دانشکده جغرافیا- دانشگاه تهران
نشریه گردشگری شهری
2423-6926
2423-6918
4
3
2017
10
23
سنجش و ارتقای کیفیت نمایانگرهای کارکردی و اجتماعی دروازههای ورودی و خروجی شهر در راستای توسعۀ گردشگری (مطالعۀ موردی: شهر بانه)
1
18
FA
مهدی
سعیدی
0000-0001-8282-0181
دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشکدۀ مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران
mehdi.saidi87@yahoo.com
کیومرث
حبیبی
دانشیار مهندسی شهرسازی دانشگاه کردستان
habibi_ki@yahoo.co.uk
اسماعیل
شیعه
استاد دانشکدۀ مهندسی معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران
mail:es_sieh@iust.ac.ir
10.22059/jut.2018.207101.221
<strong>دروازۀ شهر اولین فضایی است که مسافر در هنگام ورود به شهر با آن مواجه میشود و همچنین آخرین فضایی است که در هنگام خروج از شهر مخاطب بعد از طینمودن آن، از شهر خارج میشود؛ بنابراین، دروازۀ شهر در ایجاد خاطرۀ ذهنی، نقش مؤثری برعهده دارد. در فضای دروازۀ شهر، ویژگیهای طبیعی بیرون و پیرامون شهر و همچنین خصوصیات محیط انسانساخت داخل شهر قابلمشاهده است. فضای دروازۀ شهر با توجه به موقعیتی که دارد، باید عملکردها و کیفیتهای متنوع محیطی داشته باشد تا در زمانها و شرایط مختلف بهکار گرفته شود. مطلوبیت کیفیتهای محیطی دروازۀ شهر و وجود عملکردهای متنوع در آن موجب میشود که این عرصه به یک کانون فعالیتی برای جذب جمعیت تبدیل شود و فعالیت گردشگری در آن ادامه یابد. این مقاله از نوع کاربری و با روش آمیخته انجام شده است. براساس سنجههای درنظر گرفتهشده برای بررسی کیفیت نمایانگرهای کارکردی و اجتماعی در دروازههای شهر بانه، برداشتهای میدانی انجام شده و برای بررسی میزان مطلوبیت سنجهها از آزمون </strong><strong>z</strong><strong> با میزان اطمینان 95 درصد استفاده شده و نتایج بهدستآمده، تحلیل و بررسی شد. سپس در راستای توسعۀ گردشگری در دروازههای شهر بانه راهکارهای </strong><strong>بهبود کیفیت کالبدی فضاهای جمعی</strong><strong>، </strong><strong>افزایش قابلیت دعوتکنندگی فضای دروازه</strong><strong>، </strong><strong>افزایش قابلیت حضور افراد در فضاهای دروازه در فصلهای مختلف سال و در طول شبانهروز</strong><strong>، </strong><strong>حفظ و ارتقای ایمنی و امنیت</strong><strong>، </strong><strong>بهبود کیفیت معابر و دسترسیها</strong><strong>، </strong><strong>ایجاد اختلاط کاربری و سازگاری میان کاربریها</strong><strong>، </strong><strong>آرامسازی ترافیک در طول مسیرهای ورود به شهر</strong><strong>و </strong><strong>افزایش کارایی اقتصادی</strong><strong>ارائه شد. برای هریک از راهکارهای یادشده، سیاستهای ویژهای برای تحقق آنها تعریف شده است.</strong>
بانه,دروازۀ شهر,سنجش,گردشگری
https://jut.ut.ac.ir/article_64598.html
https://jut.ut.ac.ir/article_64598_a666dab719dcebcb026b261f6b76d879.pdf
دانشکده جغرافیا- دانشگاه تهران
نشریه گردشگری شهری
2423-6926
2423-6918
4
3
2017
10
23
ارزیابی استراتژیک مناطق نمونۀ گردشگری براساس روش تأیید چندگانه مبتنی بر سیستم رأیگیری؛ (مطالعۀ موردی: مناطق گردشگری استان سمنان)
19
32
FA
فاطمه
سجادیان
دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی، مدیریت بازاریابی، دانشکدۀ علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهراء
f.sajadian@yahoo.com
محمد احسان
سوری
دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی، سیاستگذاری بازرگانی پردیس فارابی، دانشگاه تهران
ehsan.souri1991@gmail.com
رضا
شیخ
دانشیار گروه مدیریت تولید دانشکدۀ مدیریت و صنایع، دانشگاه شاهرود
resheikh@shahroodut.ac.ir
10.22059/jut.2018.139456.160
<strong>امروزه گردشگری، صنعتی روبهرشد و درآمدزا برای رونق چرخۀ اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی کشور محسوب میشود. مناطق بسیاری در کشور در صورت بهبود، پتانسیل جذب تعداد بیشتری از گردشگران را دارا هستند که در این میان </strong><strong>انتخاب و شناسایی مناطق نمونۀ گردشگری مبتنیبر مجموعهای از جاذبههای تاریخی، طبیعی و فرهنگی بهعنوان تصمیمی راهبردی محسوب میشود. براساس تکنیک تأیید چندگانه، سیستم رأیگیری بهعنوان روشی مبتنیبر خرد جمعی میتواند تصمیمهای واقعبینانهتری را اتخاذ کند. از مزایای این تکنیک ضمن درنظرگرفتن معیارهای کمی و کیفی، تصمیمگیری مبتنیبر سیستم رأیگیری، خرد جمعی و سادگی بهکارگیری آن است. در این پژوهش، در قالب مطالعۀ موردی بازدۀ نقطۀ گردشگری در استان سمنان بهوسیلۀ کارشناسان </strong><strong>مدیریت گردشگری، جغرافیا و برنامهریزی شهری و روستایی</strong><strong>بررسی و تحلیل شدهاند. براساس نتایج پژوهش، منطقۀ ییلاقی شهمیرزاد، مهدیشهر سمنان، جنگل ابر و روستای ابر شاهرود در این استان بهعنوان نقاط نمونۀ گردشگری معرفی شدهاند که با بهبود کاستیهای موجود در این مناطق، میتوان گردشگران بیشتری را به این نواحی جذب کرد.</strong>
تأیید چندگانه,تصمیمگیری چندمعیاره,رأیگیری,گردشگری,مناطق نمونۀ گردشگری
https://jut.ut.ac.ir/article_64597.html
https://jut.ut.ac.ir/article_64597_f3ecc1848e63bc77575681003f0f2988.pdf
دانشکده جغرافیا- دانشگاه تهران
نشریه گردشگری شهری
2423-6926
2423-6918
4
3
2017
10
23
تحلیل احتمال تولید سفر فضاهای فراغتی در کلانشهر اهواز
33
48
FA
مصطفی
محمدی ده چشمه
استادیار جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز
m.mohammadi@scu.ac.ir
ناهید
سجادیان
دانشیار جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز
n.sajadian@yahoo.com
علی
شجاعیان
مربی جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز
shojaian@scu.ac.ir
نرگس
قیصری
کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز
gheysari89@gmail.com
10.22059/jut.2018.135245.141
<strong>در طول چند دهۀ اخیر، تغییرات بنیادی در شهرنشینی و دگرگونی در مفهوم کار، چگونگی گذران اوقات فراغت به یکی از ضرورتهای حیاتی جوامع بشری تبدیل شده است. بهگونهای که در ضوابط منطقهبندی جدید، ایجاد فضاهای فراغتی بهعنوان یکی از کاربریهای اصلی شهر پذیرفته شده است. پژوهش حاضر براساس هدف، کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی و براساس ماهیت، کاربردی-نظری است. در این مطالعه سعی شده است با استفاده از مدل احتمالاتی </strong><strong>Huff</strong><strong> در محیط نرمافزار</strong><strong>Arc GIS</strong><strong> احتمال تولید سفر به فضاهای فراغت شهری، در ارتباط با جاذبه و توزیع این فضاها در سطح کلانشهر اهواز محاسبه و پیشبینی شود. نتایج پژوهش بیانگر، نبودن تعادل در توزیع امکانات فراغتی در شهر است. این موضوع به نبود تعادل فضایی در سطح شهر منجر شده و از این منظر، رفتار فراغتی شهروندان در سطح مناطق، تابعی از چگونگی توزیع هر کاربری است. یافتهها نشان میدهد که کاربریهای فراغتی فضای سبز، اجتماعی- فراغتی، ورزشی بهترتیب با بالاترین احتمال تولید سفر و کاربریهای تفریحی و آموزشی- فراغتی بهترتیب جاذبۀ کمتری دارد. درنهایت، کمترین احتمال تولید سفر به کاربریهای تاریخی اختصاص دارد. این شهر حتی بدون درنظرگرفتن شرایط ویژۀ شهرهای صنعتی و آلوده، همواره با کمبود فضاهای فراغتی در شهر مواجهه است. از اینرو، اینگونه پژوهشهای علمی و کاربردی مبنایی برای سیاستگذاری و برنامهریزی، در جهت بهبود وضعیت موجود و مدیریت آگاهانه این فضاها خواهد بود.</strong>
توزیع مکانی,فراغت,فضاهای فراغتی,کلانشهر اهواز,مدل Huff
https://jut.ut.ac.ir/article_64596.html
https://jut.ut.ac.ir/article_64596_caa03fbc580fbdd11a620bf9bd16a947.pdf
دانشکده جغرافیا- دانشگاه تهران
نشریه گردشگری شهری
2423-6926
2423-6918
4
3
2017
10
23
تدوین سناریوهای عوامل مؤثر بر توسعۀ گردشگری استان آذربایجان غربی با استفاده از سناریو ویزارد
49
62
FA
میر نجف
موسوی
دانشیار جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه ارومیه
mousavi424@yahoo.com
اسحاق
جلالیان
1111-1111-1111-1111
استادیار جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه پیام نور
jalaliyan_e@yahoo.com
فاطمه سادات
کهکی
کارشناسی ارشد برنامه ریزی آمایش سرزمین
fateme.kahaki@yahoo.com
10.22059/jut.2018.229271.292
<strong>کشورهای مختلف برای توسعۀ گردشگری و جذب هرچه بیشتر گردشگران بینالمللی تلاش و رقابت میکنند و برای بهدستآوردن درآمد ارزی و سایر منافع این صنعت، دست به برنامهریزی میزنند. در برنامهریزی و مدیریت توسعۀ گردشگری، استفاده از روشهای نوین آیندهپژوهی بهخصوص سناریونویسی بهدلیل تدوین راهبردهای انعطافپذیر برای حل مسائل سرزمینی، امروزه بسیار راهگشا است. در این راستا موضوع تحقیق تدوین سناریوهای عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری استان آذربایجان غربی با استفاده از سناریو ویزارد است. نوع تحقیق حاضر، کاربردی و روش بررسی آن با استفاده از روشهای جدید آیندهپژوهی، هنجاری است. در این تحقیق براساس ماهیت آن، اطلاعات لازم به دو شیوه گردآوری میشود: روش کتابخانهای و پرسشنامهای. با توجه به اینکه از نرمافزار میکمک و سناریو ویزارد برای تجزیه و تحلیل دادهها استفاده میشود، نوع پرسشنامه بهصورت ماتریس آثار متقابل و به پیمایش نظرات کارشناسان و متخصصان است. نتایج نرمافزار میکمک شناسایی 14 عامل کلیدی است که با توجه به شباهت بعضی عوامل به 12 عامل ادغام شد. تعداد 37 وضعیت احتمالی مختلف برای عوامل کلیدی درنظر گرفته شد. سناریوهای خروجی سناریو ویزارد عبارتاند از: 4 سناریو با سازگاری بالا، 1600 سناریو با سازگاری ضعیف و 672 سناریوی ناسازگار. نتایج نشان میدهد 4 سناریو سازگاری بیشتری در توسعۀ گردشگری آیندۀ استان دارند. از بین این 4 سناریو، سناریوی اول شرایط مطلوب و ایدهآل (سناریوی پیشبرنده)، سناریوی شمارۀ 2 یک سناریوی نسبتاً مطلوب و حالت بینابینی دارد و سناریوی شمارۀ سه و چهار وضعیت بحرانی و نامطلوب برای آیندۀ وضعیت گردشگری استان را دربردارد.</strong>
آذربایجان غربی,آیندهپژوهی,سناریونویسی,سناریو ویزارد,گردشگری
https://jut.ut.ac.ir/article_64599.html
https://jut.ut.ac.ir/article_64599_298f1f97853f19fd280baca3166d8c9c.pdf
دانشکده جغرافیا- دانشگاه تهران
نشریه گردشگری شهری
2423-6926
2423-6918
4
3
2017
10
23
ارزیابی نقش احیا و باززندهسازی روددرهها در توسعۀ گردشگری شهری (مطالعۀ موردی: روددرۀ فرحزاد)
63
75
FA
بهرام
کریمی
دکترای جغرافیا و برنامهریزی روستایی دانشگاه تهران
b_karimi9@yahoo.com
مهرداد
قربانی
دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مدیریت شهری دانشگاه تهران
mgh4040@gmail.com
ابوطالب
قاسمی وسمه جانی
کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی روستایی دانشگاه تهران
vasmejang@gmail.com
10.22059/jut.2018.139335.156
<strong>روددرههای شهری جزیی از پیکرۀ طبیعی شهر و بستر پیوند زندگی شهری با طبیعت است. احداث تأسیسات در حریم و حتی بستر این روددرهها، روند طبیعی را در </strong><strong>آنها</strong><strong>دچار اختلال کرده است. در این میان، برنامهریزی این درهها بهعنوان سبز راه و محل گذران اوقات فراغت و فعالیتهای گردشگری میتواند در بهبود وضعیت زیستمحیطی این نواحی در کنار ایجاد پتانسیلهای تفریحی برای ساکنان شهر و گردشگران مؤثر باشد. این پژوهش با تکیهبر مطالعه در روددره فرحزاد شهر تهران، در پی ارزیابی نقش احیا و باززندهسازی روددرهها در توسعۀ گردشگری شهری است. نوع پژوهش کاربردی و به روش توصیفی- تحلیلی و همبستگی است. جامعۀ آماری این پژوهش، گردشگرانی هستند که برای گذران اوقات فراغت به روددرۀ فرحزاد مراجعه میکنند. بهدلیل نداشتن تعداد دقیق آمار، تعداد نمونه با مشورت با اساتید، 350 نفر تعیین شد. روش گردآوری اطلاعات به دو صورت کتابخانهای و میدانی است. تمرکز اصلی پژوهش در بخش مطالعۀ میدانی بر پرسشنامه است. دادههای جمعآوریشده از طریق پرسشنامه پس از کدگذاری و انتقال به نرمافزار رایانهای </strong><strong>SPSS</strong><strong>، تجزیه و تحلیل شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها از آمارههای </strong><strong>ضریب </strong><strong>همبستگی و رگرسیون خطی ساده استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که احیا و باززندهسازی روددرۀ فرحزاد در رونق گردشگری شهری تأثیر زیادی داشته و موجب توسعۀ گردشگری شهری شده است. البته مشاهدات میدانی و مصاحبه با افراد مطلع نشان میدهد که هنوز اهداف توسعۀ پایدار گردشگری شهری محقق نشده است.</strong>
احیا و باززندهسازی,توسعۀ پایدار گردشگری,روددرۀ فرحزاد,فضای شهری,گردشگری شهری
https://jut.ut.ac.ir/article_64594.html
https://jut.ut.ac.ir/article_64594_5f10ed903b819a56e4e17a3907a80081.pdf
دانشکده جغرافیا- دانشگاه تهران
نشریه گردشگری شهری
2423-6926
2423-6918
4
3
2017
10
23
اولویتبندی راهبردهای احیای بافت تاریخی شهر مراغه با تأکید بر رویکرد بازآفرینی فرهنگ مدار
77
94
FA
شهریور
روستایی
دانشیار جغرافیای شهری، دانشگاه تبریز
sroustaei@gmail.com
رقیه
ناصری
کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه تبریز
roghayeh.nassery@gmail.com
سعید
پاشایی
دانشجوی کارشناسی ارشد برنامهریزی شهری
said.pashaie@gmail.com
10.22059/jut.2018.200781.176
<strong>مراکز تاریخی شهرهای ایران مهمترین جاذبههای گردشگری این شهرها هستند و وجوه تمایز و خصوصیات منحصربهفرد مکانی، تاریخی و فرهنگی هر شهر را باید در همان بافت تاریخی و آثار کالبدی و معنایی بهجامانده در آن جستجو کرد. سیستم شهری در بافتهای تاریخی که یکی از ارکان ارزشمند و هویتبخش در شهرها هستند، مشکلات فراوانی دارند؛ بنابراین، در این راستا مدیریت شهری نیاز به شناسایی و تبیین مسائل سیستم شهری دارد و از آنجاییکه اجرای</strong><strong>هر</strong><strong>طرح </strong><strong>یا </strong><strong>برنامه،</strong><strong>در</strong><strong>درجۀ</strong><strong>اول </strong><strong>به </strong><strong>شناخت</strong><strong>تنگناها</strong><strong>و</strong><strong>امکانات،</strong><strong>تعیین</strong><strong>اهداف،</strong><strong>راهبردها</strong><strong>و سیاستها </strong><strong>نیاز</strong><strong>دارد. مقالۀ حاضر بر آن است </strong><strong>تا با شناخت فرصتها، تهدیدهای موجود در بافت تاریخی با رویکرد بازآفرینی، فرهنگمبنا به استخراج راهبردها و سیاستهای احیا دست یابد. بدینمنظور پس از معرفی محدودۀ مرکزی-تاریخی مراغه، مؤلفههای اصلی احیای فضاهای تاریخی شهرها در قالب ماتریس سوات در محدودۀ بافت تاریخی ارزیابی شده است. سپس با توجه به اینکه همۀ راهبردها بهطور یکسان قابلیت اجرایی ندارد، راهبردها را برمبنای اصول و معیارهای مدیریت راهبردی، طی مطالعات پرسشنامهای از مسئولان و متخصصان شهری با استفاده از روش الکتره اولویتبندی کرد. از اینرو راهبردها بهترتیب عبارتاند از: 1. تبدیل بناهای تاریخی به مکانهای مورد استفادۀ گردشگران (هتل، رستوران و موزه)؛ 2. تغییر ترکیب فعالیتی محدوده و جایگزینی فعالیتهای گردشگری و پذیرایی؛ 3. ساماندهی فعالیتی بازار و بازسازی بازارچهها، بالاترین اولویت را برای احیای بافت تاریخی دارند.</strong>
<strong> </strong>
الکتره,بازآفرینی فرهنگمبنا,بافت تاریخی,برنامهریزی راهبردی
https://jut.ut.ac.ir/article_64606.html
https://jut.ut.ac.ir/article_64606_6313110e3aefd6fad8e75e7eec7d3914.pdf
دانشکده جغرافیا- دانشگاه تهران
نشریه گردشگری شهری
2423-6926
2423-6918
4
3
2017
10
23
مقایسۀ سطح تقاضای درآمدی گردشگری شهر همدان
95
107
FA
رستم
صابری فر
0000-0002-1523-0293
دانشیار دانشگاه پیام نور
r_saberifar@pnu.ac.ir
محمد علی
توت زاری
دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور
ma.tootzary@yahoo.com
10.22059/jut.2018.130059.97
<strong>صنعت گردشگری بهعنوان یک فعالیت سالم و درآمدزا، تأثیر غیرقابلانکاری بر رفاه اجتماعی و اقتصادی هر منطقه بر جای میگذارد. این شرایط در مناطقی که قابلیت مناسبی در ارتباط با گردشگری دارند، بسیار چشمگیر و مورد توجه است. استان همدان که در بین ایرانیان به پایتخت تاریخی ایران معروف است، یکی از این مناطق است که بهدلیل اشتغال قریب به 22 هزار نفر در بخش گردشگری، جایگاه ویژهای را در سطح کشور به خود اختصاص داده است. به همین دلیل، مسئولان استانی و کشوری سعی دارند تا این موقعیت را هرچه بیشتر وسعت بخشیده و قابلیتهای بالقوۀ موجود را به عمل درآورند. یکی از بخشهای مورد تأکید در همین راستا، توجه به مدیریت تقاضا در صنعت گردشگری است که بهدلیل ساختار</strong><strong>فوقالعاده</strong><strong>پیچیده، محققان کمتری به آن ورود پیدا کردهاند. به همین منظور، پژوهش</strong><strong>حاضر سعی داشته است تا تقاضای</strong><strong>گردشگری</strong><strong>شهر همدان</strong><strong>را برآورد کرده و</strong><strong>کششهای</strong><strong>درآمدی</strong><strong>تقاضای گردشگری</strong><strong>را محاسبه کند. این بررسی به شیوۀ توصیفی و تحلیلی بهانجام رسیده و دادههای مورد نیاز از نمونهای به حجم 100 نفر از گردشگران بهدستآمده است. دادههای گردآوریشده با استفاده از نرمافزار </strong><strong>SPSS</strong><strong> تجزیه و تحلیل شده و رگرسیونهای برآورد تقاضا</strong><strong>با</strong><strong>مدنظر</strong><strong>قراردادن محل اسکان، جرائم راهنمایی ورانندگی، عوارض، هزینۀ سوخت و اماکن دیدنی و نیز کششهای درآمدی تقاضا، تعیین شدهاند. نتایج نشان داد که کشش درآمدی برای شهر همدان برای محل اسکان، جرائم راهنماییورانندگی، عوارض، هزینۀ سوخت و اماکن دیدنی به ترتیب 39/1، 13/1، 11/1، 61/0 و 26/0 بوده و متوسط این میزان برای این مقصد گردشگری 69/0 است. علاوهبر آن، کشش قیمتی برای شهر همدان نیز 19/0- است.</strong>
تحلیل رگرسیونی,شهر همدان,گردشگری,مدیریت تقاضا
https://jut.ut.ac.ir/article_64595.html
https://jut.ut.ac.ir/article_64595_278127bb10a967186a9d3e8ced783a4a.pdf