الگوی توسعه گردشگری هوشمند شهری مبتنی بر اکوسیستم بازاریابی مطالعه موردی: شهر تبریز

نوع مقاله : مقاله مستخرج از رساله دکتری

نویسندگان

1 گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 گروه مدیریت، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

چکیده

گسترش فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی در دنیای گردشگری منجر به افزایش رقابت مقاصد گردشگری برای ارائه خدمات هوشمند، ارتقا کیفیت تجربه گردشگران بین‌المللی و کسب مزیت رقابتی پایدار شده است. هدف این مطالعه شناسایی عوامل مؤثر و ارائه الگوی توسعه گردشگری هوشمند شهری در شهر تبریز با رویکرد اکوسیستم بازاریابی است. در این راستا، از رویکرد کیفی با روش تحلیل محتوا و به‌منظور گردآوری داده‌های موردنیاز، ضمن مطالعه منابع کتابخانه‌ای، از روش میدانی با تکنیک مصاحبه‌های عمیق استفاده شد. مصاحبه‌ها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. درمجموع با روش نمونه‌برداری گلوله برفی با 16 نفر از خبرگان این حوزه مصاحبه انجام پذیرفت. برای تحلیل محتوا از نرم‌افزار مکس‌کیودا استفاده شد. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که 33 مقوله فرعی در قالب پنج مقوله اصلی شامل مکان بازار (تحولات جهانی بازار گردشگری، روابط عمومی، ترویج و...)، فناوری (تحولات حوزه فناوری، ارتقا سیستم‌های خرید، سیستم‌های پاسخ‌گویی پویا و...)، اجتماعی – اقتصادی (انتقال مالی هوشمند، شفافیت مالی، پذیرش نوآوری و...)، ژئوپلیتیک (قدرتمندتر شدن رقبای گردشگری ایران و...) و زیست‌محیطی (مدیریت هوشمند منابع، بحران‌های زیست‌محیطی، پایداری و...)، الگوی توسعه گردشگری هوشمند شهری در تبریز را تشکیل می‌دهند. نتایج این پژوهش نشان داد که توسعه گردشگری هوشمند شهری در سطح بین‌الملل، پیچیدگی بالاتری نسبت به گردشگری داخلی دارد. مدیران مقاصد شهری می‌توانند از نتایج یافته‌های این پژوهش من‌جمله بهره‌برداری از گردشگری نسل پنجم، توسعه زیرساخت‌ها، افزایش حمایت‌های دولتی، تدوین پروژه‌های هوشمند سازی، الگوبرداری و همکاری بیشتر با شهرهای هوشمند پیشرو جهانی و افزایش مشارکت مردم محلی جهت پیشبرد اهداف توسعه خود بهره‌مند شوند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. اسماعیلی مهیاری، مصطفی؛ ایرانی، حمیدرضا و نورمندی پور، وحید. (1400). مرور کتاب‌سنجی بر پژوهش‌های گردشگری هوشمند. گردشگری و اوقات فراغت، 6(12)، 21-35. doi: 10.22133/tlj.2022.332168.1031
  2. اسماعیلی، سعیده؛ قادری، اسماعیل؛ یاوری گهر، فاطمه و یاسوری، مجید. (1401). تحلیل کیفی عناصر اکوسیستم کارآفرینی صنعت مهمان‌نوازی و گردشگری (مطالعة موردی: شهرستان بندر انزلی). مطالعات جغرافیایی نواحی ساحلی، 3(4)، 41-67. doi: 10.22124/gscaj.2022.21792.1151
  3. برادران خانیان، زینب؛ پناهی، حسین و اصغرپور، حسین. (1399). بررسی وضعیت کنونی تحول هوشمند در کلان‌شهر تبریز. اقتصاد شهری، 5(2)، 85-112. doi: 10.22108/ue.2022.130508.1196
  4. تیموری، ایرج؛ حکیمی، هادی؛ کوشش وطن، محمدعلی و دولتی، فاطمه. (1398). واکاوی و تحلیل عوامل موثر بر گردشگری شهر تبریز از منظر گردشگران داخلی. مجله گردشگری شهری، 6(2)، 33-43.  doi: 10.22059/jut.2018.252788.456
  5. دشت لعلی، زهرا؛ علیقلی، منصوره و نوربخش، سید کامران. (1399). ارائه الگوی کاربردی گردشگری هوشمند در مناطق شهری مطالعه موردی: شهر اصفهان. مجله گردشگری شهری، 7(2)، 127-141. doi: 10.22059/jut.2020.308582.826
  6. زنگوئی، فرنوش؛ خرازی محمدوندی آذر، زهرا و صالحی صدقیانی، جمشید. (1399). شناسایی مؤلفه‌های هوشمند سازی صنعت گردشگری در ایران. مطالعات مدیریت کسب‌وکار هوشمند، 8(32)، 239-272. doi: 10.22054/IMS.2020.47173.1607
  7. صلاحی کجور، عظیم؛ رضوی، سید محمدحسین؛ امیرنژاد، سعید؛ محمدی، نصرالله و تقی پوریان، محمدجواد. (1399). واکاوی عوامل موثر بر گردشگری هوشمند در صنعت ورزش مبتنی بر تکنیک فراترکیب. برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 9(34)، 101-120. https://doi.org/10.22080/jtpd.2020.17753.3180
  8. غفاریان، مهسا. (1402). راهبردهای تحقق گردشگری هوشمند در شهر مشهد با رویکرد سناریونویسی. فصلنامه آینده‌پژوهی شهری، 3(1)، 1-29.  https://doi.org/10.30495/uf.2023.1973666.1063
  9. فرهادی یونکی، مجید؛ جهانیان، منوچهر؛ پورطاهری، مهدی و افتخاری، عبدالرضا رکن‌الدین. (1401). ارائه الگوی گردشگری تجربه محور در جاذبه‌های فرهنگی خلاق مطالعه موردی: شهر تهران. مجله گردشگری شهری، 9(2)، 13-26. doi: 10.22059/jut.2022.339631.1018
  10. مولایی، فهیمه؛ کرکه آبادی، زینب و کامیابی، سعید. (1399). نیازسنجی ایجاد دهکده گردشگری هوشمند در شهر بندر انزلی. مجله گردشگری شهری، 7(4)، 49-60. https://doi.org/10.22059/jut.2021.310536.839
  11. نادعلی، سوسن و سفیدچیان، سلمان. (1399). توان سنجی گردشگری هوشمند با تأکید بر ضرورت‌ها و الزامات زیرساختی (مطالعه موردی کلان‌شهر مشهد). فصلنامه فضای گردشگری، 7(28)، 125-140. https://dorl.net/dor/20.1001.1.22518827.1397.7.28.8.1
  12. ورکیانی پور، نفیسه و چراغعلی، محمود رضا. (1401). تحلیلی بر برند سازی با رویکرد اکوسیستم گردشگری در راستای توسعه پایدار (مطالعه موردی شهرستان گرگان). اکوسیستم‌های طبیعی ایران، 13(1)، 56-75.
  13. Baradaran Khanian, Z., Panahi, H., & Asgharpour, H. (2020). Investigating the Current Situation of Smart Evolution in Tabriz Metropolis. Urban Economics, 5(2), 85-112. doi: 10.22108/ue.2022.130508.1196. [In Persian].
  14. Başer, G., Doğan, O., & Al-Turjman, F. (2019). Smart Tourism Destination in Smart Cities Paradigm: A Model for Antalya. In: Al-Turjman, F. (eds) Artificial Intelligence in IoT. Transactions on Computational Science and Computational Intelligence. 63–83. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-030-04110-6_4
  15. Bhuiyan, KH., Jahan, I., Zayed, NM., Islam, KMA., Suyaiya, S., Tkachenko, O., & Nitsenko, V. (2022). Smart Tourism Ecosystem: A New Dimension toward Sustainable Value Co-Creation. Sustainability, 14(22),15043. https://doi.org/10.3390/su142215043
  16. Boes, K., Buhalis, D., & Inversini, A. (2015). Conceptualising Smart Tourism Destination Dimensions. In: Tussyadiah, I., Inversini, A. (eds) Information and Communication Technologies in Tourism. 391–403. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-14343-9_29
  17. Buhalis, D., O’Connor, P., & Leung, R. (2023). Smart hospitality: from smart cities and smart tourism towards agile business ecosystems in networked destinations. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 35)1(, 369-393. https://doi.org/10.1108/IJCHM-04-2022-0497
  18. Caragliu, A., Del Bo, C., & Nijkamp, P. (2011). Smart Cities in Europe. Journal Urban Technology, 18(2), 65-82. http://doi.org/http://dx.doi.org/10.1080/10630732.2011. 601117.
  19. Chen, S., Tian, Di., Law, R., & Zhang, Mu. (2022). Bibliometric and visualized review of smart tourism research. International journal of tourism research, 24(2), 298-307. doi.org/10.1002/jtr.2501
  20. Cohen, B. (2012). Smart cities hub. http://smartcitieshub.com/2012/11/11/smart-citiesranking-methodology/
  21. Dashtlaali, Z., Aligholi, M., & Nourbakhsh, S. K. (2020). Practical Pattern of Smart Tourism in Urban Areas Case Study: Esfahan City. Journal of Urban Tourism, 7(2), 127-141. doi: 10.22059/jut.2020.308582.826. [In Persian].
  22. El Archi, Y., Benbba, B., Nizamatdinova, Z., Issakov, Y., Vargáné, G. I., & Dávid, L. D. (2023). Systematic Literature Review Analysing Smart Tourism Destinations in Context of Sustainable Development: Current Applications and Future Directions. Sustainability, 15(6), 5086. https://doi.org/10.3390/su15065086
  23. Esmaeili Mahyari, M., Irani, H. R., & noormandi pour, V. (2021). Biblometric Review on Smart Tourism Researches. Tourism and Leisure Time, 6(12), 21-35. doi: 10.22133/tlj.2022.332168.1031. [In Persian].
  24. Esmaeili, S., Ghaderi, E., Yavari Gohar, F., & Yasouri, M. (2023). Qualitative Analysis of the Entrepreneurial Ecosystem Elements of the Hospitality and Tourism Industry (Case study: Bandar Anzali city). Geographical Studies of Coastal Areas Journal, 3(4), 41-67. doi: 10.22124/gscaj.2022.21792.1151. [In Persian].
  25. Farhadi Uonaki, M., jahanian, M., pourtaheri, M., & Eftekhari, A. R. (2022). Providing an experience-oriented tourism model in creative cultural attractions Case study: Tehran city. Journal of Urban Tourism, 9(2), 13-26. doi: 10.22059/jut.2022.339631.1018. [In Persian].
  26. Femenia-Serra, F., & Neuhofer, B. (2018). Smart tourism experiences: conceptualization, key dimensions and research agenda. Journal of Regional Research, 42, 129-150.
  27. Garanti, Z. (2023). Value co-creation in smart tourism destinations. Worldwide Hospitality and Tourism Themes. https://doi.org/10.1108/WHATT-06-2023-0070
  28. Geltera, J., Fuchsab, M., & Lexhagen, M. (2022). Making sense of smart tourism destinations: A qualitative text analysis from Sweden. Journal of Destination Marketing & Management, 23, 100690. doi.org/10.1016/j.jdmm.2022.100690
  29. Ghafourian, M. (2023). Strategies for Realizing Smart Tourism in Mashhad City With a Scenario Writing Approach. Urban Futurology, 3(1), 1-29. doi: 10.30495/uf.2023.1973666.1063. [In Persian].
  30. González-Reverté, F. (2019). Building Sustainable Smart Destinations: An Approach Based on the Development of Spanish Smart Tourism Plans. Sustainability, 11(23), 6874. https://doi.org/10.3390/su11236874
  31. Gretzel, U., Werthner, H., Koo, Ch., & Lamsfus, C. (2015). Conceptual foundations for understanding smart tourism ecosystems. Computers in Human Behavior, 50, 558–563. doi:10.1016/j.chb.2015.03.043
  32. Hewett, G. K., Hult, T. M., Mantrala, M. K., Nim, N., & Pedada, K. (2022). Cross-border marketing ecosystem orchestration: A conceptualization of its determinants and boundary conditions. International Journal of Research in Marketing, 39(2), 619-638. https://doi.org/10.1016/j.ijresmar.2021.09.003
  33. Johnson, A. (2023). Why are smart destinations not all technology-oriented? Examining the development of smart tourism initiatives based on path dependence. Current Issues in Tourism, 26(8), 1282-1294. https://doi.org/10.1080/13683500.2022.2053071
  34. Lee, P., Hunter, W. C., & Chung, N. (2020). Smart Tourism City: Developments and Transformations. Sustainability, 12(10), 3958. http://dx.doi.org/10.3390/su12103958
  35. Lee, T. H., & Jan, F. (2023). How do smart tourism experiences affect visitors’ environmentally responsible behavior? Influence analysis of nature-based tourists in Taiwan. Journal of Hospitality and Tourism Management, 55, 1-10. https://doi.org/10.1016/j.jhtm.2023.02.016
  36. Moghaddam, M. D., Ahmadzadeh, H., & Valizadeh, R. (2022). A GIS-Based Assessment of Urban Tourism Potential with a Branding Approach Utilizing Hybrid Modeling. Spatial Information Research, 30(3), 399–416. https://doi.org/10.1007/s41324-022-00439-4
  37. Molaei, F., KarkehAbadi, Z., & Kamyabi, S. (2021). Needs Assessment of Creating a Smart Tourism Village in Bandar-Anzali. Journal of Urban Tourism, 7(4), 49-60. doi: 10.22059/jut.2021.310536.839. [In Persian].
  38. Mu, J., Bao, Y., Sekhon, T., Qi, J., & Love, E. (2018). Outside-in marketing capability and firm performance. Industrial Marketing Management, 75, 37–54. https://doi.org/10.1016/j.indmarman.2018.03.010
  39. Nadali, S. (2018). Studying the feasibility of smart tourism with emphasis on the essentials and infrastructure requirements (case study of mashhad metropolis). Geographical Journal of Tourism Space, 7(28), 125-145. https://dorl.net/dor/20.1001.1.22518827.1397.7.28.8.1. [In Persian].
  40. Orejon-Sanchez, R., Crespo-Garcia, D., Andres-Diaz, J. R., & Gago-Calderon, A. (2022). Smart cities’ development in Spain: A comparison of technical and social indicators with reference to European cities. Sustainable Cities and Society, 81, 103828. https://doi.org/10.1016/j.scs.2022.103828
  41. Perfetto, M. C., & Vargas-Sánchez, A. (2018). Towards a Smart Tourism Business Ecosystem based on Industrial Heritage: research perspectives from the mining region of Rio Tinto, Spain. Journal of Heritage Tourism, 13(6), 528-549. DOI: 10.1080/1743873X.2018.1445258
  42. Rasoolimanesh, S. M., Taheri, B., Gannon, M., Vafaei-Zadeh, A., & Hanifah, H. (2019). Does living in the vicinity of heritage tourism sites influence residents perceptions and attitudes? Journal of Sustainable Tourism, 27(9), 1295-1317. DOI: 10.1080/09669582.2019.1618863
  43. Richter, Carsten H., Xu, Jianchu; Wilcox, & Bruce A. (2015). Opportunities and challenges of the ecosystem approach. Futures, 67, 40–51. doi:10.1016/j.futures.2014.12.002
  44. Salahi Kojour, A., Razavi, S. M. H., Amirnejad, S., Mohammadi, N., & Taghipourian, M. J. (2020). Investigating the Factors Affecting Smart Tourism in the Hybrid Technique-Based Sports Industry. Journal of Tourism Planning and Development, 9(34), 101-120. doi: 10.22080/jtpd.2020.17753.3180. [In Persian].
  45. Shin, H. H., Ki, J., & Jeong, M. (2023). Memorable tourism experience at smart tourism destinations: Do travelers' residential tourism clusters matter?. Tourism Management Perspectives, 46, 101103. https://doi.org/10.1016/j.tmp.2023.101103
  46. Teymuri, I., Hakimi, H., KoushshVatan, M., & Dolati, F. (2019). Analysis of affecting factors of Tourism industry of Tabriz City from Prespective of Domestic Tourists. Journal of Urban Tourism, 6(2), 33-43. doi: 10.22059/jut.2018.252788.456. [In Persian].
  47. Varkiani poor, N., & cheragh ali, M. R. (2022). Presenting an urban branding model with the approach of developing the urban tourism ecosystem in Gorgan. Natural Ecosystems of Iran, 13(1), 56-75. [In Persian].
  48. Wang, X., Zhen, F., Tang, J., Shen, L., & Liu, D. (2022). Applications, Experiences, and Challenges of Smart Tourism Development in China. Journal of Urban Technology, 294, 101-126. DOI: 10.1080/10630732.2021.1879605
  49. Yadav, J. K., Verma, D. Ch., Jangirala, S., & Srivastava, Sh. K., (2021). An IAD type framework for Blockchain enabled smart tourism ecosystem. The Journal of High Technology Management Research, 32(1), 100404. https://doi.org/10.1016/j.hitech.2021.100404
  50. Zangouei, F., Kharazi Mohammadvandi Azar, Z., & Salehi Sadaghian, J. (2020). Identifying the Components of Tourism Smartization in Iran. Business Intelligence Management Studies, 8(32), 239-272. doi: 10.22054/IMS.2020.47173.1607. [In Persian].
  51. Zhang, J. Z., & Watson IV, G. F. (2020). Marketing ecosystem: An outside-in view for sustainable advantage. Industrial Marketing Management, 88, 287-304. https://doi.org/10.1016/j.indmarman.2020.04.023
نشریه گردشگری شهری
دوره 10، شماره 3
آبان 1402
صفحه 127-146

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار