شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر در اثربخشی جاذبه‌های گردشگری در توسعه شهر ایذه

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 گروه شهرسازی و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شیراز، شیراز، ایران

10.22059/jut.2025.375336.1204

چکیده

برای برنامه‌ریزی و اثربخشی جاذبه‌های گردشگری در توسعه نقاط شهری، شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر در این زمینه یک ضرورت است. هدف این پژوهش شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر در اثربخشی جاذبه گردشگری اشکفت سلمان در توسعه شهر ایذه است. این جاذبه به‌عنوان مهم‌ترین منبع برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری در مجاورت شهر ایذه شناخته می‌شود. پژوهش از نوع کیفی- کمی است. جامعه آماری را نخبگان حوزه شهری و گردشگری تشکیل داده‌اند. ابزار گردآوری داده‌ها، مصاحبه و پرسش‌نامه است. تعداد 16 نفر از طریق اشباع نظری و 86 نفر از طریق روش گلوله برفی به‌عنوان حجم نمونه مصاحبه‌شونده و پرسشگری تعیین شد. نتایج نشان داد جاذبه گردشگری اشکفت سلمان می‌تواند در توسعه شهر ایذه و بخش گردشگری اثربخش باشد. از جمله مقولات علی، زمینه‌ای، مداخله‌گر و راهبردی مؤثر در اثربخشی جاذبه گردشگری در توسعه شهری ایذه به ترتیب می‌توان به زیرساخت‌های ضعیف گردشگری شهر، مدیریت فیزیکی و تبلیغاتی گردشگری، جهت‌گیری سیاست‌های کلان‌شهری و طراحی برنامه و الگوی بومی از توسعه جاذبه اشکفت سلمان اشاره نمود. پیامد این عوامل، تحقق توسعه شهری و گردشگری در فرآیند اثربخشی جاذبه گردشگری اشکفت‌سلمان برای شهر ایذه است. بررسی نتایج کمی بیانگر آن است که مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار به ترتیب ایجاد خدمات اقامتی و تفریحی از نوع هتل و بوم‌گردی با میانگین 802/4؛ کمبود سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در توسعه گردشگری جاذبه با میانگین 767/4 و توسعه و معرفی سایر جاذبه‌های گردشگری شهر با میانگین 709/4 محسوب می‌شوند. در مجموع تحلیل نتایج نشان می‌دهد عوامل شناسایی‌شده در اثربخشی جاذبه اشکفت سلمان برای توسعه شهر ایذه مهم هستند.  

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. بیات، اشکان؛ عندلیب، علیرضا و احمدی، فرشته. (1403). بررسی اثرات توسعه گردشگری شهری بر ارتقای کیفیت زندگی ساکنین محدوده حصار ناصری شهر تهران. مجله علوم و تکنولوژی محیط‌زیست،26(4)، 19-37.
  2. پریزادی، طاهر؛ سعیدی، امید؛ رضوی، سیده معصومه و حاجیان، محمد. (1403). تحلیل اثرات گردشگری بر توسعه اقتصادی شهرهای کوچک‌مقیاس مبتنی بر رویکرد آینده‌پژوهی (موردپژوهش: شهر ایذه).  جغرافیا و برنامه‌ریزی، 28(88)، 257-282. doi: 10.22034/gp.2023.54761.3080
  3. پوراحمد، احمد؛ امیری فهلیانی، محمدرضا و ریاحی، مقدسه. (1403). تحلیل مسائل گردشگری شهری در پیشران‌های آینده کلان‌شهر شیراز مواجهه با بیماری‌های واگیردار و کووید 19. مجله گردشگری شهری،11(4)،95-111. doi: 10.22059/jut.2022.340151.1020
  4. حضرتی، محمدحسین؛ احمدزاده، حسن و پناهی، علی. (1402). ارزیابی فضایی اثرات توسعه گردشگری بر کیفیت زندگی شهروندان در کلان‌شهر تبریز،  مجله گردشگری شهری، 10(2)، 19-35. doi: 10.22059/jut.2023.355454.1113
  5. حق لسان، مسعود و اربابی بستان‌آباد، سعید. (1401). تأثیر گردشگری بر توسعه پایدار شهری از منظر اقتصادی: مطالعه موردی شهرستان بستان‌آباد، اقتصاد و برنامه‌ریزی شهری، 4(1)، 130-142. Doi: 10.22034/UEP.2023.385508.1329
  6. رحیمی، محمد و پازند، فاطمه. (1395). اثرات گردشگری بر توسعه شهر با رویکرد ارتقای کیفیت زندگی (مطالعه موردی: شهر گچساران). مطالعات نواحی شهری، 3(7)، 19-37.
  7. زیاری، کرامت اله و رفیعی مهر، حسین. (1403). ارزیابی شاخص‌های برند مقاصد گردشگری در شهرهای کوچک گردشگرپذیر مطالعه موردی: شهر لالِجین؛ شهر جهانی سفال. نشریه گردشگری شهری، 11(3)، 19-25. doi: 10.22059/jut.2024.301920.794
  8. صابری، امیر؛ توکلی نیا، جمیله؛ رضویان، محمدتقی و رضویان، اسماعیل. (1397). بررسی تأثیر گردشگری بر توسعه اقتصادی و اجتماعی شهر کاشان. برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی،9(36)، 1-34. doi: 10.22054/qjsd.2018.9504
  9. صادقی، حجت‌الله. (1402). ارزیابی تطبیقی مدل‌های هم‌پوشانی فازی جهت تعیین پهنه‌های مستعد ایجاد اماکن اقامتی-گردشگری در منطقه دزپارت با مدل‌هایGamma ،Sum . برنامه‌ریزی فضایی، 13(4)، 1-22. doi: 10.22108/sppl.2023.138669.1759
  10. صفری علی‌اکبری، مسعود و صادقی، حجت‌الله. (1398). نقش گردشگری شهر ایذه در تحولات روستاهای پیرامونی. توسعه فضاهای پیراشهری، 1(2)، 59-70. Doi: 20.1001.1.26764164.1398.1.2.5.7
  11. صفری علی‌اکبری، مسعود و صادقی، حجت‌الله. (1400). امکان‌سنجی تأثیرات توسعه گردشگری در عشایر بختیاری. مطالعات برنامه‌ریزی قلمرو کوچ‌نشینان،1(1)،99-109. Doi: 99-109. 20.1001.1.28210530.1400.1.1.9.7
  12. صفری علی‌اکبری، مسعود و صادقی، حجت‌الله. (1401). تحلیل موانع و راهبردهای توسعه گردشگری شهرستان دزپارت. جغرافیا و برنامه‌ریزی، 26(82)،125-143. doi: 10.22034/gp.2022.48735.2913
  13. عربشاهی کریزی، احمد و تقدیسی، مهرنوش. (1397). گردشگری شهری و توسعه پایدار شهری: تحلیل و بررسی جایگاه، نقش و پیامدهای توسعه گردشگری شهری. جغرافیا و روابط انسانی، 1(2)، 397-416. Doi: 20.1001.1.26453851.1397.1.2.26.9
  14. کریمیان بستانی، مریم و زمانیان، مریم. (1399). نقش جاذبه‌های گردشگری در توسعه پایدار شهری (موردمطالعه شهر بیرجند). هشتمین کنفرانس ملی مهندسی عمران، معماری و توسعه شهری پایدار ایران، تهران.
  15. Abouelmagd, D. (2023). Sustainable urbanism and cultural tourism, the case of the Sphinx Avenue, Luxor. Alexandria Engineering Journal, 71, 239-261. https://doi.org/10.1016/j.aej.2023.03.041
  16. Adem, Y. U. L. U., & Kapan, K. (2020). The role of tourism in urban conservation: The case of manila, The Philippines. Coğrafya Dergisi, (41), 13-27. https://doi.org/10.26650/JGEOG2020-0011
  17. Agius, K., & Briguglio, M. (2024).Tourism and Urban Development: The Case of a Coastal Village in a Small Island State. Preprints, 183(4),1-21. https://doi.org/10.20944/preprints202403.0803.v1
  18. arabshahi, A., & taghdisi, M. (2018). Urban tourism and sustainable urban development: The study of the position, role and consequences of urban tourism developmen. Geography and Human Relationships, 1(2), 397-416. Doi: 20.1001.1.26453851.1397.1.2.26.9[In Persian].
  19. Bayat, A., Andalib, A., & Ahmadi,F. (2024). Investigating The Effects of Tourism Planning Development on Improving The Quality of life Residents in the Naseri Fence of Tehran. Journal of Environmental Sciences and Technology. 26(4),19-37. [In Persian].
  20. Bellato, L., Frantzeskaki, N., & Nygaard, C. A. (2023). Regenerative tourism: a conceptual framework leveraging theory and practice. Tourism Geographies, 25(4), 1026-1046. https://doi.org/10.1080/14616688.2022.2044376
  21. Biagi, B., Ladu, M. G., Meleddu, M., & Royuela, V. (2020). Tourism and the city: The impact on residents' quality of life. International Journal of Tourism Research, 22(2), 168-181. https://doi.org/10.1002/jtr.2326
  22. Cepeda-Pacheco, J. C., & Domingo, M. C. (2022). Deep learning and Internet of Things for tourist attraction recommendations in smart cities. Neural Computing and Applications, 34(10), 7691-7709.
  23. Day, J., Morrison, A. M., & Coca-Stefaniak, J. A. (2021). Sustainable tourism in urban destinations. International Journal of Tourism Cities, 7(4), 881-886. https://doi.org/10.1108/IJTC-12-2021-290‌
  24. Gârbea, R. V. (2013). Urban tourism between content and aspiration for urban development. Management & Marketing-Craiova, (1), 193-201.
  25. Grah, B., Dimovski, V., & Peterlin, J. (2020). Managing sustainable urban tourism development: The case of Ljubljana. Sustainability, 12(3), 1-17. https://doi.org/10.3390/su12030792
  26. Haghlesan, M., & Arbabi Bostan Abad, S. (2023). The Impact of Tourism on Sustainable Urban Development from an Economic Perspective: A Case Study of Bostan Abad City. Urban Economics and Planning, 4(1), 130-142. doi: 10.22034/uep.2023.385508.1329[In Persian].
  27. Hazrati, M. H., Ahmadzadeh, H., & Panahi, A. (2023). Spatial evaluation of the effects of tourism development on the quality of life of citizens in Tabriz metropolis. Journal of urban tourism, 10(2), 19-35. doi: 10.22059/jut.2023.355454.1113[In Persian].
  28. Ivars-Baidal, J. A., Vera-Rebollo, J. F., Perles-Ribes, J., Femenia-Serra, F., & Celdrán-Bernabeu, M. A. (2023). Sustainable tourism indicators: what’s new within the smart city/destination approach?. Journal of Sustainable Tourism, 31(7), 1556-1582.‌https://doi.org/10.1080/09669582.2021.1876075
  29.  Karimian Bostani, M., & Zamanian, M. (2019). The role of tourism attractions in sustainable urban development (the case study of Birjand city), 8th National Conference on Civil Engineering, Architecture and Sustainable Urban Development of Iran, Tehran. [In Persian].
  30. Koo, C., Kwon, J., Chung, N., & Kim, J. (2023). Metaverse tourism: conceptual framework and research propositions. Current Issues in Tourism, 26(20), 3268-3274. https://doi.org/10.1080/13683500.2022.2122781
  31. La Rocca, R. A. (2014). The role of tourism in planning the smart city. TeMA-Journal of Land Use, Mobility and Environment, 7(3), 269-284. https://doi.org/10.6092/1970-9870/2814
  32. Lee, P., Hunter, W. C., & Chung, N. (2020). Smart tourism city: Developments and transformations. Sustainability, 12(10), 1-15. https://doi.org/10.3390/su12103958
  33. Li, L., HOU, G. L., XIA, S. Y., & HUANG, Z. F. (2020). Spatial distribution characteristics and influencing factors of leisure tourism resources in Chengdu. Journal of Natural Resources, 35(3), 683-697.
  34. Light, D., Richards, S., & Ivanova, P. (2021). Exploring “gothic tourism”: a new form of urban tourism?. International Journal of Tourism Cities, 7(1), 224-236. https://doi.org/10.1108/IJTC-01-2020-0012
  35. Liu, Z., Lan, J., Chien, F., Sadiq, M., & Nawaz, M. A. (2022). Role of tourism development in environmental degradation: A step towards emission reduction. Journal of environmental management, 303(2),1-18. doi.org/10.1016/j.jenvman.2021.114078
  36. Miftahuddin, A., Hermanto, B., Raharja, S. U. J., & Chan, A. (2020). City brand attractiveness on tourism using rasch model approach. International Journal of Supply Chain Management, 9(2), 150-156.
  37. Novy, J., & Colomb, C. (2021). Urban tourism as a source of contention and social mobilisations: A critical review. Travel and Tourism in the Age of Overtourism, 6-23.
  38. Ohlan, R. (2017). The relationship between tourism, financial development and economic growth in India. Future Business Journal, 3 (1), 9-22. DOI: https://doi. org/10.1016/j. fbj, 3.‌
  39.  Panasiuk, A. (2020). Policy of sustainable development of urban tourism. Polish Journal of Sport and Tourism, 27(2), 33-37. https://doi.org/10.2478/pjst-2020-0012
  40. parizadi, T., saeidi, O., Razavi, M., & hajian, M. (2024). Analysis of Tourism Effects on Economic Development of Middle Cities Based on Futurology Approach (Case Study: City of Izeh). Journal of Geography and Planning, 28(88), 282-257. doi: 10.22034/gp.2023.54761.3080[In Persian].
  41. Peypoch, N., Song, Y., Tan, R., & Zhang, L. (2024). Tourism efficiency and quality of life in Chinese cities. International Journal of Tourism Cities.‌10(4),1304-1317. https://doi.org/10.1108/IJTC-01-2024-0038
  42. Pourahmad, A., Amiri fahlyiani, M. R., & Riyahi, M. (2024). Analysis of Urban Tourism Issues in the Future Drivers of Shiraz Metropolis' Exposure to Infectious Diseases and COVID-19. Journal of urban tourism, 11(4), 95-111. doi: 10.22059/jut.2022.340151.1020[In Persian].
  43. Rahimi, M., & Pazand, F. (2016). The effects of tourism on the development of the city with the approach of improving the quality of life (case study: Gachsaran city). Urban Area Studies, 3(7), 19-37. [In Persian].
  44. Saberi, A., Tavakolinia, J., Razavian, M.T., & Razavian, E. (2018). Investigating the Impact of Tourism on the Economic and Social Development of Kashan City. Social Development & Welfare Planning, 9(36), 1-34. doi: 10.22054/qjsd.2018.9504[In Persian].
  45. Sadeghi HO, Seidaiy S. (2023). Tourism and rural development. Rural areas—Development and Transformations. Intechopen press. doi: 10.5772/intechopen.111400
  46. Sadeghi, H. (2024). Comparative Evaluation of Fuzzy Overlay Models for Identifying Potential Sites for Tourist Accommodation in Dezpart Region Using Gamma and Sum Models. Spatial Planning, 13(4), 1-22. doi: 10.22108/sppl.2023.138669.1759[In Persian].
  47. Safari Ali Akbari,, M., & Sadeghi, H. (2019). The Role of Tourism of Izeh City in Peripheral Villages Changes. Preipheral Urban Spaces Development, 1(2), 59-70.doi:  20.1001.1.26764164.1398.1.2.5.7[In Persian].
  48. Safari Aliakbari, M. S., & Sadeghi, H. O. (2021). Feasibility of tourism development effects in Bakhtiari nomads. Nomadic Territory Planning Studies, 1(1), 99-109.Doi: 20.1001.1.28210530.1400.1.1.9.7[In Persian].
  49. Safari Aliakbari, M., & sadeghi, H. (2023). Analysis of obstacles and strategies for tourism development in the Dezpart County. Journal of Geography and Planning, 26(82), 125-143. doi: 10.22034/gp.2022.48735.2913[In Persian].
  50. Streimikiene, D., & Korneeva, E. (2020). Economic impacts of innovations in tourism marketing. Terra Economicus, 18(3), 182-193.
  51. Stylidis, D. (2022). Exploring resident–tourist interaction and its impact on tourists’ destination image. Journal of Travel Research, 61(1), 186-201. https://doi.org/10.1177/0047287520969861
  52. Thommandru, A., Espinoza-Maguiña, M., Ramirez-Asis, E., Ray, S., Naved, M., & Guzman-Avalos, M. (2023). Role of tourism and hospitality business in economic development. Materials Today: Proceedings, 80, 2901-2904. https://doi.org/10.1016/j.matpr.2021.07.059
  53. Tong, Y., & Zhang, R. (2024). Investigating the multiple mechanisms of tourism economy affecting sustainable urban development of Chinese cities: Based on multi-source data. Environment, Development and Sustainability, 26(1), 1781-1808.
  54. Uslu, A., Alagöz, G., & Güneş, E. (2020). Socio-cultural, economic, and environmental effects of tourism from the point of view of the local community. Journal of Tourism and Services, 11(21), 1-21. https://doi.org/10.29036/jots.v11i21.147
  55. Wang, J., Huang, X., Gong, Z., & Cao, K. (2020). Dynamic assessment of tourism carrying capacity and its impacts on tourism economic growth in urban tourism destinations in China. Journal of Destination Marketing & Management, 15(2),45-63. https://doi.org/10.1016/j.jdmm.2019.100383
  56. Wang, T., Wang, L., & Ning, Z. Z. (2020). Spatial pattern of tourist attractions and its influencing factors in China. Journal of Spatial Science, 65(2), 327-344. https://doi.org/10.1080/14498596.2018.1494058
  57. Zhang, J. (2024). The effects of tourism on economic growth targets achievement. Current Issues in Tourism, 23(2),1-19.‌ https://doi.org/10.1080/13683500.2024.2345820
  58. ziari, K., & rafiemehr, H. (2024). Evaluation of Brand Indicators of Tourist Destinations in Small Touristic Cities: the Case Study of The World Pottery City Lalehjin. Journal of urban tourism, 11(3), 19-35. doi: 10.22059/jut.2024.301920.794[In Persian].
نشریه گردشگری شهری
دوره 12، شماره 2
مرداد 1404
صفحه 41-57

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار