مکان‌یابی سایت‌های گردشگری شهر بندرعباس جهت ایجاد فضای توریستی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسندگان

دانشجوی کارشناسی ارشد رشتۀ مدیریت جهانگردی

چکیده

پژوهش حاضر به مکان‌یابی سایت‌های گردشگری شهر بندرعباس برای ایجاد فضاهای توریستی با استفاده از روش تحلیل سلسله‌مراتبی و سیستم اطلاعات جغرافیایی و بررسی لایه‌های جغرافیایی شهر بندرعباس می‌پردازد. هدف مطالعۀ حاضر این است که با توجه به معیارها و لایه‌های اطلاعاتی موجود در فرایند برنامه‌ریزی گردشگری شهر ساحلی بندرعباس مکان‌های مستعد جهت احداث پروژه‌های گردشگری تعیین شوند. برای مکان‌یابی سایت‌های گردشگری شهر بندرعباس لایه‌های محدودۀ ساحل، تأسیسات گردشگری و هتل‌های موجود، حمل‌ونقل و پارک‌های موجود ارزیابی ‌شده، و وزن و ارزش هریک از این لایه‌ها در نظر گرفته شده است. این پژوهش از نوع کاربردی و روش تحقیق توصیفی‌ـ تحلیلی است. درنهایت، با بهره‌گیری از مدل تصمیم‌گیری تحلیل سلسله‌مراتبی مکان‌یابی مناسب برای ایجاد پروژه‌های گردشگری مشخص شد و با تجزیه و تحلیل انجام‌شده، با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، مستعد‌ترین نقاط در نزدیکی محدودۀ ساحل و کم‌استعداد‌ترین منطقه منطبق بر اراضی که فاصلۀ زیادی از محدودۀ ساحل دارند تعیین شد. با‌این‌حال، مکان‌یابی مناسب‌تر مستلزم معیارها و استانداردهای دقیق‌تر برای تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی گردشگری شهری است. در‌واقع، چالش اساسی در مدیریت گردشگری شهری بندرعباس فقدان استاندارد‌ها و معیارهای مناسب جهت احداث سایت‌های گردشگری است. این امر مستلزم ساختار سازمانی و مدیریتی مناسب و همچنین سلسله‌مراتبی از برنامه‌ریزی و طراحی فعالیت‌ها در راستای توسعۀ پایدار گردشگری با رعایت همۀ استانداردهاست.

کلیدواژه‌ها


آریان‌پور، آزاد و همکاران (1391). «مکان‌یابی دهکدۀ گردشگری در ساحل دریاچۀ زریوار با بهره‌گیری از تکنیک‌های AHP و GIS»، دوفصلنامۀ مطالعات گردشگری، ش اول، ص 77ـ89.
ابراهیم‌زاده، عیسی؛ حافظ رضازاده، معصومه؛ دارائی، مرضیه (1393). «برنامه‌ریزی و مکان‌یابی بهینۀ تسهیلات و زیرساخت‌های گردشگری شهری با استفاده از GIS، موردشناسی: شهر سمنان»، فصلنامۀ جغرافیا و توسعه، ش 35، ص 33ـ48.
اکبری، علی و قرخلو، مهدی (1389). اکوتوریستم مفهومی نو در جغرافیای گردشگری، تهران: میرباقری.
اینسکیپ، ادوارد ( 1391). برنامه‌ریزی گردشگری، ترجمۀ محمود حسن‌پور و سعید داغستانی، تهران: مهکامه.
بیرانوند، اسماعیل (1387). «تحلیل فضایی جاذبه‌های گردشگری طبیعی شهرستان خرم‌آباد»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکدۀ جغرافیا دانشگاه اصفهان.
تقوایی، مسعود؛ اکبری، محمود (1387). مقدمه‌ای بر برنامه‌ریزی و مدیریت گردشگری شهری، اصفهان: پیام علوی.
تقوایی، مسعود؛ تقی‌زاده، م. مهدی؛ کیومرثی، حسین (1390). «مکان‌یابی دهکده‌های گردشگری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل SWOT (نمونۀ موردی ساحل دریاچۀ کافتر)»، مجلۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، ش 42، ص 90ـ120.
جمال محمدی، جمال و همکاران (1392). «تعیین نقاط مستعد در استان همدان جهت ایجاد فضای ژئوتوریستی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی»، فصلنامۀ نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، ش 3، ص 131ـ159.
حسین‌زاده، س. رضا؛ بیدخوری، علیرضا (1387). سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی GIS، مشهد: نشر جهاد دانشگاهی مشهد، چ 2.
حکمت‌نیا، حسن؛ موسوی، میرنجف (1392). کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه‌ریزی شهری و ناحیه‌ای، نشر آزادپیما، چ 3.
دهقان، مصطفی (1392). «مکان‌یابی دهکدۀ گردشگری ساحلی با استفاده از سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی و روش‌های تصمیم‌گیری چند‌معیاره (مطالعۀ موردی جزیرۀ قشم)»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه هرمزگان.
رضویان، محمدتقی (1381). برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری، تهران: منشی.
ضرغام بروجنی، حمید؛ توحید‌لو، معصومه (1390). «الگوی مدیریت اثربخش گردشگری مورد مطالعه: مقصد مذهبی مشهد»، فصلنامۀ مطالعات جهانگردی، ش 16، ص 25ـ52.
عطایی، محمد (1389). تصمیم‌گیری چند‌معیاره، نشر دانشگاه صنعتی شاهرود.
غلامی، وحید و همکاران (1384). «پتانسیل‌یابی جذب توریست و طبقه‌بندی سرزمین از نظر گردشگری به کمک GIS»، مطالعۀ موردی هراز، مجموعه مقاله‌های اولین همایش سراسری نقش صنعت گردشگری در توسعۀ مازندران، نشر رسانش.
فرجی سبکبار، حسنعلی (1384). «مکان‌یابی واحد‌های خدمات بازرگانی با استفاده از روش تحلیل سلسله‌مراتبی AHP (مطالعۀ موردی بخش طرقبه شهرستان مشهد)»، پژوهش‌های جغرافیایی، ش 51.
فرج‌زاده اصل، منوچهر (1384). سیستم اطلاعات جغرافیایی و کاربرد آن در برنامه‌ریزی توریسم، تهران: سمت.
کریمی، جعفر؛ محبوب‌فر، محمدرضا (1390). تکنیک‌ها و مدل‌های برنامه‌ریزی توریسم، نشر ارکان دانش.
مخدوم، مجید (1380). شالودۀ آمایش سرزمین، تهران: دانشگاه تهران.
میکائیلی، اسماعیل (1379). «برنامه‌ریزی توریستی بر‌اساس اصل اکولوژیکی»، پژوهش‌های جغرافیایی، ش 39، اسفندماه.
Bukenya, James O. (2002). Application of GIS in Ecotourism development decision: evidence from the pearl of Africa, Natural economics program, West Virginia university- Morgantown, wv 26506- 6108
Banergee, U.K., S. Kumari, S.K.P Sudhakar (2002). Remote Sensing and GIS based ecotourism planning: A case study for western Midnapore, West Bengal, india.
Dondo, Ch., S. T. Bhunu & U. Rivertt (2003). GIS in tourism-A Zimbabwean perspective, The international archives of photogrammetery, Remote sensing and Spatial information scences, vol. xxx IV, Part6/w6
Guan Hai-ling, Wu Liang-qiang, Luo yong-peng (2011). A GIS-based approach for information management in ecotourism region, procedia engineering 15, pp1988-1992.
Jiaxi, L. (2003). Multi- Functional parking Facilities Site selection in Tourist Town, case study of clang Yang, China, master thesis; International Institut for Geo-Information Sceince and Earth Observation Eschewed, The etherlands.