تدوین و اولویت بندی استراتژی های توسعه گردشگری با رویکرد پایداری (نمونه موردی: شهر کاشان)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 دانشگاه کاشان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان

چکیده

امروزه با توجه به افزایش مشکلات مسئله گردشگری توجه به رویکرد پایداری در گردشگری الزامی است. تحقیق حاضر با هدف شناسایی نیروهای ترغیب کننده و بازدارنده در توسعه گردشگری شهر کاشان و اولویت بندی استراتژی های مناسب انجام گرفته است. در این زمینه، پس از مطالعه مبانی نظری و پیشینه تحقیق،پنج شاخص اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، محیطی، نهادی و کالبدی- زیرساختی شناسایی و تجزیه و تحلیل شدند که این شاخص ها بر گردشگری پایدار شهر کاشان موثر هستند.این تحقیق از نظر هدف،کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی پیمایشی می باشد. برای جمع آوری داده های مورد نیاز از پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق را گردشگران و کارشناسان صنعت گردشگری و جامعه محلی شهر کاشان تشکیل می دهد.در این راستا ابتدا نیروهای ترغیب کننده و بازدارنده به وسیله مدلPIP شناسایی و سپس بر اساس روش ANP اولویت بندی گردیدند. در مرحله بعد مناسب ترین استراتژی های توسعه گردشگری پایدار استان به ازاء مهمترین نیروها تدوین شدند. در نهایت جهت اولویت بندی استراتژی ها، بین استراتژی های تدوین شده بر اساس زیر شاخص های تحقیق مقایسه زوجی برقرار شد و اولویت ها رتبه بندی شدند.نتایج تحقیق نشان داد "ایجاد اشتغال و درآمد زایی" و "افزایش هزینه کالاها و خدمات" مهم ترین نیروها میان نیروهای ترغیب کننده و بازدارنده بودند. در نهایت" بهره گیری بهینه و هدفمند از افزایش انگیزه مسافرت در بین مردم" و "نظارت بر قیمت اجناس از طرف سازمانهای مرتبط در طول فصول پر گردشگر" مناسب ترین استراتژی پیشنهاد داده شد.

کلیدواژه‌ها


  1. ابراهیم‌زاده، عیسی و عبدالله آقاسی‌زاده، 1390، تأثیر منطقه آزاد چابهار بر گردشگری توسعه حوزة نفوذ آن با بهره‌گیری از مدل رگرسیون و آزمون test-T، مجله جغرافیا و توسعه، دورة اول، شمارة 21، صص 6-25.
  2. اسماعیل‌زاده، حسن، صرافی، مظفر و جمیله توکلی‌نیا، 1390، تحلیلی بر رویکرد گردشگری در اجتماعات محلی، مجلة علوم محیطی، دورة نهم، شمارة 2، صص 119-142.
  3. افتخاری، عبدالرضا، مهدوی، داوود و مهدی پورطاهری، 1389، فرآیند بومی‌سازی‌ها شاخص توسعه پایدار گردشگری روستایی در ایران، پژوهش‌های روستایی، دورة اول، شمارة 4، صص 1-41.
  4. بیگی فیروزی، الهیار، 1390، تدوین استراتژی توسعه صنعت گردشگری استان لرستان بر اساس تحلیل SWOT و فرآیند تحلیل شبکه‌ای ANP، پایان‌نامة رشتة مدیریت بازرگانی به راهنمایی مهدی کاظمی، دانشکدة مدیریت و اقتصاد، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
  5. جمالو، فاطمه، 1389، رعایت حقوق و تکالیف متقابل افراد در بهرهگیری از محیط‌زیست سالم، راهبردهایی برای ارتقای علوم انسانی در کشور، نشریه محیط‌زیست و منابع طبیعی، دورة اول، شمارة 2، صص 205-218.
  6. داوری، دردانه و محمدحسن شانه سار زاده، 1380، مدیریت استراتژیک از تئوری تا عمل، چاپ اول، انتشارات آتنا، تهران.
  7. رامشت، محمدحسین و مریم فیض الهی، 1392، اولویت‌گذاری و رتبه‌بندی کانون‌های گردشگری دشت ابراهیم یزد، مجله پژوهش‌های برنامه‌ریزی فضایی، دورة سوم، شمارة 2، صص 1-18.
  8. شریفی، مریم و علیرضا بستانی، 1392، پهنه‌بندی اکوتوریسم با استفاده از مدل فازی مطالعة موردی: شیراز، مجله آمایش جغرافیایی فضا، دورة پنجم، شمارة 16، صص 1-17.
  9. صدرموسوی، میرستار و جواد دخیلی کهنوئی، 1386، ارزیابی وضعیت تسهیلات گردشگری استان آذربایجان شرقی از دید گردشگران، مجله پژوهش‌های جغرافیایی، دورة سی‌ونهم، شمارة 61، صص 1-129.
  10. 10. ضرابی، اصغر و محبوب فر محمدرضا، 1392، کاربرد مدل QSPM –SWOT در تدوین استراتژی توسعه گردشگری شهر کاشان، مجله برنامه‌ریزی فضا، دورة سوم، شمارة 4، صص 37-58.
  11. عالم تبریز، اکبر و محمد باقرزاده آذر، 1389، مدل تصمیم‌گیری فرآیند تحلیل شبکه‌ای فازی برای گزینش تأمین‌کننده راهبردی، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، دورة چهاردهم، شمارة 54، صص 54-86.
  12. قدمی، مصطفی و ناصر عقیلی زاده، 1390، ارزیابی توسعه گردشگری مقصد در چارچوب پایداری نمونه مورد مطالعه: دهستان تمشکل شهرستان تنکابن، مجله تحقیقات جغرافیایی، دورة بیست‌وهفتم، شمارة 1، صص 79-104.
  13. کاظمی، مهدی، 1387، مدیریت گردشگری، چاپ اول، انتشارات سمت، تهران.
  14. لحمیان، رضا و معصومه براری، 1392، ارزیابی میزان گرایش گردشگران به استفاده از واحدهای اقامتی در شهرستان ساری، مجله علوم جغرافیایی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، دورة اول، شمارة 15، صص 20-35.
  15. مطیعی لنگرودی، سیدحسن، شریفی، انور و مریم رضائیه آزادی، 1392، امکان‌سنجی توسعه گردشگری در نواحی روستایی از دیدگاه گردشگران (بخش تخت سلیمان شهرستان تکاب)، مجله چشم‌انداز جغرافیایی در مطالعات انسانی، سال هشتم، شمارة 24، صص 1-17.

16. مهدوی، شهرام، کانی نجفی، علی‌اکبر و علیرضا خواجه شاهکوهی، 1390، سنجش شاخص‌های توسعه در مناطق شهری با تأکید بر کیفیت زندگی، مطالعة موردی: شهر کاشان، مجله آمایش جغرافیایی فضا، دورة پنجم، شمارة 16، صص 285-296.

  1. Abdullaev, A., 2004, Ruraltourism and sustainable development in Hookkaido, For The Degree of Master Of science, Division of Urban and Environmental Engineering, Vol. 13, No. 2, PP. 162-165.
  2. Altinay. M. & Hussain, K., 2005, Sustainable tourism development: A case study ofNorth Cyprus, International Journal of Contemporary Hospitality Management, Vol. 3, No. 17, PP. 2-272.
  3. Butle, R. R. W., 1998, Sustainable tourism – looking backwards in order to progress, Sustainable Tourism in Island Destinations, Vol. 2, No. 12, PP. 34-56.
  4. Choi, H. S. & Sirakaya, E., 2006, Sustainability Indicators for managing ccommunity tourism, Tourism Management, Vol. 27, No. 11, PP. 1274–1289.
  5. Fazenda, N., Da silva, F. N. & Costa, C., 2010, Douro valley tourism plan; The plan as part of a sustainable tourist destination development process, Journal of World Hospitality and Tourism, Vol. 2, No. 4, PP. 428-440.
  6. Fokiali, P., Xanthakou, Y., Tatlidil, E. & Kaila, M., 2006, Tourism and sustainable development strategies in RHODES: The awareness of the local socities, Journal of Ege Academic Review, Vol. 6, No. 2, PP. 25-46.
  7. Harrison, L. C., Jayawardena, C. & Clayton, A., 2003, Sustainable tourism developmentnin the Caribbean: Practical challenges, International Journal of Contemporary Management, Vol. 15, No. 5, PP. 294-298.
  8. Hawkes, S. & Williams, P., 1993, From principles to practice: A casebook of best environmental practice in tourism, Burnaby, BC: Centre for Tourism Policy, Vol. 2, No. 13, PP. 20-33.
  9. Holjevac, A. I., 2003, A vision of tourism and the hotel industry in the 21st century, Hospitality management, Vol. 22, No. 23, PP.13-28.
  10. Lee, T. H. & Liu, R. T., 2011, Strategy formulation for the recreational areas of Central Taiwan: An application of SWOT (strengths, weaknesses, opportunities, threat) analysis, Journal of Hospitality Management and Tourism, Vol. 2, No. 3, PP. 38-47.
  11. Liao, S. K., Chen, Y. C., Chang, K. L. & Tseng, T. W., 2011, Assessing the performance of Taiw.
  12. Liu, A. & Wall, G., 2006, Planning tourism employment: A developing country perspective, Journal of Tourism Management, Vol. 27, No. 1, PP.159-170.
  13. Monavvarian, A., Fathi, M. R., Zarchi, M. K. & Faghih, A., 2011, Combining ANP with TOPSIS in selecting knowledge management strategies (Case study: Pars Tire Company), European Journal of Scientific Research, Vol. 54, No. 4, PP. 538-546.
  14. Paul, B. G. & Reinhard-Vogl, C. H., 2013, Organic shrimp aquaculture for sustainable household livelihoods in Bangladesh, Ocean and Coastal Management, Vol. 71, No. 3, PP. 1-12.
  15. Reihanian, A., Beinti Mahmood, N. Z., Kahrom, E. & Wan Hin, T., 2012, Sustainable tourismdevelopment strategy by SWOT analysis: Boujagh National Park, Iran, African Journal of Business Management, Vol. 5, No. 4, PP. 1325-1333.
  16. Ryu, H., Shonkhor, D., Yeonbae. K. & Kyunam, K., 2014, Electricitygeneration mix considering energy security and carbon emission mitigation: Case of Korea and Mongolia, European journal of Energy, Vol. 64, No. 2, PP. 1071-1079.
  17. Sinclair, D. & Jayawardena, C., 2003, The development of sustainable tourism in the Guianas, International Journal of Contemporary Hospitality Management, Vol. 5, No. 7, PP. 402-407.
  18. Smith, S., 1995, Tourism Analysis; A handbook, Longman Group Limited, 2nd edition .
  19. Tohidy, F., 2011, Economic impact of tourism industry, International Journal of Business and Management, Vol. 6, No. 8, PP. 206-215.
  20. WTO (The World Tourism Organization), 2001, What tourism managers need to know: A practical guide to the development and use of indicators of sustainable tourism, Madrid, Spain: The world tourism organization.
  21. www.amar.org