ارزیابی اثرات زیست محیطی طرح گردشگری دره گردو اراک

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 استادیار گروه محیط زیست دانشکدة کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اراک

2 کارشناسی ارشد، مربی گروه محیط زیست دانشکدة منابع طبیعی، دانشگاه ملایر

چکیده

علی‌رغم مزایای فراوان صنعت گردشگری در بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی مردم، چنانچه گسترش این صنعت با سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌های منطبق بر نگرش زیست‌محیطی همراه نباشد، همچنین بر پایداری توسعه تأکید نکند و به‌صورت مجموعه‌ای همه‌جانبه و پویا مدنظر قرار نگیرد، در میان‌مدت تأثیرات منفی فراوانی بر محیط زیست می‌گذارد. در همین راستاانجام مطالعات ارزیابی اثرات محیط زیستی، از جمله روش‌های مطلوب دستیابی به اهدافتوسعة پایدار بهشمار می‌رود. منطقة نمونة گردشگری درهگردو با وسعت 100 هکتار در جنوب شهر اراک قرار دارد. به‌منظور ارزیابی اثرات زیست‌محیطی اجرای پژوهش حاضر ابتدا وضعیت موجود این منطقه شناسایی، سپس با جمع‌آوری اطلاعات مورد نیاز (شامل موقعیت جغرافیایی اقلیم منطقه، زمین‌شناسی، مسائل زیست‌محیطی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و غیره) اثرات اجرای پروژه در دو فاز ساختمانی و بهره‌برداری مشخص شده است، همچنین براساس تجزیه‌وتحلیل چک‌لیست، اثرات گزینة اجرا یا اجرانکردن پروژه با ملاحظات زیست‌محیطی بررسی، و روش ماتریس ایرانی (ماتریس لئوپلد اصلاح‌شده) برای ارزیابی زیست‌محیطی پروژه انتخاب شد. نتایج نشان داد آثار پروژه در فاز ساختمانی 95/0+، در فاز بهره‌برداری 62/0+ و جمع جبری 57/1+ است؛ بنابراین، در صورت رعایت تمام ملاحظات محیط زیستی و پایش مداوم، امکان اجرای این طرح میسر است.

کلیدواژه‌ها


1)      باباخانزاده، ادریس و لطفی، صدیقه (1391) ارزیابی اثرات گردشگری بر روستای قوری قلعه، مطالعات مدیریت گردشگری، سال 7، شمارة 20، صص. 116- 81.
2)      پناهنده، محمد (1387) ارزیابی اثرات زیست‌محیطی احداث منطقة نمونة گردشگری شهران 2 (شیرکوهدرفک)، طرح پژوهشی، شرکت ستارة درخشان درفک، ص. 150.
3)       فتایی، ابراهیم (1389) ارزیابی اثرات زیست‌محیطی طرح گردشگری، مطالعة موردی: دهکده توریستی سولان در شهر سرعین، پنجمین همایش ملی زمین‌شناسی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر، صص. 36- 26.
4)      قدمی، مصطفی؛ فیروزجایی، ناصر؛ آنامرادنژاد، رحیم (1388) بررسی نقش گردشگری در تغییرات کاربری اراضی مقصد، مورد مطالعه: بخش مرکزی شهرستان نوشهر، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال اول، شمارة 3، صص. 42-22.
5)      قربانی‌نیا، زهرا؛ نیک‌زاد، وحید؛ صالحی، اسماعیل (1394) ارزیابی اثرات زیست‌محیطی پروژه‌های گردشگری، مطالعة موردی: منطقة گردشگری اوان، مجلة برنامه‌ریزی و توسعة گردشگری، سال 4، شمارة 31، صص. 167-147.
6)      قرخلو، مهدی؛ رمضان‌زاده لسبویی، مهدی؛ گلین شریف دینی، جواد (1388) اثرات زیست‌محیطی گردشگری بر سواحل شهر رامسر، فصلنامة پژوهشی جغرافیای انسانی، سال 1، شمارة 3، صص. 35-21.
7)      علیزاده، کتایون (1382) اثرات حضور گردشگران بر منابع زیست‌محیطی، مورد مطالعه: بخش طرقبه در شهرستان مشهد، پژوهش‌های جغرافیایی، شمارة 44، صص. 70-55.
8)      8. کریمی جشنی، ایوب؛ مینو سپهر، محمد؛ محمدی، سجاد؛ صفایی، علی  (1390) بررسی اثرات زیست‌محیطی، مطالعة موردی منطقه نمونه گردشگری برم فرهاد، ششمین کنگرة ملی مهندسی عمران، دانشگاه سمنان، صص 70-58.
9)      مخدوم، مجید (1361) الگوی ارزیابی تغییرات محیط زیست، محیط‌شناسی، شمارة 3، صص 34-25.
10)    مخدوم، مجید (1387) چهار نکته در ارزیابی اثرات توسعه، نشریة علمی محیط و توسعه، سال دوم، شمارة 3، صص 12- 9.
11)    منوری، مسعود (1384) راهنمای ارزیابی اثرات زیست‌محیطی گردشگری، سازمان محیط زیست، ص 148.
12)    ولی‌زاده، سهیل و شکری، زینب (1394) بررسی کاربرد ماتریس لئوپولد ایرانی در ارزیابی اثرات محیط زیستی (EIA) گزینه‌های مدیریت پسماند جامد در شهر بیرجند، مجلة سلامت و محیط، دورة 8، شمارة 2، صص 262-249.
13) 13. هاشمی، سیدمحمود؛ دیناروندی، مرتضی؛ هدایتی، امیر (1391) ارزیابی اثرات زیست‌محیطی (EIA) منطقة نمونة گردشگری هشت‌بهشت (سلمان)، دومین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت محیط زیست، دانشگاه تهران، صص 32- 18.
14)  Araujo, L. & Medeiros, De. & Bramwell, B. (2009) Stakeholder Assessment and Collaborative Tourism Planning: The Case of Brazil's Costa Dourada Project, Journal of Sustainable Tourism, Published Online.
15)  Green, H. & Hunter, C. & Moore, B. (1990) Assessing the environmental impact of tourism development: Use of the Delphi technique, Tourism management, Vol.11, No.2, pp. 111-120.
16)  Green, H. & Hunter, C. (1992) the environmental impact assessment of tourism development, Perspectives on tourism policy, Vol. 36, No. 1, pp. 29-47.
17)  Hassan, Saleh.S. (2000) Determinants of Market Competitiveness in an Environmentally Sustainable Tourism Industry, Journal of Travel Research, Vol. 38, No. 3, pp. 239-245.
18)  Ko, Tae G. (2005) Development of a tourism sustainability assessment procedure: a conceptual approach, Tourism Management, Vol. 26, No. 3, pp. 431-445.
19)    Priskin, J. (2001) Assessment of natural resources for nature-based tourism: the case of the Central Coast Region of Western Australia, Tourism Management, Vol. 22, No. 6, pp. 548-627.
20)  Warnken, J., & Bunckley, R. (1998) sciatic quality of tourism environmental impact assessment, Journal of Applied Ecology, Vol. 35, No. 5, pp 1-8.
21)  Zubair, Sh. & Bowen, D. & Elwin, J. (2011) not quite paradise: Inadequacies of environmental impact assessment in the Maldives, Tourism management, Vol. 32, No. 2, pp. 225-234.