تحلیل عوامل موثر بر رضایتمندی گردشگران خارجی سلامت( مطالعه موردی: گردشگران اقلیم کردستان عراق)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

گسترش گردشگری سلامت به‌عنوان گونه‌ای جدید و پرطرفدار در بازار متنوع و رقابتی گردشگری، در گرو تأمین رضایت گردشگران می‌باشد. در راستای تحقق این امر، در وهله اول نیاز است که عوامل مؤثر بر احساس رضایت گردشگران شناسایی و در مرحله بعد، راهکارهای کاربردی؛ متناسب با وضع موجود، تدوین گردد. این مطلب نیز، هدف پژوهش کاربردی حاضر است که با روشی توصیفی- تحلیلی و رویکرد اکتشافی انجام‌گرفته و اطلاعاتش را از دو منبع اسنادی و میدانی مبتنی بر مصاحبه و توزیع پرسشنامه در میان گردشگران سلامت خارجی وارده شده به کشور جمع‌آوری نموده است. جامعه آماری پژوهش، گردشگرانی است که از کردستان عراق باهدف درمان و گردشگری سلامت از مرز رسمی شهرستان مریوان وارد کشور شده که در ابتدا به‌صورت هدفمند و با رسیدن به اصل اشباع نظری، جهت شناسایی عوامل مؤثر بر رضایتمندی‌شان، با 19 نفر از آن‌ها مصاحبه‌هایی به عمل آمد و سپس پرسشنامه‌هایی دربرگیرنده اطلاعات استخراج‌شده در میان 100 نفر از این گردشگران به‌صورت تصادفی توزیع گردید. تجزیه‌وتحلیل داده‌های کیفی به روش تئوری بنیادی و داده‌های حاصل از پرسشنامه نیز با آزمون‌های آماری، t تک نمونه‌ای و تحلیل عاملی بوده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که سطح رضایت گردشگران مطلوب نبوده و بر این عدم مطلوبیت، سه عامل کمبود خدمات و امکانات رفاهی- اقامتی و ضعف زیرساخت‌های حمل‌ونقل، کیفیت نامناسب مراقبت‌های بیمارستانی و زیرساخت‌های آن؛ و ضعف در اطلاع‌رسانی، آموزش و عملکرد نامطلوب نهادهای دولتی مسئول، بیشترین تأثیر را دارند.

کلیدواژه‌ها


1)      آقایی، پرویز؛ رضویان، تقی؛ راد، مجید؛ خرایی، مصطفی (1391) تحلیل مؤلفه‌های تأثیرگذار بر رضایتمندی از مقاصد گردشگری (موردپژوهشی: گردشگران شهرستان قروه)، فصلنامه فضای گردشگری، سال 4، شماره 14، صص. 108-98.
2)      ابراهیم پور، حبیب؛ نقوی، میرعلی؛ یعقوبی، محمد (1389) عوامل مؤثر بر رضایت و وفاداری گردشگران در استان اردبیل (مطالعه موردی: منطقه گردشگری سرعین)، فصلنامه مطالعات گردشگری، دوره 6، شماره 14، صص. 92-69.
3)      ابراهیم‌زاده، عیسی و یاری، یاسمن (1392) شناسایی و اولویت‌بندی الزامات رضایتمندی گردشگری شهری با استفاده از مدل کانو (مطالعه موردی: گردشگران شهر بروجرد)، مجله آمایش جغرافیایی فضا، دوره 3، شماره 9، صص. 150-127.
4)      احمدی، علیرضا؛ آجیلی، عبدالعظیم؛ فروزانی، معصومه؛ یزدان پناه، مسعود (1395) عوامل مؤثر بر رضایتمندی و حمایت ساکنان مناطق روستایی از گردشگری (مطالعه موردی: شهرستان‌های مسجدسلیمان، اندیکا و لالی)، دو فصلنامه مطالعات اجتماعی گردشگری، سال 3، شماره 8، صص. 61-86.
5)      ایمانی، محمدحسین و جاودانه، علی (1393) میزان رضایت گردشگران اروپایی از تجربه سفر به ایران، فصلنامه گردشگری و توسعه، دوره1، شماره1، صص .17-30.
6)      ایوبیان، علی (1391) وضعیت گردشگری سلامت در ایران؛ فرصت یا تهدید، مجله طب نظامی، دوره 14، شماره 2، صص. 75-69.
7)      تقوایی، مسعود و گودرزی، مجید (1395) تدوین و اولویت‌بندی راهبردهای توسعه گردشگری پزشکی (مطالعه موردی: کلان‌شهر شیراز)، نشریه پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال 7، شماره 24، صص. 22-1.
8)       توکلی، نونا و محمدیان، ساروی (1395) بررسی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر جذب توریسم سلامت، مجله علمی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران، دوره 34، شماره 1، صص. 69-76.
9)       ثانی، محسن؛ فراهانی، بنفشه؛ خطیر، طاهره (1393) عوامل انگیزشی گردشگری سلامت در چشمه‌های آب گرم استان مازندران (مطالعه موردی: رامسر و لاویج)، مجله برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، سال 3، شماره 11، صص. 52-33.
10)   چراغی نیرومند، مهناز (1388) استراتژی توسعه سهم بازار ایران در صنعت توریسم با تأکید بر توریسم درمان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت، به راهنمایی علی ربیعی، دانشگاه پیام نور.
11)    حاجی نژاد، علی و احمدی، علی (1389) بررسی میزان رضایت گردشگران از تسهیلات و خدمات گردشگری رفاهی و اقامتی شهر بانه، چهارمین کنگره بین‌المللی جغرافیدانان جهان اسلام، دانشگاه سیستان و بلوچستان، صص 113-101.
12)   حقیقی نسب، منیژه؛ یزدانی، حمیدرضا؛ کریمی، انسیه (1393) بررسی عوامل مؤثر بر رضایت گردشگران خارجی و نتایج آن و سنجش رضایت آنان از خدمات گردشگری در شهر اصفهان، فصلنامه مدیریت بازرگانی، دوره 6، شماره 22، صص. 753-731.
13)   دلگشایی، بهرام؛ جباری، علیرضا؛ فرزین، محمدرضا؛ شعربافچی زاده، نسرین؛ طبیبی، سیدجمال الدین(1391) وضعیت موجود گردشگری پزشکی: مطالعه موردی ایران، فصلنامه پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی پایش، دوره 11، شماره 2، صص. 179-171.
14)    دلگشایی، بهرام؛ رواقی، حمید؛ ابوالحسنی، نازنین (1390) ارزیابی اهمیت عملکرد گردشگری پزشکی در استان تهران از دیدگاه گردشگران پزشکی و ارائه‌کنندگان خدمات پزشکی، فصلنامه بیمارستان، سال 11، شماره 1، صص. 32-71.
15)   رافعی، محمدرضا و حقیقی، مهدی (1387) مدل مناسب کسب‌وکار گردشگری پزشکی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی، به راهنمایی مهدی حقیقی، دانشکده مدیریت، دانشگاه علامه طباطبایی.
16)   رحمانی، مریم (1392) گردشگری سلامت، برگرفته‌شده از سایت: www.tourismscience.ir.
17)   رشیدی، معصومه؛ رامشت، حسین؛ سیف، عبدالله؛ دستجردی، جواد (1391) گردشگری سلامت در ایران، مجله سلامت و بهداشت اردبیل، دوره 3، شماره 1، صص 49-57.
18)    رنجوش، راحله؛ بروجنی، حمید؛ حمیدی، ناصر (1395) بخش‌بندی کسب‌وکارهای گردشگری پزشکی ایران از دید بیماران خارجی، مجله برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، سال 5، شماره 18، صص. 72-54.
19)   زارعی، عظیم؛ آذر، عادل؛ راد، مصطفی (1395) سنجش بازاریابی اجتماعی در گردشگری سلامت، مجله برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، سال 5، شماره 18، صص. 53-33.
20)   زیاری، کرامت الله؛ امانپور، سعید؛ فهیلانی، محمدرضا (1392) بررسی عوامل مؤثر در توسعه صنعت گردشگری شهری با تأکید بر عوامل مؤثر رضایتمندی گردشگران (نمونه موردی: شهر نورآباد ممسنی)، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، سال 10، شماره 37، صص. 32-15.
21)   سلیمانی، منصور؛ محمد نژاد، علی؛ خدادادی، پروین؛ عطایی، وحید (1394) سنجش رضایتمندی گردشگران از شهر مهاباد با تأکید بر گردشگری خرید، فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، سال 3، شماره 10، صص. 155-139.
22)   شیر خدایی، میثم؛ ثانی، محسن؛ دیوا، فهیمه (1395) بررسی تأثیر تصویر مقصد بر رضایت و مقاصد رفتاری در گردشگری سلامت (موردمطالعه: آبگرم معدنی لاویج)، مجله برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، سال 5، شماره 17، صص. 145-128.
23)   ضیایی، علی‌اصغر (1388) جغرافیای گردشگری، چاپ سوم، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
24)   علی پور، مهسا (1393) نقش مناطق آزاد در توسعه گردشگری درمانی (مطالعه موردی: منطقه آزاد اروند)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی توریسم، به راهنمایی جعفر آهنگران، دانشگاه علم و فرهنگ.
25)   فردوسی، مسعود؛ جباری، علیرضا؛ کیوان آرا، محمود (1390) مرور سیستماتیک بررسی‌های انجام‌شده در زمینه صنعت گردشگری پزشکی، نشریه مدیریت اطلاعات سلامت، دوره 8، شماره 8، صص. 1178-1169.
26)   فرهادی، فرناز (1390) بررسی عوامل مؤثر بر رونق صنعت گردشگری سلامت در ایران از دید مدیران و متخصصین سلامت استان تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت اجرایی، به راهنمایی علیرضا شغلی، دانشکده مدیریت، دانشگاه اصفهان.
27)   کاظمی، مهدی (1390) مدیریت گردشگری، چاپ دوم، تهران: انتشارات سمت.
28)   منوچهری، سوران (1394) تحلیل عوامل مؤثر بر گسترش فعالیت‌های گردشگری جهت تحقق توسعه پایدار روستایی (مطالعه موردی: بخش خاوومیرآباد شهرستان مریوان)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، به راهنمایی حسین فراهانی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه زنجان.
29)   نجارزاده، محمد و جمال مراد نژاد (1393) ارزیابی عوامل مؤثر بر رضایتمندی کلی گردشگران خرید در شهر مرزی (شهر بانه)، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال 15، شماره 36، صص. 115-97.
30)   حامدی، لیلا (1392) بررسی پتانسیل‌های گردشگری سلامت با توجه به توسعه پایدار در استان مازندران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت جهانگردی، به راهنمایی علی‌اکبر نظری، دانشکده مدیریت، موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی آبا.
31)   هزارجریبی، جعفر و نجفی، محمد (1391) بررسی جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری در ایران (با رویکرد جذب گردشگران خارجی)، مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، سال 23، شماره 47، صص. 148-134.
32)  Ahmad, M. (2013) Tourist Satisfaction in Kashmir: An Empirical Assessment, Journal of Business Theory and Practice,Vol.1, No.1, pp.152-166.
33)  Caribbean Export Development Agency. (2008) health & wellness tourism, ten strategies for success within the caribbean single market & economy (CSME).
34)  Guo, Y. (2016)A Study on Foreign Tourist Satisfaction on Tourism Attributes in Kunming, China, International Research E-Journal on Business and Economics, Vol.1, No.2, pp.1-11.
35)  HOPE-European Hospital and Healthcare Federation. (2015) Medical Tourism, at: www.hope.be /wp .../2015/11/98_2015_hope-publication_Medical-Tourism.pdf.
36)  Kelley, E. (2013) Medical Tourism, WHO Patient Safety Programme, World health organization.
37)  Lehman, M. (2016) the possibilities of health tourism development in the continental region of CROATIA, at: https://bib.irb.hr/datoteka/820621.The Possibilities of Health Tourism Development.pdf.
38)  Lončarić, D. (2015) health tourism, customer satisfaction and quality of life: the role of specialty hospitals, Tourism in Southern and Eastern Europe, Vol.3, pp.159-173.
39)  Lunt, N. & Smith, R. & Exworthy, M. & Stephen, T. (2014) Medical Tourism: Treatments, Markets and Health System Implications: A scoping review, OECD.
40)  Neuts, B. (2013) Describing the Relationships between Tourist Satisfaction and Destination Loyalty in a Segmented and Digitalized Market, Tinbergen Institute is the graduate school and research institute in economics of Erasmus University Rotterdam, the University of Amsterdam and VU University Amsterdam.
41)  Padilla, A. (2016) Health Tourism: Conceptual Framework and Insights from the Case of a Spanish Mature Destination, Tourism & Management Studies, Vol.12, No.1, pp.86-96.
42)  Prebensen, N. (2000) Tourist Satisfaction with a Destination: Antecedents and Consequences, Finnmark College Department of Hospitality and Tourism, http://www.esade.edu /cedit2004/pdfs/52_Prebensen.pdf.
43)  Sarwar, A. (2013) Medical Tourism in Malaysia: Prospect and Challenges, ranian J Publ Health, Vol.42, No.8, pp.795-805.
44)  Som, A. & Zainuddin, Y. (2010) Service Quality and Patients’ Satisfaction in Medical Tourism, World Applied Sciences Journal 10 (Special Issue of Tourism & Hospitality), pp. 24-30.
45)  Song, H. (2013) comparing mainland chinese tourists’ satisfaction with Hong Kong and the uk using tourist satisfaction index gangli, journal of china tourism research, Vol.8, pp.2-15.
46)  Tasci, M. & Gorener, A. (2016) evaluating the strategies of medical tourism sector through ahp and moora in a SWOT framework, Journal of Global Strategic Management, Vol.10, No.2, pp.15-30.
47)  Tavangar, M. & Safaeepur, M. (2015) Analysis of the Health Tourism Marketing Management In Iran, J. Appl. Environ. Biol. Sci, Vol.5(10S), pp.780-786.
48) Wong, K. (2014) Medical Tourism Destination SWOT Analysis: A Case Study of Malaysia, Thailand, Singapore and India, at: http://www.shs-conferences.org.