تبیین راهبردهای توسعه گردشگری با تأکید بر مزیت‌های رقابت‌پذیری مطالعه موردی: شهرستان سقز

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

3 دانشجوی جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

چکیده

در حال حاضر گردشگری به یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های توسعه و رفاه اقتصادی بیشتر کشورها تبدیل‌شده است و در بازار پویا و رقابتی جهانی که در آن روزبه‌روز مقاصد گردشگری جدیدی با مزیت‌های رقابتی متفاوتی پا به عرصه ظهور می‌گذارند، مقاصد گردشگری همواره ناگزیر به تجزیه‌وتحلیل وضعیت رقبا و شناسایی مزیت‌های رقابتی خود در مقایسه با آن‌ها می‌باشند تا با اعلام این مزیت‌ها، جایگاه متمایز و برتری نزد گردشگران پیداکرده و ادامه بقا دهند. در این راستا تحقیق حاضر باهدف ارائه راهبردهای توسعه گردشگری با تأکید بر مزیت‌های رقابت‌پذیری در شهرستان سقز سعی بر روشن‌سازی جایگاه این شهرستان از منظر مزیت‌های رقابتی در سطح استان دارد. بدین‌جهت از مدل EDAS جهت تعیین جایگاه رقابتی شهرستان سقز در استان کردستان ازلحاظ گردشگری و از برنامه‌ریزی راهبردی Meta-swot برای تعیین توان‌های رقابت گردشگری شهرستان و منابع موجود استفاده‌شده است که درنهایت بهترین راهبرد متناسب با توانایی‌های شهرستان استخراج‌شده است. لازم به توضیح است، ازآنجاکه پژوهش حاضر مبتنی بر خبرگان بوده، بر این اساس 20 نفر کارشناس متخصص در زمینه گردشگری جامعه آماری پژوهش را تشکیل می‌دهند. نتایج نشان داده است که خدمات گردشگری در سطح شهرستان‌ها به‌صورت متوازن توزیع نشده‌اند، به‌طوری‌که شهر سنندج در 5 مؤلفه اصلی موردبررسی بافاصله زیاد از سایر شهرستان‌ها جایگاه برتری را به خود اختصاص داده است و سقز در این رده‌بندی جایگاه چهارم را بعد از مریوان و بیجار کسب کرده است. نتایج خروجی حاصل از متاسوات بیانگر این مسئله است که جهت بهبود رتبه و قدرت رقابتی شهرستان در مقایسه با سه شهرستان اول لازم است در ابتدا به زیرساخت‌های ارتباطی، امکانات رفاهی و تفریحی توجه شود.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. ابراهیمی، مهدی و طبیبی، امیرحسین (1398) موقعیت راهبردی صنعت گردشگری شهرستان تکاب و راهبردهای توسعه آن، فصلنامه جغرافیا (انجمن جغرافیای ایران)، دوره 17، شماره 61، صص. 157-140.
  2. اربابی‌سبزواری، آزاده؛ علیزاده، محمد؛ زمانی، حمید؛ رحیمی، محمد (1398) کاربرد ماتریس لئوپولد ایرانی در تبیین اثرات اجتماعی- اقتصادی فیزیکی پروژه گردشگری هزاره و یک شهر (مطالعه موردی: پروژه هزار و یک شهر منطقه 22 تهران)، فصلنامه مطالعات جامعه‌شناختی شهری، دوره 9، شماره 30، صص. 33-1.
  3. تقوایی، مسعود؛ رضایی، محمدرضا؛ تازش، یوسف (­1396) توانمندی‌های محیط طبیعی و نقش آن در برنامه‌ریزی توسعه گردشگری شهری (مطالعه موردی: شهر یاسوج)، فصلنامه جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، دوره 8، شماره 1، صص. 361-345
  4. حاتمی‌نژاد، حسین؛ شیخی، عبدالله؛ رحمتی، خسرو؛ شریف‌زاده اقدم، ابراهیم (1394) برنامه‌ریزی راهبردی توسعه گردشگری شهرستان بانه، فصلنامه گردشگری شهری، دوره 2، شماره 2، صص. 190-167.
  5. حبیبی، فاتح و محمودی، حسنا (1397) ارزیابی و اولویت‌بندی شاخص‌های توسعه گردشگری با استفاده از مدل TOPSIS)) مطالعه موردی: شهرستان‌های استان کردستان، جغرافیا و توسعه، دوره 17، شماره 57، صص. 176-155.
  6. حیدری، رضا؛ طالب پور، مهدی؛ نظری ترشیزی، احمد؛ شجیع، کیانوش؛ جابری، سجاد (1399) تدوین راهبردهای رقابت‌پذیری و توسعه گردشگری ورزشی در شهرها (مطالعه موردی: کلان‌شهر مشهد)، فصلنامه گردشگری شهری، دوره 7، شماره 1، صص. 159-143.
  7. رضایی، مسعود؛ بخشنده نصرت؛ عباس؛ دریاباری، جمال‌الدین (1396) کاربرد برنامه‌ریزی استراتژیک در مدیریت و برنامه‌ریزی کلان‌شهر تهران، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 47، صص. 624-609.
  8. زیتونلی، عبدالحمید و برزگر، صادق (۱۳۹۸) بررسی شاخص‌های رقابت‌پذیری مقاصد گردشگری ورزشی در نواحی مرزی، (موردمطالعه: استان گلستان) فصلنامه علوم و فنون مرزی، دوره ۸، شماره ۲۰، صص. 25-1.
  9. سید علی‌پور، خلیل و سلیمی، سروه (1397) کاربست مدل استراتژی توسعه شهری مبتنی بر توسعه پایدار، فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، دوره 10، شماره 35، صص.22-1.
  10. شماعی، علی؛ مرادی، ماریا؛ نظری، محمد (2016) مطالعه گردشگری در مناطق مرزی به‌منظور تعادل بخشی منطقه‌ای، مطالعه موردی: شهرستان سرپل ذهاب، مجله علوم و فناوری مرزی، دوره 7، شماره 3، صص.139-125.
  11. طاهری دمنه، محسن و خورشیدی، علیرضا (1393) آینده‌نگاری منابع انسانی در نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران با استفاده از روش تلفیقی سناریو پردازی و تحلیل اثرات متقاطع، فصلنامه منابع انسانی ناجا، دوره 9، شماره 36، صص.50-29.
  12. فرزین، محمدرضا و نادعلی پور، زهرا (1389) عوامل مؤثر بر مزیت رقابتی مقصدهای گردشگری در ایران (موردمطالعه: منطقه چابهار)، فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری، دوره 5، شماره 14، صص. 67-40.
  13. قیامی راد، امیر؛ محرم زاده، مهرداد؛ حسین پور، باقر (1387) رابطه بین دیدگاه‌های مدیران ورزشی و مدیران گردشگری و عوامل گردشگری ورزشی در ایران، فصلنامه المپیک، دوره 16، شماره 2، صص. 61-51.
  14. کریم‌پور ریحان و شریف جاهد، مجید (1396) مدیریت و برنامه‌ریزی راهبردی توسعه پایدار گردشگری استان کرمان با تأکید بر گردشگری کویر شهداد، فصلنامه جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، دوره 7، شماره 4، صص. 18-7.
  15. موسوی، میرنجف؛ جلالیان، اسحاق؛ سادات کهکی، فاطمه (1396) تدوین سناریوهای عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری استان آذربایجان غربی با استفاده از سناریو ویزارد، فصلنامه گردشگری شهری، دوره 4، شماره 3، صص. 66-49.
  16. نصر، طاهره (1398) شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر گردشگری در کلان‌شهر شیراز با رویکرد آینده‌پژوهی. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، دوره 10، شماره پیاپی 37، صص. 66-55.
  17. رحیمی پور، بهاره؛ ظاهری، محمد؛ کریم‌زاده، حسین (1399) شناسایی و تحلیل پیشران‌های کلیدی مؤثر بر توسعه پایدار گردشگری روستایی با رویکرد آینده‌پژوهی (مطالعه موردی: روستاهای هدف گردشگری شهرستان سقز)، برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، دوره 9، شماره 35، صص. 143-121.
  18. برومند، بابک؛ کاظمی، علی؛ رنجبریان، بهرام (1397) توسعه مدل بومی سنجش رقابت‌پذیری گردشگری مقاصد گردشگری ایران. تحقیقات بازاریابی نوین، دوره 15، شماره 8، صص. 122-105.
  19. Andrades, L. & Dimanche, F. (2017) Destination competitiveness and ourism development in Russia: Issues and challenges, Tourism Management, Vol.62, pp. 360-376.
  20. Arbabi‌ Sabzwari, A. & Alizadeh, M. & Zamani, H. & Rahimi, M. (2019) Application of Iranian Leopold Matrix in Explaining the Socio-Economic Physical Effects of the Millennium and One City Tourism Project (Case Study: One Thousand and One City Project, District 22, Tehran), Journal of Urban Sociological Studies, Vol.9, No. 30, pp. 1-33. [In Persian].
  21. Baby, S. (2013) AHP Modeling for Multicriteria Decision-Making and to Optimise Strategies for Protecting Coastal Landscape Resources. International Journal of Innovation, Management and Technolog, Vol.4, No.2, pp.1-10.
  22. Boivin, M. & Tanguay, G.A (2018) Analysis of the determinants of urban tourism attractiveness: The case of Québec City and Bordeaux, Journal of Destination Marketing & Management, Vol. 11, pp. 67-79
  23. Boroumand, B. & Kazemi, A. & Ranjbarian, B. (2015) Development of a native model for measuring the competitiveness and tourism of tourism destinations in Iran, New Marketing Research, Vol.15, N. 8, pp. 105-122. [In Persian].
  24. Cossío-Silva, F. & Ángeles Revilla-Camacho, M. & Vega-Vázquez, (2018) The tourist loyalty index: A new indicator formeasuring tourist destinat, Journal of Innovation & Knowledge, Vol.1, pp. 1-9
  25. Ebrahimi, M. & Tabibi, A. H. (2019) The strategic position of the tourism industry of Takab city and its development strategies, Journal of Geography (Iranian Geographical Association), Vol.17, No. 61, pp. 140-157. [In Persian].
  26. Farzin, M. & Nadalipour, Z. (2010) Factors Affecting the Competitive Advantage of Tourism Destinations in Iran (Case Study: Chabahar Region), Journal of Tourism Management Studies, Vol.5, No. 14, pp. 40-67. [In Persian].
  27. Gee, Y. Ch. (2003) International Tourism; A Global Perspective, Culture & Management Publication. Tehran.
  28. Habibi, F. & Mahmoudi, H. (2015) Evaluation and Prioritization of Tourism Development Indicators Using TOPSIS Model) Case Study: Cities of Kurdistan Province, Geography and Development, Vol.17, No. 57, pp. 155-176. [In Persian].
  29. Hatiminejad, H. & Sheikhi, A. & Rahmati, K. & Sharifzadeh Aghdam, E. (2015) Strategic Planning for Tourism Development in Baneh, Journal of Urban Tourism, Vol.2, No. 2, pp. 167-190. [In Persian].
  30. Heydari, R. & Talibpour, M. & Nazari Tarshizi, A. & Shajh, K. & Jaberi, S. (2015) Development of Competitiveness Strategies and Development of Sports Tourism in Cities (Case Study: Mashhad Metropolis), Journal of Urban Tourism, Vol.7, No. 1, pp. 143-159. [In Persian].
  31. Jan, B. & Beesau, H. (2010) Construire le tourisme à l'échelle métropolitaine: Un enjeu In T. Lamand (Ed.), Ville, urbanisme & tourisme, Vol.112, pp. 107–113.
  32. Karimpour, R. & Sharif Jahed, M. (2017) Management and Strategic Planning for Sustainable Tourism Development in Kerman Province with Emphasis on Shahdad Desert Tourism, Geography Quarterly (Regional Planning), Vol.7, No.4, pp.7-18. [In Persian].
  33. Kimbu, AN. & Ngoasong, MZ. (2013) Centralized decentralization of tourism development: a network perspective, Annals of tourism research, Vol.40, pp. 235-259
  34. Li Lin, CH. (2019) The analysis of sustainable development strategies for industrial tourism based on IOA-NRM approach, Journal of Cleaner Production, 241, pp. 1-44.
  35. Mai, TH. & Smith, C. (2018) Scenario-based planning for tourism development using system dynamic modelling: A case study of Cat Ba Island, Vietnam, Tourism Management, Vol.68­, pp.336–354.
  36. Melillo, p. & Pecchia, l. (2016) What is the appropriate sample size to run AHP in a survey based research?, International Symposium on the Analytic Hierarchy Process, nal Journal of Marketing Studies, Vol.7, No.4, pp.1-9.
  37. Mousavi, M. N. & Jalalian, I. Sadat Kahaki, F. (2017) Compilation of scenarios of factors affecting the development of tourism in West Azerbaijan province using the Wizard scenario, Journal of Urban Tourism, Vol. 4, No.3, pp. 49-66. [In Persian].
  38. Nasr, T. (2019) Identifying the key factors affecting tourism in Shiraz metropolis with a future research approach. Quarterly Journal of Urban Research and Planning, Vol. 10, No.37, pp. 55-66. [In Persian].
  39. Pabel, A. & Prideaux, B. & Thompson, M. (2017) Tourist's preferences with indigenous tourism experiences in the West Tropics of Queensland, Australia, Journal of Hospitality and Tourism Management, 31, pp.142–151
  40. Qayami Rad, A. & Moharramzadeh, M. & Hosseinpour, B. (2008) The Relationship between the Perspectives of Sports Managers and Tourism Managers and Sports Tourism Factors in Iran, Olympic Quarterly, Vol.16, No. 2, pp. 51-61. [In Persian].
  41. Rahimipour, B. & Zaheri, M. & Karimzadeh, H. (2020) Identification and analysis of key drivers affecting the sustainable development of rural tourism with a future research approach (Case study: Tourism target villages of Saqez city), Tourism Planning and Development, Vol.9, No. 35, pp. 121-143. [In Persian].
  42. Rezaei, M. & Bakshndeh Nosrat, A. & Daryabari, J. (2017) Application of Strategic Planning in Management and Planning of Tehran Metropolis, Urban Management Quarterly, No. 47, pp. 609-624. [In Persian].
  43. Seyed Alipour, Khalil and Salimi, Sarveh (2015) Application of Urban Development Strategy Model Based on Sustainable Development, Journal of Urban Management Studies, Vol. 10, No.35, pp. 11-22. [In Persian].
  44. Shamaei, A. & Moradi, M. & Nazari, M. (2016) Study of tourism in border areas in order to balance the region, a case study: Sarpol-e Zahab city, Journal of Border Science and Technology, Vol.7, No.3, pp. 125-139. [In Persian].
  45. K. (2018) Governance and Management of Religious Tourism in India, International Journal of Religious Tourism and Pilgrimage, Vol.6, No.1, pp.58–71.
  46. Taheri Demneh, M. & Khorshidi, A. (2014) Human Resources Foresight in the Law Enforcement Forces of the Islamic Republic of Iran Using the Integrated Scenario Making and Cross-Effect Analysis Method, NAJA Human Resources Quarterly, Vol.9, No. 36, pp. 29-50. [In Persian].
  47. Taqvaee, M. & Rezaei, M. R. & Tazesh, Y. (2017) The capabilities of the natural environment and its role in urban tourism development planning (Case study: Yasuj city), Geography Quarterly (Regional Planning), Vol.8, No. 1, pp.345-361. [In Persian].
  48. Wang L. & Yotsumoto, Y. (2018). Conflict in tourism development in rural China, Tourism Management, Vol.70, pp.188–200.
  49. Wong, P. P. W. & Teoh, K. (2015) The influence of destination competitiveness on customer-based brand equity, Journal of Destination Marketing & Management. 4, No.4, pp. 206–212
  50. Wu, Sh. (2015) Construction and Comparison of Relationship Models of Urban Tourism Development, Internatio-23.
  51. Zaytounli, A. & Barzegar, S. (2009) A Study of Competitiveness Indicators of Sports Tourism Destinations in Border Areas, (Case Study: Golestan Province) Border Science and Technology Quarterly, Vol.8, No. 20, pp. 1-25. [In Persian].
نشریه گردشگری شهری
دوره 8، شماره 4
بهمن 1400
صفحه 29-42

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار