تحلیل تطبیقی از تفاوت‌های فضایی گذران اوقات فراغت در مناطق کلان‌شهر تهران نمونه موردی: منطقه 19 و 22

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 استادیار گروه معماری، دانشگاه ایوان کی، ایوان کی، ایران

2 دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی محیط‌زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی توریسم، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

اوقات فراغت جزء جدایی‌ناپذیر زندگی روزمره است. امروزه اوقات فراغت عرصه اجتماعی نوینی است که در آن افراد بدون دغدغه می‌توانند ارزش‌ها و علائق خود را نمایان ساخته، قدرت و مقاومت خویش را به نمایش بگذارند و به‌عنوان نماینده‌ای از طبقه اجتماعی خود اجرای نقش کنند. لیکن در این زمینه لازم است که موقعیت و پایگاه اجتماعی- اقتصادی افراد و ویژگی فردی آنان به‌عنوان عامل تأثیرگذار در نوع سبک زندگی و درنهایت در نوع متفاوت نحوه گذران اوقات فراغت موردبررسی قرار گیرند. لذا تحقیق حاضر نه‌تنها به بررسی عوامل مؤثر بر میزان و نحوه گذران اوقات فراغت در مناطق موردمطالعه پرداخت، بلکه اولویت‌ها و موانع گذران اوقات فراغت را نیز در مناطق 19 و 22 موردبررسی و شناخت قرار داد تا بدین طریق در ادامه بتواند به تحلیل کیفیت و سطوح دسترسی به کاربری‌های گذران اوقات فراغت دست یابد و میزان برخورداری مناطق به آن‌ها را مشخص نماید. در این راستا از مدل‌ها، نرم‌افزارها و روش‌های آماری متفاوت کمی و کیفی استفاده نمود تا برتری الگو و شیوه‌های فضاهای فراغتی و تفاوت‌های آن‌ها را در دو منطقه موردنظر با دو بافت متفاوت شهری یعنی جدید و میانی مشخص نماید. نتایج تحقیقات در بررسی رابطه بین جنس، سن، سطح تحصیلات و میزان درآمد بر اوقات فراغت نشان داد که میزان گذران اوقات فراغت در هر دو منطقه در بین مردان بیشتر از زنان می‌باشد. به ترتیب متغیر تحصیلات، متغیر درآمد و متغیر سن در منطقه 22 و متغیر درآمد، متغیر تحصیلات و متغیر سن در منطقه 19 دارای بیشترین میزان تأثیرگذاری‌ها برگذران اوقات فراغت هستند. نکته دیگر رشد گذران شیوه‌های فردی و غیرفعال گذران اوقات فراغت در منطقه 19 به نسبت منطقه 22 به دلیل سطح کمتر برخورداری از کاربری اوقات فراغت، سطح پایین دسترسی‌ها، عدم وجود بسترهای لازم فراغتی از نوع فعالیت‌های فراغتی فضا محور می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. ابراهیم‌نیاسماکوش، سعید (1392) بررسی نقش گردشگری شهری در توسعه اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی و محیطی مطالعه موردی: شهر بابلسر، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، برنامه‌ریزی شهری، به راهنمایی علی خاکساری رفسنجانی و مشاوره غلامرضا لطیفی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
  2. افصح‌حسینی، فاطمه‌سادات؛ ذبیحی، حسین؛ جهانشاهلو، لعلا (1397) جایگاه ابعاد و تحقق رقابت‌پذیری شهری در مدیریت شهری، فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، سال 10، شماره.34، صص. 91-78.
  3. بذرافشان، جواد و بامری، علی (1397) بررسی و تحلیل وضعیت گردشگری خلاق در شهر زاهدان، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال 8، شماره 31، صص. 180-167.
  4. برابری، معصومه؛ فیروزمند، مارال؛ هاشم پور، فهیمه (1395) بررسی تحلیل اثرات اقتصادی گردشگری شهری از دیدگاه شهروندان (مطالعه موردی شهر بابلسر)، مجله علوم جغرافیایی، دوره 12، شماره 24، صص. 55-40.
  5. جهانیان‌بهمنیری، روح‌الله (1395) اثر گردشگری بر توسعه انسانی، مجله برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، سال 2، شماره 7، صص. 24-11.
  6. رضائیان‌قراگزلو، علی؛ قادری، اسماعیل؛ میرعباسی، رمضان (1391) برنامه‌ریزی شهر خلاق، تهران: انتشارات آذرخش.
  7. شاطریان، محسن؛ حیدری‌سورشجانی، رسول؛ ورفی‌نژاد، ژیلا (1398) مدل‌سازی تأثیرات گردشگری شهری بر کیفیت زندگی و شهر خلاق در شهر کرمانشاه، آمایش جغرافیایی فضا، سال 9، شماره 33، صص. 60-51.
  8. شفیعی، زاهد؛ فرخیان، فیروزه؛ میرقدر، لیلا (1393) اصفهان به‌عنوان شهر خلاق صنایع‌دستی با رویکرد توسعه گردشگری، فصلنامه انجمن جغرافیای ایران، دوره جدید، سال 12، شماره 43، صص. 278-251.
  9. شهابیان، پویان و رهگذر، عرفان (1391) پیوند محیط خلاق یا شهر، مجله منظر، دوره 4، شماره 19، صص. 73-67.
  10. ضرابی، اصغر؛ موسوی، میرنجف؛ کشکولی، علی‌باقر (1393) بررسی میزان تحقق‌پذیری شهر خلاق؛ مقایسه تطبیقی بین شاخص‌های توسعه پایدار شهری و معیارهای ایجاد شهر خلاق، جغرافیا و توسعه فضای شهری، سال 1، شماره 1، صص. 17-1.
  11. کلانتری، محسن؛ رجایی، سیدعباس؛ فتوحی‌مهربانی، باقر (1395) تحلیلی بر برخورداری کلان‌شهرهای ایران از شاخص شهر خلاق، پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، دوره 4، شماره 4، صص. 612-587.
  12. Bianchini, Franco. & Landry, charles. (1994) The creative city, Published by Comedia, UK.
  13. Bustomi, Thomas. & Pamungkas, Raditya. (2018) Performance Evaluation of Tourism Sector Policy in Support of Bandung Creative City, Journal of Social Science Studies, Vol. 5, No. 1, pp.169-183.
  14. Canavan, Brendan. (2016) Tourism, Creativity and Sustainability, In International Conference on Contemporary Marketing Issues, 22nd ­ 24th, Heraklion, Crete, Greece.
  15. Durmaz, Serhat Bahar. (2015) Analyzing the Quality of Place: Creative Clusters in Soho and Beyoglu, Journal of Urban Design, Vol. 20, No. 1, pp.93-124.
  16. ­Florida, Richard. (2002) The rise of the creative class: And how its transforming work, leisure, community and everyday life, Basic Books, New York.
  17. Florida, Richard. (2005) Cities and the Creative class, American Sociological Association, City & Community, published New York: Routledge, Vol. 2, No. 1, pp. 3–19.
  18. Florida, Richard. (2014) creative class and economic development, Journal of Economic Development Quarterly, Vol. 28, 3, pp. 196 – 205.
  19. Horng, Jeou Shyan; Tsai, Chang Yen; Yang, Ting Chi; Liu, Chih Hsing; Hu, Da Chan (2016) Exploring the relationship between proactive personality, work environment and employee creativity among tourism and ospitality employees, International Journal of Hospitality Management, Vol 54, No. 3, pp. 1-25.
  20. Hospers, Gert– Jan. (2003) creative cities: breeding places in the knowledge economy, Knowledge, Technology & Policy, Vol. 16, No. 3, pp.143-162.
  21. Landry, Charles. (2013) Creative City Index Comfortable or Captivating, An assessment of Palmerston North, Print synergy & Published by Palmerston North Ciry Council.
  22. Landry, Charles. (2012) The creative city: A toolkit for urban innovators, uk: Earthscan Publishes in association WWF-UK.
  23. Marques, Lenia & Borba, Carla. (2017) Co-creating the city: Digital technology and creative tourism, Tourism Management Perspectives Journal, Vol 24, pp. 86-93.
  24. Musterd, Sako. (2010) The Creative Cultural Knowledge City, Some Conditions, Paper presented at the university of Kaiserlautern.
  25. Nekouie Sadri, Bahram (2009) Grounding Grounds with Emphasis on Iran, Second Edition, Tehran, Iran, Samt.
  26. Pratt, Andy C. (2008) Creative cities: The cultural industries and the creative class, Geografiska Annaler: Series B, Human Geography, Vol. 90, No. 2, pp. 107–117.
  27. Ratiu, Dan Eugen. (2013) Creative cities and/or sustainable cities: Discourse and practices, City, Culture and Society, Vol 4, No. 3, pp.125-135.
  28. Redaelli, Eleonora. (2011) Analyzing the ‘‘creative city" governance: Relational processes in Columbus, Ohio, City Culture and Society Journal, Vol. 2, No. 2, pp. 85-91.
  29. Richards, Greg & Marques, Lenia. (2012) Exploring Creative Tourism: Editors Introduction, Journal of Tourism Consumption and Practice, Vol. 4, No. 2, pp.1-11.
  30. Richards, Greg. (2011) Creativity and Tourism, Annals of Tourism Research Journal, Vol. 38, No.4, pp. 1225- 1253.
  31. Stevenson, Deborah. & Matthews, Amie. (2013) Culture and the city: Creativity, tourism,
  32. leisure,1 st Edition, published by Routledge, Abingdon, Oxon, New York.
  33. Tan, Siow Kian. & Luh, Ding Bang. & Kung, Shiann.Far. (2014) A taxonomy of creative tourists in creative tourism, Tourism Management, Vol. 42, pp.248-259.
  34. (2006) Towards sustainable strategies for creative tourism, Discussion report of the planning meeting for 2008 international conference on creative tourism Santa Fe, New Mexico, U.S.A.
  35. Zimmerman, Jeffrey. (2008) From brew town to cool town: neoliberals and creative city development strategy in Milwaukee, Cities, Vol.25, No. 4, pp. 230–242.
  36. Ebrahimnia Samakoush, Saeed (2013) A Study of the Role of Urban Tourism in Socio-Cultural, Economic and Environmental Development: Babolsar, Master Thesis, Urban Planning, Superviser by Ali Khaksari Rafsanjani and adviser by Advised by Gholamreza Latifi, Allameh Tabatabai University, Tehran Iran. [In Persian].
  37. Afsah Hosseini, Fatemeh Sadat., Zabihi, Hussein., & Jahanshahloo, Lala. (2018) The position of dimensions and the realization of urban competitiveness in urban management, Urban Management Studies Quarterly, Vol. 10, No. 34, pp. 78-91. [In Persian].
  38. Bazrafshan, Javad. & Bamri, Ali. (2018) Study and analysis of the situation of creative tourism in Zahedan, Regional Planning Quarterly, Vol. 8, No 31, pp. 180-167. [In Persian].
  39. Barabari, Masoumeh., Firoozmand, Maral., & Hashempour, Fahimeh (2016) Analysis of the economic effects of urban tourism from the perspective of citizens (Case study of Babolsar city), Journal of Geographical Sciences, Vol. 12, No. 24, pp. 40-55. [In Persian].
  40. Jahanian Bahnamiri, Ruhollah (2016) The effect of tourism on human development, Journal of Tourism Planning and Development, Vol.2, No. 7, pp. 24-11. (In persian)
  41. Rezaian Qaragazlu, Ali., Qaderi, Ismail., & Mir Abbasi, Ramzan. (2012) Creative City Planning, Tehran, Azarakhsh Publications. [In Persian].
  42. Shaterian, Mohsen., Heidari Sourshajani, Rasool., & Varfinejad, Jila. (2019) Modeling the effects of urban tourism on quality of life and creative city in Kermanshah, geographical planning of space, Vol.9, No.33, pp. 60-51. [In Persian].
  43. Shafiee, Zahed., Farrokhian, Firoozeh., & Mir Ghadr, Leila. (2014) Isfahan as a creative city of handicrafts with a tourism development approach, Iranian Geographical Association Quarterly, New Vol, Vol.12, No. 43, pp. 251-278. [In Persian].
  44. Shahabian, Pouyan & Rahgozar, Erfan (2012) The link between the creative environment or the city, Manzar Magazine, Vol. 4, No. 19, pp. 67-73. [In Persian].
  45. Zarrabi, Asghar., & Mousavi, Mir Najaf., & Kashkoli, Ali Baqer. (2014) A Study of the Feasibility of a Creative City, Comparative comparison between indicators of sustainable urban development and criteria for creating a creative city, geography and urban space development, Vol.1, No.1, pp. 1-17. [In Persian].
  46. Sheriff, Mohsen., Rajaei, Seyed Abbas., & Fotouhi Mehrabani, Baqer. (2016) An Analysis of the Creativity of the Metropolis of Iran in the Creative City Index, Geographical Research in Urban Planning, Vol.4, No. 4, pp. 612-587. [In Persian].
نشریه گردشگری شهری
دوره 8، شماره 4
بهمن 1400
صفحه 43-57

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار