ارزیابی حیات گردشگری شهری در حوزه مرکزی مشهد در پیک سوم شیوع کووید-19

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری پردیس البرز، دانشگاه تهران، ایران

2 گروه جغرافیای انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

بیماری همه‌گیر کووید-19 از ابتدای سال 2020 حیات زندگی شهری را در همه زمینه‌ها تحت تأثیر قرار داد. گردشگری که یکی از عناصر دستیابی به اهداف توسعه پایدار در رشد شهرها می‌باشد، نیز دچار مشکلاتی گردید. از بعد اجتماعی- فرهنگی، حوزه مرکزی شهر مشهد، شناسنامه شهر مشهد است. جاذبه‌های زیارتی نقطه اصلی حضور مردم ساکن مشهد و گردشگران در هسته اصلی مشهد بوده و در کنار زیارت، وجود جاذبه‌های فرهنگی و میراثی به‌صورت ملموس و ناملموس می‌تواند فرصت مناسبی برای توسعه گردشگری، ایجاد کسب‌وکار، اشتغال‌زایی و رشد اقتصاد شهر باشد. با شیوع کرونا تأثیرات جبران‌ناپذیری بر حیات شهری پویا در حوزه مرکزی به‌جای گذاشت. در این راستا به روش توصیفی-تحلیلی و به شیوه کتابخانه‌ای، شاخص‌های حیات شهری گردشگری را در شش بعد با استفاده از پرسشنامه جمع‌آوری، سپس به کمک نرم‌افزار spss و توسط آزمون کای‌دوی تک متغیره و آزمون ویلکاکسون تک متغیره، تأثیر کرونا در میزان رونق حداقلی و حضور مردم در بافت مرکزی مشهد تحلیل گردید. نتایج حاصل گویای این موضوع است که رابطه معناداری میان رعایت پروتکل‌های بهداشتی توسط گردشگران و ساکنین در حوزه مرکزی مشهد، تورم و عدم توانایی مالی مردم، تغییر ساعت کاری کسبه در شبانه‌روز و منع تردد شبانه با حیات گردشگری شهری در زمان پیک سوم شیوع کرونا در سال 1399 وجود دارد. در واقع پشتیبان حیات گردشگری شهری در حوزه مرکزی مشهد به ترتیب ابعاد زیست‌محیطی - بهداشت، اقتصادی و بعد اجتماعی نحوه حضور گردشگران می‌باشد.  

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. سدی پیمان، زهرا؛ توکلی‌نیا، جمیله؛ رضویان، محمدتقی و قورچی، مرتضی. (1399). ارزیابی کیفیت مقصد گردشگری مرکز شهر تهران مطالعه موردی: بازار بزرگ، منطقه 12 تهران، فصلنامه گردشگری شهری، دوره 7، شماره 3، صص. 50-35.
  2. اکبریان، سعیدرضا و رجائی، عباس. (1397). عوامل موثر بر وفاداری گردشگری مطالعه موردی قشم، فصلنامه گردشگری شهری، دوره 5، شماره 2، صص. 99-87.
  3. امیری فهلیانی، محمدرضا. (1399). آینده‌پژوهی با رویکرد سناریونویسی تأثیرات جغرافیای رفتاری بر گردشگری در مواجهه با بیماری‌های واگیردار و کووید-19، فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری ویژه‌نامه همه‌گیری کووید-19، صص.216-179.
  4. ابراهیم‌پور، احد؛ زیاری، کرامت‌اله؛ حاتمی‌نژاد، حسین و پوراحمد، احمد. (1399). الگوریتم پیشنهادی برای تشخیص جایگاه مقصد گردشگری در چرخه حیات، فصلنامه گردشگری شهری، دوره 7، شماره 1، صص. 35-17.
  5. بلالی اسکویی، آزیتا و دهقان، سمانه. (1398). تبیین مؤلفه‌های موثر در باز طراحی فضاهای فرهنگی- تاریخی در راستای توسعه صنعت گردشگری شهری مطالعه موردی: میراث تاریخی و فرهنگی ارومیه؛ فصلنامه علمی- پژوهشی جغرافیا، سال 10، شماره 1، صص. 396-377.
  6. بیکی، پریسا و تردست، زهرا. (1397). ارزیابی کیفیت اجزای مقاصد گردشگری شهری از جنبه مدیریت مقصد مطالعه موردی: شهر توس، خراسان رضوی، فصلنامه گردشگری شهری، دوره 5، شماره یک، صص.68-53.
  7. پوراحمد، احمد؛ خیرالهی، ارسطو و تیرگری، فاطمه. (1395). گردشگری پایدار در توسعه، اتحادیه اروپا با همکاری سازمان جهانی گردشگری، چاپ اول. تهران: انتشارات دانشگاه علم و فرهنگ و قطب علمی برنامه‌ریزی توسعه پایدار گردشگری.
  8. جوانشیری، مژده؛ حنایی، تکتم؛ سیدالحسینی، سید مسلم و سعیدی‌مفرد، ساناز. (1399). نقش ارزش‌های فرهنگی در اضطراب مسیریابی گردشگران مطالعه موردی: منطقه 8 شهرداری مشهد، فصلنامه گردشگری شهری، دوره 7، شماره چهار، صص.19-1.
  9. خسروی فرد، سیما و زارع شوروکی، علیرضا. (1399). ارزیابی تحقق سیاست طرح‌های توسعه شهری در الگوی فضایی جمعیت؛ نمونه موردی: شهر مشهد، پایان‌نامه کارشناسی شهرسازی، به راهنمایی نرجس سادات فاطمی، دانشگاه خیام مشهد.
  10. زال، محمدحسن؛ رمضان زاده لسبوئی، مهدی و اسماعیلی، امین. (1397). بافت سنتی شهری و نقش آن در توسعه گردشگری میراث فرهنگی مطالعه موردی: بافت قدیم شهر ساری، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 53، صص. 26-7.
  11. زیاری، کرامت اله؛ سرخ‌کمال، کبری و زیاری، رضا. (1394). تکنیک‌های برنامه‌ریزی گردشگری، چاپ دوم: انتشارات دانشگاه تهران.
  12. سعیدنیا، احمد و مهدیزاده، جواد. (1391). گردشگری شهری، کتاب سبز شهرداری، جلد سیزدهم، چاپ اول. تهران: انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.
  13. شماعی، علی و پوراحمد، احمد. (1392). بهسازی و نوسازی شهری، چاپ پنجم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  14. عزت پناه، بختیار. (1399). تبیین نیروهای پیشران مؤثر بر آینده توسعه صنعت گردشگری در شهرهای مرزی؛ مطالعه موردی: شهر بانه، فصلنامه گردشگری شهری، دوره 7، شماره یک، صص.87-69.
  15. فولادیان، مجید؛ صدر نبوی، فاطمه؛ خسرونژاد، پدرام؛ واعظ موسوی، محمدمهدی؛ ظریف پویا، محمد؛ شاملی، محسن؛ وجیهه، باغبان؛ گلختمی، زهرا و شمسایی، مهلا. (1399). تحلیل کیفی تأثیر شیوع بیماری ویروس کرونا بر مناسک زیارت در حرم امام رضا (ع)، فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، دوره دوازدهم، شماره 3، پیاپی 47، صص. 182-145.
  16. قربان‌زاده، داود و آقامحمدی، جواد. (1400). بررسی تأثیر ادراک از ریسک ابتلا به کووید-19 بر نیت رفتاری گردشگران نسبت به گردشگری بدون تماس از جاذبه‌های گردشگری آمل در موج دوم شیوع، فصلنامه گردشگری شهری، دوره 8، شماره 1، صص.89-72.
  17. قربانی، حمید؛ رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا؛ هاشمی، سعید و زاهدی، شمس‌السادات. (1399). ارائه الگوی مدیریت راهبردی فضایی گردشگری میراث شهری؛ موردمطالعه: تهران، فصلنامه علمی- پژوهشی گردشگری و توسعه، سال 9، شماره 3، صص.90-73.
  18. کرمی، زین‌العابدین؛ حسن‌آبادی، داود و لطفی، شهرزاد. (1399). تحلیل و بررسی نقش دولت در مدیریت و برنامه‌ریزی بحران‌های گردشگری، مطالعه موردی کرونا، فصلنامه علمی-پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال دوازدهم، شماره 3، صص.639-617.
  19. کروبی، مهدی؛ میرتقیان رودسری، سیّد محمد؛ نقوی، مریم و سلجوقی، سینا. (1400). بررسی تأثیر عوامل مؤثر بر تمایل به سفر گردشگران به مقصد شهری رامسر در طول دوره شیوع کووید-19، فصلنامه گردشگری شهری، دوره 8، شماره 2، صص. 16-1.
  20. کلابی، امیرمحمد و کریمی‌راد، سیمین. (1399). نوسازی استراتژیک کارآفرینانه در دوران پساکرونا؛ شرکت‌های فعال در صنعت گردشگری؛ فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری، ویژه‌نامه همه‌گیری کووید-19، پاییز 99، صص. 308-285.
  21. گولدنر، چارلزآر و ریچی، جی‌آر برنت. (1397). شناخت صنعت گردشگری اصول، رویه‌ها و رویکردها. ترجمه حمید ضرغام بروجنی؛ مرتضی بذرافشان و حمید ایوبی یزدی، چاپ ششم، تهران: انتشارات مهکامه.
  22. لوافان، علی. (1400). بررسی رویکرد آینده‌پژوهی بر بحران کرونا کووید 19 در صنعت گردشگری. دومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، گردشگری، تکنولوژی، 31 اردیبهشت 1400، پنانگ، مالزی. صص.17-1.
  23. مرادی، مینا و طیار، سیدحسن. (1398). تعیین عوامل و استراتژی‌های توسعه گردشگری شهری بافت تاریخی تهران، چاپ اول. تهران: انتشارات برتر اندیشان.
  24. موسسه فرهنگی ایکوموس ایران، شورای بین ملی بناها و محوطه‌ها. (1400). معرفی کارگروه اهداف توسعه پایدار ایکوموس جهانی و ایکوموس ایران، گزارش رحیم زاده، محمدرضا،27 می 2021.
  25. مونسان، علی‌اصغر. (1400). تغییر سبک گردشگری شهری پس از کرونا، خبرگزاری ایرنا، کد خبر 38161.
  26. میرتقیان رودسری، سید محمد؛ فرخیان، فیروزه و نقوی، مریم. (1399). بررسی رفتار جامعه میزبان نسبت به گردشگران در دوران شیوع کووید-19، مطالعات مدیریت گردشگری، ویژه‌نامه 15، صص. 115-143.
  27. نوروزی، ساسان و نظری، مصطفی. (1398). مسیر پیاده فرهنگی در بافت تاریخی- هویتی شهر مشهد، گزارش میراث فرهنگی و گردشگری، دی‌ماه 1398.
  28. Abdoul Hakeem, Sheikh M.d. & Hossein Khan, M.d. Yusuf (2018) Urban tourism: the perspective on tourism impacts in Cambridge, United Kingdom, Marketing and Management of Innovations. 10. pp. 268-275.
  29. Akbarian ronizi, S., Rajaie, S. (2018). Factors Affecting on the Loyalty in Tourism Case study: Qeshm, Journal of Urban Tourism, 5(2), pp. 87-99. [In Persian]
  30. Amiri fahlyiani, M. (2020). 'Future Studies with a Scenario-Writing Approach to the Effects of Behavioral Geography on Tourism Dealing with Infectious Diseases and COVID-19', Tourism Management Studies, 15(0), pp. 179-216. [In Persian]
  31. Asadi Peyman, Z., Tavakolinia, J., Razavian, M., Ghurchi, M. (2020). Assessing the Quality of Tourism destinations in the Center of Tehran Case study: Grand Bazaar, Journal of Urban Tourism, 7(3), pp. 35-50.
  32. Bae, So-Young. & Chang, Po-Ju. (2020) The effect of coronavirus disease-19 (COVID-19) risk perception on behavioural intention towards ‘untact’ tourism in South Korea during the first wave of the pandemic, Current Issues in Tourism, Vol.24, No.7, pp.1017-1035.
  33. Balali oskoi, A., dehghan, S. (2020). Explaining the Effective Components in Designing the Cultural-Historical Spaces for the Development of the Urban Tourism Industry with Case Study of Urmia Historical and Cultural Heritage, Geography (Regional Planning), 10(1), pp. 377-396. [In Persian]
  34. Beiki, P., tardast, Z. (2018). Evaluating the Quality of Urban Tourism Destination Components in terms of Destination Management Case Study: Ferdowsi Tomb, Tous Town, Journal of Urban Tourism, 5(1), pp. 53-68. [In Persian]
  35. Bellini, Nicola& Pasquinelli, Cecilia (2017) Tourism in the city, towards an Integrative Agenda on Urban Tourism, publisher: Springer International Switzerland.
  36. Colabi, A., Karimirad, S. (2020). Entrepreneurial Strategic Renewal in the Post-Corona Era; the Firms of Tourism Industry, Tourism Management Studies, 15(0), pp. 285-308. [In Persian]
  37. Cristiano, Silvio & Gonnella, Francesco (2020) Kill Venice: a system thinking conceptualization of urban life, economy, and resilience in tourist cities, Humanities and Social Sciences Communications, 7(143), pp.1-13.
  38. Dongdong Zh., Hongyi Li, Hongyu Zhu, Hongcai Zhang, Hui Huang Goh, Man Chung Wong & Thomas Wu. (2021) Impact of COVID-19 on Urban Energy Consumption of Commercial Tourism City, Sustainable Cities and Society. Elsevior, 73 (5). pp. 1-12.
  39. Ebrahimpour, A., Ziyari, K., Hataminejad, H., Pourahmad, A. (2020). The Proposed Algorithm for the Detection of Tourism Destination in the Life Cycle, Journal of Urban Tourism, 7(1), pp. 17-35. [In Persian]
  40. Ezatpanah, B. (2020). Exploring effective driving forces in the future of tourism industry development in borderline cities (case study: Baneh city, Journal of Urban Tourism, 7(1), pp. 69-87. [In Persian]
  41. Fouladiyan,M., Sadrnabavi, F. Khosronejad, P. Vaez Mousavi, M. Zarifpooya, M. Shameli, V. Baghban, M. Shamsaei, M. (2020). Qualitative analysis of the effect of Coronavirus outbreak on pilgrimage patterns in the holy shrine of Imam Reza, Interdisciplinary Studies in the Humanities, 12(3), pp.145-182. [In Persian]
  42. Ghorbani, H., Eftekhari, A., hashemi, S. & Zahedi, S. (2020). Presentation of Strategic Management Model of Urban Heritage Tourism (Case Study: Tehran Metropolis), Journal of Tourism and Development, 9(3), pp.73-90. [In Persian].
  43. Ghorbanzadeh, D., Aghamohammadi, J. (2021). Investigating the Effect of Risk Perception of Covid-19 on Tourists' Behavioral Intentions Towards Untact Tourism (Case study: Visitors to the Tourism Attractions of Amol City in the Second Wave of Prevalence Journal of Urban Tourism, 8(1), pp. 15-31. [In Persian]
  44. Goeldner, Charles R. & Ritchie, J. R. Brent (1392). Tourism: Principles, Practices, Philosophies, Translator: Zargham, H., Bazrafshan, M. & Ayoobi, H., Publisher: Mahkame. [In Persian]
  45. Gregoire, Y. & Tripp, T. M. & Legoux, R. (2009) When customer love turns into lasting Hate: The effects of relationship strength and time on customer revenge and avoidance, Journal of Marketing, 73 (11), pp.18–32.
  46. Icomos Cultural Institute of Iran,. (1400). Introducing the Working Group on Sustainable Development Goals of ICOMOS Global and ICOMOS Iran, report by Rahimzadeh, Mohammad Reza, May 27, 2021. [In Persian].
  47. Javanshiri, M., Hanaee, T., Seyedolhosseini, S., Saeedi Mofrad, S. (2021). The Role of Cultural Values in Tourist Wayfinding Anxiety Case Study: District 8 of Mashhad Municipality, Journal of Urban Tourism, 7(4), pp. 1-19. [In Persian]
  48. Karami, Z., Hassanabadi, D. & Lotfi, Sh. (2020). Analyzing and investigating the role of the government in the management and planning of tourism crises (case study: Corona), Quarterly of New attitudes in Human Geography,Vol.12, No.3, pp. 617-639. [In Persian]
  49. Karoubi, M., Mirtaghian Rudsari, S., Naghavi, M., Saljooghi, S. (2021). Investigating the Effect of Factors Affecting the Intention to Travel of Tourists to Ramsar during the COVID-19 Pandemic, Journal of Urban Tourism, 8(2), pp. 1-16. [In Persian]
  50. Khosravi Fard, S. & Zare Shoruki, A. (2019). Evaluation of the realization of the policy of urban development plans in the spatial pattern of the population) Case study: Mashhad(, urban planning bachelor's thesis, under the guidance of Narjes Sadat Fatemi, Khayyam University of Mashhad. [In Persian]
  51. Lavafan, A. (1400). Examining the future research approach to the Corona-Covid-19 crisis in the tourism industry, Second International Conference on Management, Tourism and Technology, Ordibeheshtt 31, 1400, Penang, Malaysia, pp. 1-17. [In Persian]
  52. Mirtaghian Rudsari, S., Farokhian, F., Naghavi, M. (2020). Investigation of Residents Behavior towards Tourists during COVID-19 Outbreak, Tourism Management Studies, 15(0), pp. 115-143. [In Persian]
  53. Monesan, A. (1400). Changing the style of urban tourism after Corona, IRNA news, code 38161. [In Persian]
  54. Moradi, M. & Tayyar, H. (1398). Determine the factors and strategies of urban tourism development, edition 1. Publisher: Bartarandishan. [In Persian]
  55. Norouzi, S. & Nazari, M. (2018). Cultural walkway in the historical-identity context of Mashhad, The report of cultural heritage and tourism. Day 1398. [In Persian]
  56. Pourahmad, A., Khairolahi, A. and Tirgari, F. (2015). Sustainable tourism in development, European Union in cooperation with the World Tourism Organization, edition 1. Publisher: University of Science and Culture and the scientific hub of sustainable tourism development planning. [In Persian]
  57. Saeidnia, A. & Mehdizadeh, J. (2011). Urban tourism, municipality green book, edition 1. The Publication of Municipalities Organization og Iran. Vol. 13 [In Persian]
  58. Shammai, A. & Pourahma. (2013). Urban Rehabilitation and Renovation edition 5. Publisher: Tehran University. [In Persian]
  59. Travel Leisure. (2014) World's Most-Visited Tourist Attractions, published November 10.
  60. Ying-Chieh Lee & Pei-Ting Liao (2021) The effect of tourism on teleconnected ecosystem services and urban sustainability: An emergy approach, Ecological Modelling, Elsevior,Vol 439(1): 109343.
  61. Zaal, M. & Ramezamzadeh Lasbooee, M. & Jourbonian, F. (2019) The traditional urban areas and its role in the development of cultural heritage tourism (Case Study: The historical areas of Sari), Urban Management, Vol.17, No.53, pp. 7-26. [In Persian]
  62. Ziari, K.; Sarkhkamal, K. & Ziari, R. (2014). Tourism planning techniques, edition 2. Publisher: Tehran University. [In Persian]
نشریه گردشگری شهری
دوره 9، شماره 4
بهمن 1401
صفحه 47-64

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار