نقش گردشگری فرهنگی در احیاارزش‌های اجتماعی-فرهنگی بازار تاریخی تبریز

نوع مقاله : مقاله مستخرج از رساله دکتری

نویسندگان

گروه معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

چکیده

مجموعه‌های تاریخی شهرها به‌عنوان مکانی واجد ارزش‌های میراث فرهنگی، نمود هویت، تاریخ، اندیشه‌ها و نوع نگرش مردم در ادوار مختلف تاریخی می‌باشند. ارزش‌های منسوب به آن‌ها می‌توانند نقش عمده‌ای در جهت حفاظت و سرمایه‌گذاری در قالب گردشگری فرهنگی ایفا نمایند. ازاین‌روی مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش گردشگری فرهنگی در احیا ارزش‌های اجتماعی - فرهنگی بازار تاریخی تبریز برآمده تا گام مؤثری در راستای توسعه گردشگری فرهنگی در شهر تبریز بردارد. در جهت دستیابی به این هدف با تکیه‌بر رویکرد کیفی و مطالعه منابع مکتوب پیرامون سه محور راهبردی «حفاظت میراث معماری»، «نظام ارزشی میراث معماری»، و «گردشگری فرهنگی»؛ و همین‌طور انجام مصاحبه‌ای نیمه ساختاریافته با 4 گروه آماری اعم از کسبه و اهالی بازار، جهانگردان داخلی و خارجی، ساکنان تبریز و متخصصان مسلط به موضوع، نظرات آن‌ها پیرامون ارزش‌های اجتماعی - فرهنگی بازار، آسیب‌شناسی ارزش‌ها و راهبردهای احیای ارزش‌های آسیب‌دیده جمع‌آوری گردید. یافته‌های حاصل از مطالعه کتابخانه‌ای و پرسشگری میدانی با اتکاء بر رویکرد توصیفی - تحلیلی و روش کدگذاری و مقوله‌بندی در راستای پاسخ‌گویی به سؤالات پژوهش موردبررسی و تحلیل واقع شدند. نتایج به‌دست‌آمده مبین آن است که با کاربست شیوه‌های حفاظتی مبتنی بر ارزش از جانب جامعه منتخب، می‌توان ضمن تضمین تداوم حیات و ایجاد زمینه‌های ماندگاری اثر، بستر جذب گردشگر و به‌تبع آن توسعه گردشگری فرهنگی را فراهم آورد. همچنین نتایج پژوهش گویای آن است که از بین عامل‌های موردنظر مربوط به اجتماعی عامل ساختار با ضریب مسیر 467/0 دارای بیشترین تأثیر است. از عامل‌های مربوط به فرهنگی عامل مذهب 455/0 دارای بیشترین ضریب مسیر است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. امین زاده، بهناز و دادرس، راحله (1391) بازآفرینی فرهنگ مدار در بافت تاریخی شهر قزوین با تأکید بر گردشگری شهری. مطالعات معماری ایران، دوره 1، شماره 2، صص.108-99.
  2. آزادخانی، پاکزاد؛ حسین زاده، جعفر؛ سلیمی باوندپور، آذین (1397) بررسی اثرات اجتماعی -فرهنگی توسعة گردشگری شهری ایلام، جغرافیای اجتماعی شهری، دوره 5، شماره 1، صص. 15-1.
  3. باصولی، مهدی؛ هاشمی سیدسعید، ایمانی خوشخو محمدحسین، میرغفوری سیدحبیب اله (1398) نقش عوامل موثر گردشگری فرهنگی در توسعة کارآفرینی شهر میراث جهانی یزد، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، دوره 9، شماره 35، صص. 89-79.
  4. تیموری، راضیه؛ کرمی، فریبا؛ تیموری، زینب؛ صفدری، امین (1393) عوامل مؤثر بر گردشگری مکان‌های تاریخی شهری (مطالعه موردی: بازار تاریخی کلان‌شهر تبریز)، نشریه گردشگری شهری، دوره 1، شماره 1، صص.78-63.
  5. جوانشیری، مژده؛ حنایی، تکتم؛ سیدالحسینی، سید مسلم؛ سعیدی مفرد، ساناز (1399) نقش ارزش‌های فرهنگی در اضطراب مسیریابی گردشگران مطالعه موردی: منطقه 8 شهرداری مشهد، نشریه گردشگری شهری، دوره 7، شماره 4، صص.19-1.
  6. دلاور، علی (1392) مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی، چاپ اول، تهران: انتشارات رشد.
  7. رزاقی، علیرضا؛ پیربابایی، محمدتقی؛ ندیمی، حمید (1392) علل بروز تعارض‌های اجتماعی در حفاظت از میراث معماری (مطالعه موردی: مجموعه ثبت جهانی گنبد و ارگ سلطانیه)، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی، دوره 1، شماره 4، صص.54-45.
  8. رمضانی، اعظم (1396) مطالعه جامعه‌شناختی در پیامدهای اجتماعی فرهنگی گردشگری مذهبی با استفاده از نظریه‌سازی داده بنیاد، مجله میراث و گردشگری، دوره 2، شماره 7، صص 203-181.
  9. سرمد، زهره و بازرگان، عباس (1394) روش‌های تحقیق در علوم رفتاری تهران، چاپ دوم، تهران: انتشارات نشر آگه.
  10. عباس زاده، مظفر؛ محمدمرادی، اصغر؛ سلطان احمدی، الناز (1394) نقش ارزش‌های میراث معماری و شهری در توسعه گردشگری فرهنگی (مطالعه موردی: بافت تاریخی ارومیه)، مطالعات شهری، دوره 4، شماره 14، صص.90-77.
  11. فلامکی، محمد منصور (1397) باز زنده سازی بناها و شهرهای تاریخی، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  12. کروبی، مهدی؛ احمدی، ساسان؛ رسولی، محمد (1395) ارزیابی اثرات اجتماعی - فرهنگی گردشگری بر جامعه میزبان (موردمطالعه: شهر بانه)، مطالعات اجتماعی گردشگری، دوره 4، شماره 8، صص.21-1.
  13. حاتمی گلزاری، الهام؛ کوچک خوشنویس، احمدمیرزا؛ بایزدی، قادر؛ حبیبی، فواد (1399) بررسی کیفی ماندگاری معماری مجموعه بازار تبریز از منظر پدیدارشناسی، دو فصلنامه اندیشه معماری، دوره 4، شماره 7، صص 188-172.
  14. Abbaszadeh, M., Mohammad Moradi, A., soltanahmadi, E. (2015) The Role of Architectural and Urban Heritage Values in Cultural Tourism Development: Case study: The historical fabric of Urmia. Motaleate Shahri, Vol.4, No.14, pp.77-90. [In Persian].
  15. Aminzadeh B, Dadras R. (2013) Cultural Regeneration of Qazvin Historical Texture Based on Urban Tourism, JIAS, Vol.1,No.2, pp.99-108. [In Persian].
  16. Azadkhani, P., Hosseinzadeh, J., Salimi Bavandpour, A. (2018) Investigating the Socio-Cultural Impacts of Developing Urban Tourism in Ilam City, Journal of Urban Social Geography, Vol.5, No.1, pp.1-15. [In Persian].
  17. Basoli, M; Hashemi Seyed S, Imani Khoshkhoo M. H, Mirghfori S. H (2020) The role of effective factors of cultural tourism in the development of entrepreneurship in the World Heritage City of Yazd, Quarterly Journal of Islamic Iranian City Studies, Vol.9, No. 35, pp. 79-89. [In Persian].
  18. Chuang. Sh. (2013) Residents' attitudes toward rural tourism in Taiwan: a comparative viewpoint, Journal International, Journal of Tourism Research, Vol.15, No.2, pp.152-170.
  19. Csapo, J. (2012) the role and importance of cultural tourism in modern tourism industry, Strategies for tourism industry-micro and macro perspectives, Vol.10, No.4, pp. 201-212.
  20. Damos, M. A., Zhu, J., Li, W., Hassan, A., & Khalifa, E. (2021) A Novel Urban Tourism Path Planning Approach Based on a Multiobjective Genetic Algorithm, ISPRS International Journal of Geo-Information, Vol.10, No.8, pp.530-540.
  21. Delavar, A (2013) Theoretical and practical foundations of research in humanities and social sciences, first edition, Tehran: Roshd Publications. [In Persian].
  22. Du Cros, H., & McKercher, B. (2015) Cultural tourism (2nd Ed.), First Edition, New York, NY: Routledge.
  23. Flamaki, Mohammad Mansour (2018) Reconstruction of historical buildings and cities, first edition, Tehran: University of Tehran Press. [In Persian].
  24. Hatami Golzari, E., Mirza kouchak khoshnevis, A., Bayzidi, G., Habibi, F. (2020) Qualitative investigation of architectural durability implications of Tabriz Bazaar complex from the phenomenology aspect. Journal of Architectural Thought, Vol.4, No.7, pp. 172-188. [In Persian].
  25. Hudson, S., Wang, Y., & Gil, S. M. (2011) The influence of a film on destination image and the desire to travel: a cross‐cultural comparison, International journal of tourism research, Vol. 13, No. 2, pp. 177-190.
  26. Istoc, E. M. (2012) Urban cultural tourism and sustainable development, International Journal for Responsible Tourism, Vol. 1, No. 1, pp. 38-56.
  27. Javanshiri, M., Hanaee, T., Seyedolhosseini, S., Saeedi Mofrad, S. (2021) The Role of Cultural Values in Tourist Wayfinding Anxiety Case Study: District 8 of Mashhad Municipality, urban tourism, Vol.7, No.4, pp.1-19. [In Persian].
  28. Karroubi, M; Ahmadi, S; Rasouli, M (2016) Assessing the socio-cultural effects of tourism on the host community (Case study: Baneh city), Social Tourism Studies, Vol. 4, No. 8, pp.1-21. [In Persian].
  29. Krogmann, A., Ivanič, P., Kramáreková, H., Petrikovičová, L., Petrovič, F., & Grežo, H. (2021) Cultural Tourism in Nitra, Slovakia: Overview of Current and Future Trends, Sustainability, Vol.13, No.9, pp.12-25.
  30. Liu, S. T. (2020) Comparing the perspectives of municipal tourism departments and cultural departments on urban cultural-tourism development, Journal of Destination Marketing & Management, Vol. 16,No.4, pp. 1-8.
  31. Mbaiwa, J. E. (2020) the socio-economic and environmental impacts of tourism development on the Okavango Delta, north-western Botswana, Journal of arid environments, Vol.54, No.2, pp.447-467.
  32. Phuc, H. N., & Nguyen, H. M. (2020) The importance of collaboration and emotional solidarity in residents’ support for sustainable urban tourism: Case study Ho Chi Minh City, Journal of Sustainable Tourism,Vol.1, No.4, pp. 1-20.
  33. Ramezani, A (2017) Sociological study on the socio-cultural consequences of religious tourism using data theory of the Foundation, Journal of Heritage and Tourism, Vol. 2, No.7, pp. 181-203. [In Persian].
  34. Razzaqi, A; Pir Babaei, M. T; Nadimi, H (2013) Causes of Social Conflicts in the Protection of Architectural Heritage (Case Study: World Register Collection of Gonbad and Soltanieh Citadel), Iranian Islamic City Studies Quarterly, Vol. 1, No.4, 45-54. [In Persian].
  35. Sarmad, Z & Bazargan, A (2015) Research Methods in Behavioral Sciences in Tehran, Second Edition, Tehran: Agha Publishing. [In Persian].
  36. Seyfi, S., Hall, C. M., & Rasoolimanesh, S. M. (2020) Exploring memorable cultural tourism experiences, Journal of Heritage Tourism, Vol.15, No.3, pp.341-357.
  37. Singla, M. (2014) a case study on socio-cultural impacts of tourism in the city of Jaipur, Rajasthan: India, Journal of Business Management & Social Sciences Research, Vol.3, No.2, pp. 10-23.
  38. Teimouri, R., Karami, F., Teimouri, Z., Safdari, A. (2014) Affecting Factors in Urban Historical Sites Tourism Case Study: Tabriz Metropolis Historic Market. Urban tourism, Vol.1, No.1, pp.63-78. [In Persian].
  39. Vergori, A. S., & Arima, S. (2020) Cultural and non-cultural tourism: Evidence from Italian experience, Tourism Management, Vol.78, No.5, pp.40-55.
نشریه گردشگری شهری
دوره 9، شماره 4
بهمن 1401
صفحه 121-135

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار