تدوین و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری پزشکی در کلان‌شهر اهواز

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

2 گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

مطالعات اسنادی و میدانی در حوزه گردشگری پزشکی در ایران نشان می‌دهد که اگرچه گردشگری پزشکی در ایران از دیرباز موردتوجه گردشگران و بیماران خارجی ورودی به کشور بوده است و در سال‌های اخیر نیز بسترهای مدیریت سازمانی و قانونی آن آغازشده؛ ولی در حال حاضر مراحل نخستین توسعه خود را طی می‌کند و برای نیل به جایگاه شایسته خود با چالش‌هایی مواجه است. به همین منظور پژوهش حاضر باهدف تدوین و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری پزشکی در کلان‌شهر اهواز تدوین‌شده است. رویکرد حاکم بر این پژوهش، کاربردی و روش تحقیق به شیوه توصیفی، تحلیلی و پیمایشی است. این تحقیق بر اساس نوع داده‌های جمع‌آوری و تحلیل‌شده، تحقیقی کمی است. اطلاعات پژوهش نیز از روش‌های کتابخانه‌ای و میدانی استخراج گردیده است. جامعه آماری پژوهش حاضر را خبرگان علمی و اجرایی حوزه گردشگری پزشکی شهر اهواز تشکیل می‌دهند که تعداد آن‌ها 35 نفر تعیین گردید. با توجه به تعداد محدود جامعه، تمام افراد به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. یافته‌های پژوهش نشان داد که عوامل تسهیلات و تجهیزات درمانی پیشرفته با ضرایب مسیر (51/0) و t (5/3)؛ رفتار پزشکان و کارکنان درمانی با ضرایب مسیر (38/0) و t (9/3)؛ مقرون‌به‌صرفه بودن هزینه‌ها با ضرایب مسیر (72/0) و t (2/9)؛ جستجوی اطلاعات با ضرایب مسیر (28/0) و t (1/4)؛ و عوامل فردی با ضرایب مسیر (36/0) و t (5/3) با توسعه گردشگری پزشکی در کلان‌شهر اهواز رابطه معناداری دارند. بنابراین، به‌کارگیری امکانات، تسهیلات و تجهیزات درمانی و گردشگری دارای تکنولوژی بالا و استانداردهای جهانی؛ ارتقا فرهنگ گردشگرپذیری؛ شفاف نمودن قیمت خدمات درمانی و گردشگری؛ ارتقاء کیفیت خدمات درمانی؛ افزایش و به‌کارگیری فناوری اطلاعات در حوزه‌های وابسته می‌تواند به توسعه گردشگری پزشکی در کلان‌شهر اهواز بیانجامد. 

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. آخوندی ارسی، مریم. (1399). شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر جذب گردشگران پزشکی ورودی (موردمطالعه: مراجعه‌کنندگان به مراکز درمانی شهر تهران). پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت جهانگردی گرایش بازاریابی به راهنمایی محمدرضا فرزین، دانشگاه علامه طباطبایی.
  2. حاجی نژاد، علی؛ عنابستانی، علی‌اکبر و صفریان، محمد. (1395). تدوین برنامه استراتژیک پزشکی با تأکید بر گردشگری مذهبی در شهر مشهد. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 31(2)، 114-101.
  3. حسینی، سیده سمیه و تقوایی، مسعود. (1400). تدوین و ارزیابی شاخص‌های گسترش دهکده‌های سلامت با رویکرد توسعه گردشگری پزشکی در جهت یکپارچه‌سازی خدمات در ایران (یک مطالعه کیفی و کمی). پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 53(3)، 1034-1015. https://doi.org/10.22059/jhgr.2020.300901.1008107
  4. خدایی سرخانلو، جابر؛ قره بیگلو، حسین؛ ایران زاده، سلیمان و شاهین پور، علی. (1402). نقش بازاریابی محتوا در توسعه گردشگری سلامت در ایران مطالعه موردی: شهر تهران. مجله گردشگری شهری، 10(4)، 97- 113. doi: 10.22059/jut.2023.363230.1148
  5. دهقانی محمودآبادی، محمد؛ مسعودی اصل، ایروان؛ محفوظ پور، سعاد و حسام، سمیه. (1402). شناسایی گستره پژوهشی گردشگری پزشکی در جهان و مؤلفه‌های جذب گردشگر پزشکی در ایران. ماهنامه دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، ۳۱ (8)، http://dx.doi.org/10.18502/ssu.v31i8.13943
  6. رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا و مهدوی، داوود. (1385). راهکارهای توسعه گردشگری روستایی با استفاده از مدل SWOT. فصلنامه مدرس علوم انسانی- برنامه‌ریزی و آمایش فضا، 10(2)، 30-1.
  7. رنجبریان، بهرام و زاهدی، محمد. (­1384) مقدمه‌ای بر گردشگری. اصفهان: انتشارات چهارباغ.
  8. زارعی، عظیم؛ اصغری نجیب، مریم و علی پور، سیما. (1401). گردشگری و اطلاع‌رسانی پزشکی مبتنی بر وب: یک رویکرد نتنوگرافی (موردمطالعه: پلتفرم گردشگری پزشکی آریا مدتور). اطلاع‌رسانی پزشکی نوین، ۸ (۱)، ۲-۱۳. http://dx.doi.org/10.32598/JMIS.8.1.2 
  9. ساکی، عارف. (1396). شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر در توسعه گردشگری سلامت شهر اهواز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد در مدیریت جهانگردی به راهنمایی پاکزاد آزادخانی، موسسه آموزش عالی باختر ایلام.
  10. صابری، ساناز؛ میری، عبدالرضا و زکی‌پور، مهدی. (1402). تحلیل عوامل مؤثر بر بازاریابی گردشگری سلامت مطالعه موردی: شهر تهران. مجله گردشگری شهری، 10(1)، 75- 57.  https://doi.org/10.22059/jut.2023.347593.1059
  11. طالب، مهدی. (1380). شیوه‌های عملی مطالعات اجتماع. تهران: موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
  12. عاشری، عظمت. (1396). بررسی عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری پزشکی در شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد اکوتوریسم به راهنمایی دکتر صدیقه کیانی سلمی و دکتر سید حجت موسوی، دانشگاه کاشان.
  13. عربشاهی، احمد و آریان فر، مرتضی. (1392). گردشگری سلامت و قابلیت‌های گردشگری پزشکی - درمانی در ایران. فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری، 3(9)، 152-133.
  14. کرمی، فریبا؛ بیاتی خطیبی، مریم و طالب‌زاده شوشتری، علی. (1395). شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری پزشکی با تأکید بر گردشگران داخلی (نمونه موردی مطالعه: شهر مشهد). جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، 14(2)، 128-109. https://doi.org/10.22067/geography.v14i2.49871
  15. کرلینجر، فرد. ان. (1377). مبانی پژوهش در علوم رفتاری. ترجمه حسن‌پاشا شریفی و جعفر نجفی زند، تهران، انتشارات آوای نور.
  16. مصدق راد، علی‌محمد و صادقی، مهرگان. (1400). گردشگری پزشکی: علل انتخاب ایران. پایش. 20 (2)، 166- 145. http://dx.doi.org/10.52547/payesh.20.2.145
  17. معبودی، محمدتقی و حکیمی، هادی. (1394). عوامل تعیین‌کننده گردشگری پزشکی (نمونه موردی: ایران). فصلنامه برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 4(15)، 106-80.
  18. منجزی، نور محمد؛ نیک پور، عامر و حسینی سیاه گلی، مهناز. (1398). ارزیابی عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری پزشکی داخلی (مطالعه موردی کلان‌شهر اهواز). جغرافیا و مطالعات محیطی، 8(32)، 40-25.
  19. منصوری، سیدحسین؛ اسماعیل‌پور، حسن و سعیدنیا، حمیدرضا. (1400). طراحی مدل گردشگری پزشکی در دوران کووید 19 با استفاده از رویکرد ترکیبی. تحقیقات علوم رفتاری، 19(3)، 518- 508. http://dx.doi.org/10.52547/rbs.19.3.508
  20. نیک‌رفتار، طیبه؛ حسینی، الهه و مقدم، عاطفه. (1396). شناسایی عوامل مؤثر در جذب گردشگران پزشکی در ایران. مدیریت سلامت، 20(67)، 74-64.
  21. Akhundi Ersi, M. (2019). Identifying and prioritizing factors affecting the attraction of incoming medical tourists (case study: those who refer to medical centers in Tehran). Master's thesis in the field of tourism management, marketing orientation, under the guidance of Mohammad Reza Farzin, Allameh Tabatabai University. [In Persian]
  22. Arabshahi, A., & Arianfar, M. (2012). Health tourism and capabilities of medical tourism in Iran. Geographical Journal of Tourism Space, 3(9), 152-133. [In Persian]
  23. Ashri, A. (2016). Investigating factors affecting the development of medical tourism in Tehran. Ecotourism master's thesis under the guidance of Dr. Siddique Kiani Salmi and Dr. Seyed Hojat Mousavi, Kashan University. [In Persian]
  24. Bookman, M., & Bookman, K. (2007). Medical Tourism in Developing Countries. Palgrave Macmillan, Basingstoke, Hants, UK.
  25. Bulatovic, I., & Iankova, K. (2021). Barriers to Medical Tourism Development in the United Arab Emirates (UAE). Int. J. Environ. Res. Public Health, 18, 1365. https://doi.org/10.3390/ijerph18031365.
  26. Choi, Y., Ashurova, Z., & Lee, H. (2021). Sustainable Governance on the Intention of Medical Tourism in Uzbekistan. Sustainability, 3(12), 1-18, 6915. https://doi.org/10.3390/su13126915
  27. Cohen, E. (2008). Medical tourism in Thailand. In: Cohen, E. (ed.) Explorations in Thai Tourism. Emerald, Bingley, West Yorkshire, UK, 225–255. file:///C:/Users/C/Downloads/008.pdf
  28. Debra, S. (2017). Medical tourism: An emerging global healthcare industry. International Journal of Healthcare Management, 10(4), 281-288. https://doi.org/10.1080/20479700.2017.1296213
  29. Dehghani Mahmoudabadi, M., Masoudi Asl, I., Mahfoozpour, S., & Hessam, S. (2023). Identifying the Research Extent of Medical Tourism in the World and the Components of Attracting Medical Tourists in Iran. Journal of Shahid Sadoughi University of Medical Sciences, 31(8), 6912-6926. http://dx.doi.org/10.18502/ssu.v31i8.13943 [In Persian]
  30. Ehrbeck, T., Guevara, C., & Mango, P. (2008). Mapping the market for medical tourism. The McKinsey Quarterly May, 1–11. https://www.researchgate.net/publication/265184262_Mapping_the_market_for_medical_travel.
  31. Einhorn, B. (2010). India Company’s medical-tourism push. Bloomberg Business Week. Available at: http:// blogs.businessweek.com/mt/mt-tb.cgi/16544.1387312592 (accessed 12 March 2010).
  32. Erfurt-Cooper, P., & Cooper, M. (2009). Health and Wellness Tourism. Channel View Publications, Bristol.
  33. Hajinejad, A., Anabestani, A., & Safarian, M. (2016). Strategic Planning of Medical Tourism with an Emphasis on Religious Tourism in Mashhad City. GeoRes, 31 (2), 101-114. [In Persian]
  34. Hanefeld, J., Lant, N., Smith, R., & Horsfall, D. (2015). Why do medical tourists travel to where they do? The role of networks in deterning medical travel. Social science & Medicine, 124: 356-363. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2014.05.016
  35. Hosseini, S. S., & Taghvaei, M. (2021). Compilation and Evaluation of Indexes for the Development of Health Villages by Taking a Medical Tourism Development Approach towards Service Integration in Iran (A Qualitative & Quantitative Study). Human Geography Research, 53(3), 1015-1034. doi: 10.22059/jhgr.2020.300901.1008107 [In Persian]
  36. Jagyasi, P. (2008). Defining medical tourism. Another approach. Medical Tourism Magazine, 6, 9–11.
  37. Karami, F., Bayati Khatibi, M., & Talebzadeh Shoushtari, A. (2017). Determining and Prioritizing Factors Affecting the Development of Medical Tourism with an Emphasis on Domestic Tourists (Case Study: City of Mashhad). Journal of Geography and Regional Development, 14(2), 109-128. doi: 10.22067/geography.v14i2.49871 [In Persian]
  38. Kerlinger, Fred. N. (1998). Basics of research in behavioral sciences. Translated by Hassan Pasha Sharifi and Jafar Najafi Zand, Tehran, Avai Noor Publishing House. http://dx.doi.org/10.52547/payesh.20.2.145 [In Persian]
  39. Khodayi Sarkhanlou, J., gharehbiglo, H., Iranzadeh, S., & Shahinpour, A. (2024). Analysis of the relationship between the development of health tourism in Iran and content marketing Case example: Tehran city. Journal of Urban Tourism, 10(4), 97-113. doi: 10.22059/jut.2023.363230.1148[In Persian]
  40. Krishan. P. (2019). Medical tourism in India: strengths and weaknesses. International Journal of technical research & science (IJTRS) 04, DOI: 10.30780/IJTRS.V04.I01.005
  41. Lee, C.A. (2012). Health Create Crossroads: Medical Tourism and the Dismantling of Costa Rican Exceptionalism (Doctoral dissertation). Retrieved from Parquets Dissertations and Theses database.
  42. Li, H., Du, Y., Xue, T., & Jenkins, C. L. (2022). Chinese medical tourism: review and research agenda. Journal of Quality Assurance in Hospitality & Tourism, 1-25. https://doi.org/10.1080/1528008X.2022.2073939
  43. Lunt, N., & Carrera, P. (2010). Medical tourism: assessing the evidence on treatment abroad. Maturitas 66, 27–32. DOI: 10.1016/j.maturitas.2010.01.017
  44. Maboodi, M. T., & Hakimi, H. (2016). Determinant Factors on Medical Tourism (Case Study: Iran). Journal of Tourism Planning and Development, 4(15), 80-106. [In Persian]
  45. Mahendradhata, Y. (2019). Proceed with caution: Potential challenges and risks of developing healthcare tourism in Indonesia. Global Public Health, 14(3), 340-50. https://doi.org/10.1080/17441692.2018.1504224
  46. Mansouri, S. H., Esmaelpour, H., & Saeed Nia, H. R. (2021). Designing a medical tourism model during COVID-19 by using a Mix Method Approach. RBS, 19 (3), 508-518. http://dx.doi.org/10.52547/rbs.19.3.508 [In Persian]
  47. Mayakul, T., Kiattisin, S., & Prasad, R. A. (2018). Sustainable medical tourism framework based on the enterprise architecture design: The case in Thailand. Journal of Green Engineering, 8(3), 359-88. DOI: 10.13052/jge1904-4720.838
  48. Miller, A., Smith, R., Woods, N., & Warholak, T. (2021). Analysis of medical tourism at the Andrade port of entry. J Am Pharm Assoc, 61(2), e114-9. DOI:10.1016/j.japh.2020.10.018.
  49. Monjezi, Noor Mohammad., Nikpour, A., & Hosseini Siahgoli, M. (2018). Evaluation of factors affecting the development of domestic medical tourism (case study of Ahvaz metropolis). Geography and Environmental Studies, 8(32), 25-40. [In Persian]
  50. Mosadeghrad A M, Sadeghi M. Medical tourism: Reasons for choosing Iran. Payesh 2021; 20 (2),145-166. [In Persian]
  51. Mueller, H., & Kaufmann, E. (2001). Wellness tourism: market analysis of a special health tourism segment and implications for the hotel industry. Journal of Vacation Marketing, 7, 5–17. DOI:10.1177/135676670100700101
  52. Nahai, F. (2009). It’s procedure, not tourism. Medica Tourism, 1, 106.
  53. Nikraftar, T., Hosseini, E., & Moghadam, A. (2016). Identifying effective factors in attracting medical tourists in Iran. Health Information Management, 20(67), 64-74. [In Persian]
  54. Ranjbarian, B., & Zahedi, M. (2005). An introduction to tourism. Isfahan, Chaharbagh Publications. [In Persian]
  55. Ratnasari, R.T., Sri, G., Anwar, A.P., & Marhanum, C. M.S. (2020). Sustainable medical tourism: Investigating health-care travel in Indonesia and Malaysia. International Journal of Healthcare Management, 1-12. https://doi.org/10.1080/20479700.2020.1870365
  56. Reisman, D. (2010). Health Tourism, Social Welfare through International Trade. Edward Elgar, Cheltenham, Glos, UK.
  57. Ridderstaat, J., Singh, D., & DeMicco, F. (2019). The impact of major tourist markets on health tourism spending in the United States. Journal of Destination Marketing & Management, 11, 270-280. https://doi.org/10.1016/j.jdmm.2018.05.003
  58. Roknaddin Eftekhari, A., & Mahdavi, D. (2006). The solutions of the rural tourism development with SWOT Methods (Case study: Lavasan-E-Koochak. MJSP, 10 (2),1-31. [In Persian]
  59. Saberi, S., Miri, A., & Zakipour, M. (2023). Analyzing Factors Influencing Health tourism marketing a case study of Tehran city. Journal of Urban tourism, 10(1), 57-75. doi: 10.22059/jut.2023.347593.1059 [In Persian]
  60. Saki, M. (2016). Identification and ranking of effective factors in the development of health tourism in Ahvaz. Master's thesis in tourism management under the guidance of Pakzad Azadkhani, Bakhtar Institute of Higher Education, Ilam. [In Persian]
  61. Shanahan, B. (2009). Dental as anything. Sunday Magazine (Sunday Telegraph) 29 March, 21–22.
  62. Smith, M., & Puczko, L. (2009). Health and wellness tourism. Elsevier, Oxford.
  63. Sobo, E. (2009). Medical travel: what it means, why it matters. Medical Anthropology 28, 326–335. DOI: 10.1080/01459740903303894
  64. Suess, C., Baloglu, S., & Busser, J. A. (2018). Perceived impacts of medical tourism development on community wellbeing. Tourism Management, 69, 232-245. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2018.06.006
  65. Suess, C., Kang, S., Dogru, T., & Mody, M. (2020). Understanding the influence of “feeling at home” on healthcare travelers’ well-being: a comparison of Airbnb and hotel homescapes. Journal of Travel & Tourism Marketing, 37(4), 479-494. http://dx.doi.org/10.1080/10548408.2020.1759481
  66. Sutherland, J. (2005). Pilgrims on the prescription drugs trail. Guardian Weekly 8 April, 20. doi: 10.3390/healthcare9060626
  67. Taleb, M. (2000). Practical methods of social studies. Tehran, University of Tehran Printing and Publishing Institute. [In Persian]
  68. Tonga, F., Caglar, Y.S., Aktan, E.S. (2021). Possible early examples of medical tourism. Am J Med Sci, 362(3), 227-232. DOI:10.1016/j.amjms.2021.05.026.
  69. Zarei, A., Asgharinajib, M., & Alipour, S. (2022). Web-based Information for Medical Tourism: Case Study of AriaMedTour Medical Tourism Company, Iran. Journal of Modern Medical Information Sciences, 8(1), 2-13. https://doi.org/10.32598/JMIS.8.1.2 [In Persian]
  70. Zhang, W., Zhaoxiang, Qin., & Jun, T. (2022). Economic Benefit Analysis of Medical Tourism Industry Based on Markov Model. Journal of Mathematics, Volume 2022, Article ID 6401796. http://dx.doi.org/10.1155/2022/6401796
نشریه گردشگری شهری
دوره 11، شماره 1
اردیبهشت 1403
صفحه 1-20

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار