راهبردپژوهی در سایۀ عوامل کلان محیطی در گردشگری شهری با استفاده از مدل‌های ‏کمی و کیفی (مطالعۀ موردی: توسعۀ گردشگری شهر یزد)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه‏ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تهران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‏ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

گردشگری براساس وجود جاذبه‌های دیدارگر شکل می‌گیرد و شهرها یکی از مکان‌های پرجاذبۀ گردشگری هستند. گردشگری شهری یکی از عوامل مهم توسعۀ اقتصادی‌ـ اجتماعی و رفاهی شهر و شهرنشینان است. شهر یزد از جمله شهرهای تاریخی کشور است که ویژگی‌های لازم برای توسعۀ گردشگری شهری را دارد. پژوهش حاضر سعی بر این داشت که با استفاده از روش SWOT و PESTLE ضمن بررسی نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید در بخش گردشگری شهری شهر یزد، بهترین راهبردها را برای مقابله با تهدیدها و بهره‌گیری از فرصت‌ها تعیین کند. روش پژوهش توصیفی‌ـ تحلیلی است و گردآوری اطلاعات با استفاده از روش‌های مشاهدة مستقیم و مصاحبه و تهیة پرسشنامه انجام گرفته است. در فرایند گردآوری اطلاعات و به‌خصوص در جمع‌آوری پرسشنامه، جامعة نمونه در سه سطح مردم، گردشگران، و مسئولان ادارات مرتبط با گردشگری شهری است. جهت نمونه‌گیری از روش خوشه‌ای استفاده شد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که در تدوین راهبردهای توسعة گردشگری شهری با تأکید بر عوامل خارجی باید جنبه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فناوری، قانونی، و محیط زیستی در نظر گرفته شود. در پژوهش حاضر، این عوامل دسته‌بندی شده و در‌نهایت با توجه به عوامل داخلی و خارجی راهبردهایی برای توسعة گردشگری شهری یزد از جمله پیش‌رفتن به سوی دولت الکترونیک و تسهیل خدمات‌رسانی به گردشگران از طریق ایجاد خدمات الکترونیک، افزایش‌دادن سرمایۀ در گردش، و خروج از رکود سرمایه در شهر از طریق تصویب قوانین تضمین سود سرمایه و در‌نتیجه کاهش تورم ارائه شد.

کلیدواژه‌ها


 
ابطحی، سید حسین؛ موسوی، سید محمد (1388). «تدوین راهبرد‌های منابع انسانی (مطالعۀ موردی: یکی از سازمان‌های معنوی کشور)»، فصلنامۀ پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، س 1، ش3، ص 1-23.
اعرابی، سید محمد؛ «رزمجوی، محرم (1385). «الگوهای مناسب در یک‌پارچه‌سازی مدل‌های مدیریت راهبردی و تأمین اهداف سند چشم‌انداز»، نشریۀ مطالعات دفاعی راهبردی، ش 28، ص 63ـ84.
اعرابی، سید محمد؛ آقازاده، هاشم؛ نظامی‏وند چگینی، هوشنگ (1389). «دستنامۀ برنامه‌ریزی راهبردی»، چ 3، تهران، دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
تقوایی، مسعود؛ صفرآبادی، اعظم (1385). «مدیریت گردشگری شهری با تأکید بر برنامه‌ریزی فضاهای شهری جاذب گردشگر، مطالعة موردی شهر کرمانشاه»، فصلنامۀ برنامه‌ریزی رفاه و توسعة اجتماعی، س 1، ش 4، ص 185ـ210.
حسنقلی‌پور، طهمورث؛ آقازاده، هاشم (1384). «برنامه‌ریزی راهبردی برای مؤسسات کوچک و متوسط»، فصلنامۀ پژوهشنامۀ بازرگانی، ش 35، ص 65ـ100.
دیناری، احمد (1384). «گردشگری شهری در ایران و جهان»، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.
رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا؛ سجاسی قیداری، حمدالله؛ صادقلو، طاهره (1390). «سنجش پایداری روستایی با استفاده از الگوی راهبردی (مطالعۀ موردی: روستاهای شهرستان خدابنده)»، فصلنامۀ برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دورۀ 15، ش 1، ص 85ـ104.
زنگی‌آبادی، علی؛ عبداله‌زاده، مهدی؛ مبارکی، امید؛ پورعیدی‌وند، لاله (1391). «بررسی و تحلیل فضاهای گردشگری شهر ارومیه»، فصلنامۀ فضای جغرافیایی، س 12، ش 39، ص 77ـ93.
شهیدی، محمد‌شریف؛ اردستانی، زهرا‌السادات؛ گودرزی سروش، محمد‌مهدی (1388). «بررسی تأثیرات توریسم در برنامه‌ریزی نواحی روستایی»، فصلنامۀ پژوهش‌های جغرافیای انسانی، ش 67، ص99ـ113.
قالیباف، محمدباقر؛ شعبانی‌فرد، محمد (1390). «ارزیابی و اولویت‌بندی جاذبه‌های گردشگری برای توسعة گردشگری شهری براساس مدل‌های تصمیم‌گیری چند‌متغیره (مطالعة موردی: شهر سنندج)»، فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی، س 26، ش 2، ص 147ـ172.
کاظمی، علی؛ صنایعی، علی؛ رنجبریان، بهرام؛ آذربایجانی، کریم (1389). «شناسایی مزیت‌های رقابتی در صنعت گردشگری به منظور جذب گردشگران خارجی (مطالعة موردی: استان اصفهان)»، فصلنامۀ مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، ش 5، ص 93ـ110.
لاندبرگ، دانلد؛ کریشنا، مورتی؛ ام، استاونکا (1383). اقتصاد گردشگری، ترجمۀ محمدرضا فرزین، تهران:انتشارات شرکت چاپ و نشر بازرگانی.
مبینی دهکردی، علی؛ سلمانپور خویی، مجید (1385). «درآمدی بر برنامه‌ریزی راهبردی و عملیاتی»، نشریۀ راهبرد یاس، س 2، ش 6، ص 187ـ202.
مرکز آمار ایران (1385). سالنامۀ آماری استان یزد، دفتر برنامه‌ریزی استانداری.
موحد، علی؛ امانپور، سعید؛ نادری، کاوه (1390). «بازاریابی گردشگری شهری براساس برندیابی با مدل فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی (AHP) مطالعة موردی: شهر کرمانشاه»، نشریۀ برنامه‌ریزی فضایی، س 1، ش 3، ص 17ـ36.
نوربخش، سید مرتضی؛ اکبرپور سراسکانرود، محمد (1389). «نقش گردشگری شهری در توسعۀ اقتصادی کلان‌شهرها»، نشریۀ اقتصاد شهر، س 2، ش 1، صص20ـ34.
Anuar, A.N. A., Jaini, N., Kamarudin, H. and Nasir, R. A. (2011). Effectiveness evaluation of Safe City Programme in relation to the tourism industry, Procedia Engineering, 42, 407–414.
Bloomberg (2012). SWOT, PESTEL, Porter’s 5 Forces and Value Chain.1-16. http://cfcdn.ivoryresearch.com/wp-content/uploads/2013/04/Bloomberg-Business-sample1.pdf
Chakravarthy, k., Rav-Kumar, C.H, and Deepthi, K. (2008) SWOT Analysis on Medical Tourism, Presented at the Conference on Tourism in India-Challenges Ahead, 15-17 May,IIMK
 Chapman, Alan (2010), Pest market analysis tool PEST analysis method and examples, with free PEST template, 14, http://www.businessballs.com/pestanalysisfreetemplate.htm (Accessed 02/2014).
Elinor. (2014). PESTLE analysis with Mind Mapping. ThinkBuzan. http://blog.thinkbuzan.com/imindmap/pestle-analysis-with-mind-mapping.
Formica, Sandro and Kothari, Tanvi H. (2008) Strategic Destination Planning: Analyzing the Future of Tourism, Journal of Travel Research, Vol 46, pp 355-367
Gao, Chang-Yuan and Peng, Ding-Hong (2011) Consolidating SWOT analysis with nonhomogeneous uncertain preference information, Journal of Knowledge-Based Systems, Vol 24, pp 796–808
Gillespie, A. (2007), Foundations of Economics - Additional chapter on Business
Gorener, ali., Toker, Kerem., Ulucay, Korkmaz (2012) Application of Combined SWOT and AHP: A Case Study for a Manufacturing Firm, Journal of Procedia - Social and Behavioral Sciences, Vol 58, pp 1525 – 1534
Gunn, Clare A. andTurgut Var (2002), "Tourism Planning, Basics, Concepts, Cases ", Fourth Edition, Routledge, New York
Husso, M. (2011). Analysis of competition in the mobile phone markets of the United States and Europe.
Isoherranen, Ville. (2012). STRATEGIC ANALYSIS FRAMEWORKS FOR STRATEGIC ORIENTATION AND FOCUS. UNIVERSITY OF OULU, OULU 2012.
Jimenez, Benedict S. (2012) Recession Strategic Planning and the Fiscal Performance of City Governments during the Great, Journal of The American Review of Public Administration, Vol 43, NO 5, pp 581 –601
Jones, G., & Hill, C. (2013). Strategic management theory: an integrated approach.
Kajanus, Miika., Kangas, Jyrki., Kurttila, Mikko (2004) The use of value focused thinking and the A’WOT hybrid method in tourism management, Journal of Tourism Management, Vol 25, pp 499–506
Kave, Amir, Miri, Gholam Reza, Saghaii, Mehdi (2014) Assessment and analysis of spatial patterns and tourism species in Mashhad metropolis, American Journal of Engineering Research, Volume-03, Issue-04, pp-45-53
Kumar, Arti (2005). SOARing to Success – a process model for integrated personal, social and career development. University of Bedfordshire.
Minton, Gabe (2010) Using a SWOT Analysis, Mortgage Banking, Available Online At www.mortgagebankingmagazine.com/digitaledition.
Nikolaou Koumparoulis, Dimitrios (2013) PEST Analysis: The case of E-shop, International Journal of Economy, Management and Social Sciences, Vol 2, NO 2, pp 31-36
Nishadha. (2012). SWOT Analysis Vs. PEST Analysis and When to Use Them. http://creately.com/blog/diagrams/swot-analysis-vs-pest-analysis/
Panagiotou, George (2003) Bringing SWOT into focus, , Journal of Business Strategy Review Volume 14, Issue 2, pp 8-10
Parker Gates, Linda (2010) Strategic Planning with Critical Success Factors and Future Scenarios: An Integrated Strategic Planning Framework, Technical Report, Softeare Engineering Institute, Carnegie Mellon University.
Paskaleva-Shapira, Krassimira A. (2007) New Paradigms in City Tourism Management: Redefining Destination Promotion, Journal of Travel Research, Vol 46, pp 108-114
Pirtea, Marilen., Nicolescu, Cristina., Botoc, Claudiu (2009) The Role Of Strategic Planning In Modern Organizations, Annales Universitatis Apulensis Series Oeconomica, Vol 11 (2), pp 953-957
Popescu, Ruxandra Irina and Corbos, Răzvan-Andrei (2010) The Role Of Urban Tourism In The Strategical Development Of Brasov Area, Journal of Theoretical and Empirical Researches in Urban Management, Vol 7, pp 69-85
Rodríguez-Díaz, Manuel and Espino-Rodríguez, Tomás F.(2008) A Model of Strategic Evaluation of a Tourism Destination Based on Internal and Relational Capabilities, Journal of Travel Research, Vol 46, pp 368-380
Shapiro, Janet (2001) Strategic Planning, CIVICUS, South Africa, , Available Online At http://www.civicus.org/new/media/Strategic%20Planning.pdf
Sharifi, Azita (2012) Islamic Azad University function Analysis with Using the SWOT Model in order to provide Strategic Guidelines (Case Study: Faculty of Humanities), Journal of Procedia - Social and Behavioral Sciences, Vol 58, pp 1535 – 1543
Soteriou, Evi C. and Coccossis, Harris (2010) Integrating Sustainability into the Strategic Planning of National Tourism Organizations, Journal of Travel Research, Vol 49, pp 191-205
Spee, A. Paul and Jarzabkowski, Paula (2011) Strategic planning as communicative process, Journal of Organization Studies, Vol 32, NO 9, pp 1217 –1245
Thi Tuyet Mai, Nguyen., Rahtz, Don R. and Shultz II, Clifford J. (2014) Tourism as Catalyst for Quality of Life in Transitioning Subsistence Marketplaces:Perspectives from Ha Long, Vietnam, Journal of Macromarketing, Vol 34, pp 28-44.
Xiang, Y., & Li, J. (2014). Evaluation of EHR in Health Care in China: Utilizing Fuzzy AHP in SWOT Analysis. In Frontier and Future Development of Information Technology in Medicine and Education (pp. 2715-2719). Springer Netherlands.
 
 
Strategy Study under Macro Environmental Factors in Urban Tourism Using SWOT & PESTLE Analysis (a case study: development of tourism in Yazd city)