سطح‌بندی شهرستان‌های استان هرمزگان در بهره‌مندی از زیرساخت‌های گردشگری با استفاده از مدل تلفیقی کاندرست

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسندگان

دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

توزیع نامناسب و نابرابر زیرساخت‌های گردشگری در اکثر نواحی ایران ازجمله استان هرمزگان، یکی از چالش‌های مدیریت گردشگری است که موجب آسیب‌های زیست‌محیطی در نقاط پرجاذبه و محروم ماندن دیگر نواحی از مزایای گردشگری شده است. سطح‌بندی زیرساخت‌های گردشگری در شهرستان‌های یک استان و توزیع متعادل زیرساخت‌ها و تعدیل نابرابری، به‌عنوان بخشی از برنامه‌ریزی فضایی و منطقه‌ای گردشگری اهمیت بسیاری دارد. براین اساس پژوهش حاضر با ماهیت کاربردی و به روش توصیفی- تحلیلی به‌منظور ارزیابی و رتبه‌بندی شهرستان‌های استان هرمزگان در بهره‌مندی از زیرساخت‌های توسعه گردشگری انجام‌شده است. به‌منظور ارزیابی و اولویت‌بندی 22 متغیر با استفاده از آنتروپی شانون وزندهی و در نهایت جهت تعیین میزان برخورداری شهرستان ها از زیرساخت های گردشگری از مدل‌هایHAW، و ویکور استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که شهرستان‌های بندرعباس، بندرلنگه و میناب جزء شهرستان‌های برخوردار، شهرستان‌های بشاگرد، رودان و قشم جزء شهرستان‌های نیمه برخوردار و شهرستان‌های بستک، حاجی‌آباد، جاسک، پارسیان، خمیر، سیریک و ابوموسی جزء شهرستان‌های محروم می‌باشند. یافته‌های پژوهش حاضر، عدم انطباق در توزیع و شکاف عمیق در برخورداری از زیرساخت‌های گردشگری در شهرستان‌های استان هرمزگان را نشان می‌دهد. به طوری که براساس نتایج مدل تلفیقی کاندرست اختلاف برخوردارترین شهرستان (بندرعباس) با محروم‌ترین شهرستان (ابوموسی) استان عدد 24 می‌باشد. بنابراین مدیریت گردشگری استان هرمزگان، نیازمند توجه به شهرستان‌های محروم از زیرساخت‌های گردشگری می باشد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. احدنژاد روشتی، محسن و حیدر صالحی میشانی، 1391، ارزیابی توزیع فضایی زیرساخت‌های گردشگری و تعیین نقش فرایندهای اقتصادی-سیاسی و رشد فیزیکی شهرها در شکل‌گیری آن (نمونه موردی: شهر زنجان)، فصلنامه مطالعات گردشگری، سال اول، شمارة 1، صص 91-105.
  2. اسماعیل‌زاده، حسن، صرافی، مظفر و جمیله توکلی نیا، 1390، تحلیلی بر رویکردهای توسعه گردشگری در اجتماعات محلی، علوم محیطی، سال نهم، شمارة 2، صص 119-142.
  3. امانپور، سعید، محمدی، اصغر و مریم ناصر، 1392، رتبه‌بندی شهرستان‌های استان خوزستان از لحاظ شاخص‌های گردشگری با استفاده از مدل TOPSIS، فصلنامه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال پنجم، شمارة 2، صص 201- 221.
  4. پور طاهری، مهدی، 1393، کاربرد روش‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه در جغرافیا، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها، تهران.
  5. تقوایی، مسعود و محمود اکبری، 1387، مقدمه‌ای بر برنامه‌ریزی و مدیریت گردشگری شهری، انتشارات پیام علوی، تهران.
  6. تقوایی، مسعود، وارثی، حمیدرضا و اعظم صفرآبادی، 1391، عوامل مؤثر در توسعه گردشگری شهری کرمانشاه، فصلنامه علمی-پژوهشی انجمن جغرافیای ایران (جغرافیا)، سال دهم، شمارة 28، صص 4-33.
  7. جلالی، محبوبه و احمد خادم الحسینی، 1394، سطح‌بندی مناطق نمونه گردشگری در استان کرمان، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال پنجم، شمارة 17، صص 151-162.
  8. حاجی‌نژاد، علی، اسلام فرد، فاطمه و محمدرضا علیزاده، 1392، ارزیابی سطح برخورداری توسعه خدمات و امکانات رفاهی گردشگری در مراکز شهرستان‌های استان فارس، دو فصلنامه پژوهش‌های بوم‌شناسی شهری، سال سوم، شمارة 1، پیاپی 5، صص 23-34.
  9. حیدری، رحیم، 1387، مبانی برنامه‌ریزی صنعت گردشگری، انتشارات سمت، تهران.
  10. خضری، حسین؛ خادم الحسینی، احمد و صفر قائد رحمتی، 1392، سطح‌بندی شهرستان‌های استان فارس بر اساس شاخص‌های گردشگری، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، سال دوم، شمارة 6، صص 42-54.
  11. رضوانی، محمدرضا، 1387، توسعة گردشگری روستایی با رویکرد گردشگری پایدار، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
  12. رنجبر، محمود، 1390، ارزیابی و اولویت‌بندی مناطق نمونة گردشگری (مطالعة موردی استان چهارمحال وبختیاری)، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، استاد راهنما: داریوش رحیمی، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه‌ریزی محیطی، دانشگاه اصفهان.
  13. رنجبریان، بهرام و محمد زاهدی، 1385، شناخت گردشگری، چاپ دوم، انتشارات چهارباغ، اصفهان.
  14. رنجبریان، بهرام و محمد زاهدی، 1389، بازاریابی گردشگری، انتشارات چهارباغ، اصفهان.
  15. سازمان میراث فرهنگی و صنایع‌دستی و گردشگری استان هرمزگان، 1394.
  16.  سالنامة آماری استان هرمزگان، 1391.
  17. سبحانی، بهروز، 1387، امکان‌سنجی نواحی اکوتوریسم در محیط GIS (مطالعه موردی: استان اردبیل)، طرح تحقیقاتی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل.
  18. شماعی، علی و جعفر موسی‌وند، 1390، سطح‌بندی شهرستان‌های استان اصفهان از لحاظ زیرساخت‌های گردشگری با استفاده از مدل TOPSIS و AHP، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال سوم، شمارة 11، صص 23-40.
  19. عطایی، محمد، 1389، تصمیم‌گیری چند معیاره، چاپ اول، انتشارات دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود.
  20. فرجی سبکبار، حسنعلی، رضوانی، محمدرضا، بهنام مرشدی، حسین و حسن روستا، 1393، سطح‌بندی فضایی محورهای گردشگری استان فارس بر مبنای خدمات و تسهیلات گردشگری، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دورة چهل‌وششم، شمارة 3، صص 561-586.
  21. قادری، اسماعیل، فرجی راد، عبدالرضا و سمیرا بروجی، 1390، جایگاه گردشگری در سیاست‌ها و برنامه‌های توسعه مناطق آزاد (مطالعه موردی: قشم)، فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری، سال اول، شمارة 1، صص 101-114.
  22. قنبری، ابوالفضل، شجاعی وند، بهمن و بهرام زینلی، 1393، رتبه‌بندی شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی بر اساس زیرساخت‌های گردشگری شهری با روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره، جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای، سال چهارم، شمارة 12، صص 89-112.
  23. کاظمی، مهدی، 1385، مدیریت گردشگری، انتشارات سمت، تهران.
  24. کلانتری، محسن و مرضیه ملک، 1393، تحلیل فضایی و سطح‌بندی جاذبه‌های گردشگری و زیرساخت ارتباطی و شبکة راه در مناطق کویری ایران (مطالعه موردی: شهرستان خور و بیابانک)، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال پنجم، شمارة 17، صص 53-70.
  25. ملکی، سعید و الیاس مودت، 1393، تحلیلی بر توزیع و اولویت‌بندی زیرساخت گردشگری استان یزد با استفاده از تکنیک‌های برنامه‌ریزی منطقه‌ای، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال چهاردهم، شمارة 34، صص 47-68.
  26. موسوی، میرنجف، ویسیان، محمد، محمدی حمیدی، سمیه و مهناز اکبری، 1394، بررسی و اولویت‌بندی توان‌ها و زیرساخت‌های توسعة گردشگری با روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره (مورد مطالعه: شهرستان‌های استان کردستان)، گردشگری شهری، دورة دوم، شمارة 1، صص 17-31.
  27. نصراللهی، زهرا، جهانبازی، ندا و طاهره ناصری، 1393، رده‌بندی استان‌های کشور برحسب جاذبه‌های گردشگری، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات مدیریت گردشگری، سال نهم، شمارة 28، صص 17-37.
  28. نصیری، اسماعیل، حسین‌زاده، رباب و اسماعیل صفرعلی‌زاده، 1395، سطح‌بندی زیرساخت‌های گردشگری در شهرستان‌های استان آذربایجان غربی، نشریه علمی-پژوهشی جغرافیا و برنامه‌ریزی، سال بیستم، شمارة 55، صص 255-271.
  29. نوری، غلامرضا و زهرا تقی‌زاده، 1393، اولویت‌بندی مناطق نمونه گردشگری استان کرمانشاه جهت سرمایه‌گذاری، مورد پژوهی: قطب گردشگری قصر شیرین، مجله آمایش جغرافیایی فضا، فصلنامه علمی پژوهشی گلستان، سال چهارم، شمارة یازدهم، صص 85-104.
  • Buhalis, D. & Darcy‚ S., 2011, Accessible tourism: Concepts and issues, Channel View Publications, Bristol, UK.
  • Chatterjee, P., Vijay, M. & Athawale, S., 2009, Selection of materials using compromise ranking and outranking methods, Materials and Design,Vol. 30, No. 10, PP. 4043-4053.
  • Chen, L. Y. & Wang, T. C., 2009, Optimizing partner’s choice in IS/IT outsourcing projects: the strategic decision of fuzzy VIKOR, International Journal of Production Economics, Vol. 20, No. 1, PP. 233-242.Domínguez, T., Darcy, S. & Alén González, E., 2014, Competing for the disability tourism market – A comparative exploration of the factors of accessible tourism competitiveness in Spain and Australia, Tourism Management, Vol. 47, , PP. 261–272. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0261517714002088
  • Huang Hung, Jen & Hsin Peng, Kua, 2012, Fuzzy Rasch model in TOPSIS: A new approach for generating fuzzy numbers to assess the competitiveness of the tourism industries in Asian countries, Tourism Management, Vol. 33, No. 2, PP. 456-465.
  • Kabassi, K., 2010, Personalizes recommendations for tourists, Journal of Telematics and Informatics, Vol. 27, No. 1, PP. 51-66.
  • Leberman, S. I. & Mason, P., 2002, Planning for recreation and tourism at the local level: Applied research in the Manawatu region of New Zealand, Tourism Geographies, Vol. 4, No. 1, PP. 3-21.
  • Mohamad, D. & Mohd Jamil, R., 2012, A preference analysis model for selecting tourist destinations based on motivational factors: A case study in Kedah, Malaysia, International Congress on Interdisciplinary Business and Social Science (ICIBSoS), Procedia - Social and Behavioral Sciences, Vol. 65, PP. 20-25.
  • Muñoz, T. G., 2004, Madrid as a tourist destination: Analysis and Modelization of inbound tourism, International Journal of Tourism Research, Vol. 4, No. 6. PP. 289-302.
  • Opricovic, S. & Tzeng, G. H., 2007, Extended VIKOR method in comparison whit outranking method, European Journal of Operational Research, Vol. 178, No. 2, PP. 514-529.
  • Rao, R. V., 2008, A decision making methodology for material selection using an improved compromise ranking method, Journal of Materials and Design, Vol. 29, No. 10, PP. 1949-1954.
  • Schaefer, Fred k. (1953), Annals of the Association of American Geographers, VOI. 43, NO 3. PP. 226 – 249.
  • Tyrväinen, L., Uusitalo, M., Silvennoinen, H. & Hasu, E., 2014, Towards sustainable growth in nature-based tourism destinations: Clients’ views of land use options in Finnish Lapland, Landscape and Urban Planning, Vol. 122, No. 122, PP. 1-15.
  • UNWTO: United Nation Of World Tourism Organization, 2014, International Tourism to Continue Robust Growth.
  • Zhang, Hong., lin Gu, Chao., wen Gu, Lu & Zhang, Yan, (2011), The evaluation of tourism destination competitiveness by TOPSIS information entropy - A case in the Yangtze River Delta of China, Tourism Management, NO 32. pp 443-451. 
    • نشریه گردشگری شهری
    دوره 4، شماره 2
    مرداد 1396
    صفحه 61-79

    فایل ها

    هم رسانی

    ارجاع به این مقاله

    آمار