بررسی رابطۀ بین شاخص‌های ذهنی مبتنی‌‌‌بر درک و نگرش جامعۀ محلی و بهبود کیفیت صنعت گردشگری (مورد مطالعه: استان البرز)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قزوین

2 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب

چکیده

از جمله اقداماتی که در کشورهای توسعه‌یافته و درحال‌توسعه برای تحقق توسعۀ پایدار و کاستن از فشارهای اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی صورت می‌گیرد، اجرای برنامه‌های توسعۀ گردشگری در سطوح محلی، ملی و بین‌المللی است. گردشگری، یکی از پاک‌ترین صنایع عصر حاضر به‌‌‌شمار می‌رود که توجه دولت‌ها و کشورهای جهان را به خود جلب کرده است.هدف اصلی این پژوهش، بررسی عوامل مؤثر در بهبود وضعیت صنعت گردشگری در استان البرز است. پژوهش حاضر از نظر روش و ماهیت کار، توصیفی-همبستگی و از نظر هدف، کاربردی است. در این پژوهش، از پرسشنامۀ استانداردشده استفاده‌ شده و برای تحلیل داده‌ها، نرم‌افزار SPSS به‌‌‌کار گرفته شده است. مطابق نتایج، بین زیرساخت‌های اقتصادی، پایداری محیطی، پایداری اجتماعی-فرهنگی، شاخص‌های ذهنی مبتنی‌‌‌بر درک و نگرش جامعۀ محلی و پایداری سیاسی-امنیتی و بهبود کیفیت گردشگری استان البرز رابطه وجود دارد. براساس آزمون فریدمن، عامل پایداری اجتماعی-فرهنگی (کاهش دشمنی با علم و صنعت، کاهش بزهکاری، مشارکت در حفظ میراث فرهنگی) با نمرۀ میانگین 67/6 در رتبۀ نخست قرار دارد. پس از آن، عامل‌های پایداری محیطی، کاهش فقر و توزیع درآمد و پایداری سیاسی-امنیتی با فاصلۀ بسیار کمی در رتبه‌های دوم، سوم و چهارم قرار دارند. درنهایت، عامل‌های زیرساخت‌های اقتصادی (رشد فزایندۀ زیربناها و منابع گردشگری به‌عنوان یک ضرورت) و شاخص‌های ذهنی با فاصلۀ بیشتری نسبت به 4 عامل اول به‌‌‌ترتیب در رتبه‌های پنجم و ششم قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها


1)      امراللهی بیوکی، ناهید و نظری‌دهقی، اعظم (1394) اثرات تصویر ذهنی گردشگران شهر اصفهان بر توسعۀ گردشگری پایدار آن، فصلنامۀ مطالعات مدیریت گردشگری، دورۀ 10، شمارۀ 3، صص. 129- 103.
2)      تاج‌زاده، ابوالفضل و اسمعیل‌مشرقی، فاطمه (1392) اولویت‌بندی مؤلفه‌های ارزش ویژۀ برند در مقصد گردشگری از دیدگاه گردشگران داخلی، فصلنامۀ مطالعات مدیریت گردشگری، دورۀ 8، شمارۀ 24، صص. 58- 35.
3)      تقوایی، مسعود؛ وراثی، حمیدرضا؛ صفرآباد، اعظم (1391) عوامل مؤثر بر توسعۀ گردشگری شهر کرمانشاه، فصلنامۀ جغرافیا، دورۀ 10، شمارۀ 33، صص. 47- 27.
4)      تقوی، مهدی و قلی‌پورسلیمانی، علی (1389) عوامل مؤثر بر رشد صنعت گردشگری ایران، پژوهشنامۀ اقتصادی، دورۀ 9، شمارۀ 3، صص. 172- 157.
5)      حافظ‌نیا، محمدرضا (1379) مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، چاپ دوم، : تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
6)      زارعی، عظیم؛ قربانی، فاطمه؛ پدرام‌نیا، مینو (1391) عوامل مؤثر بر واکنش‌های رفتاری بازدیدکنندگان از مقصد گردشگری، فصلنامۀ مطالعات مدیریت گردشگری، دورۀ 7، شمارۀ 20، صص. 166- 141.
7)      سمیعی، سحر و غیاثیان، مریم سادات (1394) تحلیل گفتمان مدیران و نخبگان کشور دربارۀ صنعت گردشگری در ایران، فصلنامۀ مطالعات مدیریت گردشگری، دورۀ 10، شمارۀ 31، صص. 18- 1.
8)      شجاعی، منوچهر و نوری، نورالدین (1386) بررسی سیاست‌های دولت در صنعت گردشگری و ارائۀ الگوی توسعۀ پایدار صنعت گردشگری کشور، دانش مدیریت، دورۀ 20، شمارۀ 78، صص. 90- 63.
9)      ضرغام بروجنی، حمید و دلشاد، علی (1390) ارائۀ الگوی مناسب توسعۀ گردشگری در کلاردشت، فصلنامۀ توسعه و گردشگری، دورۀ 1، شمارۀ 1، صص. 173- 144.
10)    علیزاده، آذر؛ احمد توزه، واحد؛ عزیزیان، صلاح (1394)، تحلیلی بر وضعیت توسعۀ گردشگری و موانع عمدۀ جذب گردشگر در شهرها (مطالعۀ موردی: مهاباد)، نشریۀ گردشگری شهری، دورۀ 2، شمارۀ 3، صص. 233- 252.
11)    کریمی علویجه، محمدرضا؛ احمدی، محمدمهدی؛ نظری، مهسا (1395) بررسی اثرات ارزش‌های سنتی و ارزش‌های اسلامی بر رضایت و وفاداری گردشگران خارجی شهر قم، فصلنامۀ مطالعات مدیریت گردشگری، دورۀ 10، شمارۀ 32، صص. 42-21.
12)    محسنی، رضاعلی (1388) گردشگری پایدار در ایران: کارکردها، چالش‌ها و راهکارها، مجلۀ فضای جغرافیایی، دورۀ 9، شمارۀ 28، صص. 171-149.
13)    مروتی‌شریف‌آبادی، علی؛ عزیزی، فاطمه؛ جمشیدی، زینت (1395) تحلیل عوامل مؤثر بر رضایت گردشگران داخلی استان یزد با استفاده از مدل دیمتل فازی، فصلنامۀ مطالعات مدیریت گردشگری، دورۀ 11، شمارۀ 33، صص. 104-85.
14)    محمدپورجابری، مرتضی (1393) تحلیل نقش گردشگری بر کیفیت زندگی شهروندان با تأکید بر شاخص‌های ذهنی مورد: شهر قشم (شهرستان شمیرانات)، نشریۀ گردشگری شهری، دورۀ 1، شمارۀ 1، صص. 45-35.
15)    نوبخت، محمدباقر و پیروز، الهام (1378) توسعۀ صنعت گردشگری در ایران؛ موانع و راهکارها، چاپ اول، تهران: معاونت پژوهش‌های اقتصادی
16)    ویسی، هادی و مهماندوست، خدیجه (1394) بررسی موانع توسعۀ صنعت گردشگری بین‌المللی در ایران با تأکید بر گردشگری ورودی، فصلنامۀ ژئوپلیتیک، دورۀ 11، شمارۀ 1، صص. 156-135.
17)  Adeli, S. (2013) Residents Attitude Toward Tourism and its Impacts Case study: Fahadan district, Honar-ha-ye-Ziba Memari-VA- Shahrsazi, Vol 17, No 4, pp. 81- 94.
18)  Eftekhari. A.R. and Ghaderi, E. (2010) The Role of Rural Tourism in Rural Development, Human Sciences Modares, Vol 6, No 2, pp. 28- 30.
19)  Firoozjaei, N. Zad Lasbouei, M. and Esmaeili, M. (2014) Measuring Attitude and Tendency of the Host Community to Development of Tourism in Rural Areas and Arid-Desert Areas (Case Study: Rural Areas Khoor City), Journal of Arid Regions Geographic Studies, Vol 5, No 8, pp. 37- 53.
20)  Jones, E. (2010) Arab Politics and Tourism: Political Change and Tourism in the Great Socialist People’s Libyan Arab Jamahiriya, (Oxford Publishers(.
21)  Kim, S.s. Dallen, J. and Han, H.Ch. (2009) Tourism and Political Ideologies: A Case of Tourism in North Korea, Tourism Management,Vol 28, No 4, pp. 1031- 1043.
22)  Kreck, L.A. (1998) Tourism in Former Eastern European Societies: Ideology inConflict withRequisites, Journal of Travel Research,Vol 36, No 4, pp. 62- 67.
23)  Latifi, S. Naderi Mahdei, K. and Zolikhai, L. (2013) Analysis of Barriers Tourism Development in the Rural Tourism of Hamedan TownShip, Journal of Regional Planning, Vol 3, No 9, pp. 77- 88.
24)  Rakhshaninasab, H.R. and Zarabi, A. (2008) Callenges and Opportunities of Ecotourism Devevelopment in Iran, Geographic Space, Vol 9, No 28, pp. 41- 55.
25)  Seidaei, S.E. and Hedayati Moghadam, Z. (2011) The Role of Security in the Development of Turism, Quarterly Professional Journal of Social Sciences, Vol 4, No 8, pp. 97- 110.
26)  Tribe, J. (1997) Corporate Strategy for Tourism, Thomson.