واکاوی دلایل تمایل اندک گردشگران به ماندگاری در شهر رشت

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 استادیار گروه مدیریت دانشگاه گیلان

2 استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه گیلان

چکیده

شکل‌گیری گردشگری شهری الگویی فضایی است که نتایج مختلفی در شهرها دارد. در این‌ بین یکی از موضوع‌های مهم گرایش روزافزون شهرها، افزایش گردشگران و مدت ماندگاری آنان در شهرها به‌همراه تلاش برای فراهم‌کردن شرایط محیطی و انسانی مناسب است؛ بنابراین، تمایل گردشگران برای ماندگاری بیشتر شاخصی مهم در ارزیابی توان شهرها در بهره‌برداری مناسب از مزایای گردشگری به‌شمار می‌آید. در این پژوهش، رشت یکی از مقصدهای گردشگری کشور در سالیان متمادی برای مطالعة موردی انتخاب شده است. از آنجا که به‌نظر می‌رسد یکی از مشکلات اساسی در گردشگری این شهر، ماندگاری اندک گردشگران است، در پژوهش حاضر با به‌کارگیری روش کیفی، دلایل تمایل اندک گردشگران به ماندگاری در این شهر با استفاده از تئوری بنیانی بررسی می‌شود. براساس روش نمونه‌گیری هدفمند، 43 نفر از گردشگران، متخصصان و شهروندان به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. فنون به‌کار گرفته‌شده برای گردآوری داده‌ها و اطلاعات لازم نیز بر مصاحبة نیمه ساختاریافته و مشاهدات میدانی تمرکز یافت و مصاحبه‌ها تا حاصل‌شدن مرحلة اشباع تئوریک ادامه پیدا کرد. بر مبنای نظریة بنیانی، داده‌ها در سه مرحلة کدگذاری تحلیل شدند و استخراج هفت مقولة هسته‌ای شامل تبلیغات، کیفیت مراکز اقامتی، هزینه، مدیریت و برنامه‌ریزی، ایجاد جاذبه‌ها، میراث فرهنگی و دسترسی به مکان‌ها از نتایج به‌دست آمده بود

کلیدواژه‌ها


1)    آقائی‌زاده، اسماعیل و شیرمحمدی، مینا (1391) مروری بر عوامل اهمیت‌زای پدافند غیرعامل در شهرهای ساحلی حوزة دریای خزر، نمونة موردی: استان گیلان، دانشگاه گیلان: اولین همایش ملی پدافند غیرعامل در حوزة دریای خزر.
2)    آقائی‌زاده، اسماعیل و میره، محمد (1390) جستاری در ضرورت‌ها و پیش‌نیازهای توسعة گردشگری روستایی در ایران، فصلنامة میراث و گردشگری، سال 1، شمارة 3، صص. 141- 109.
3)    ابراهیم‌زاده، عیسی و آقاسی‌زاده، عبداله (1388) تحلیل عوامل مؤثر بر گسترش گردشگری در ناحیة ساحلی چابهار با استفاده از مدل راهبردی سوات، فصلنامة مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال 1، شمارة 1، صص. 128- 107.
4)    ادیب حاج‌باقری، محسن و صاصالی، مهوش (1386) رهیافت‌ها و روش‌های تحقیق کیفی در توسعة روستایی، تهران: نشر نی.
5)    پاپلی یزدی، محمدحسین و سقایی، مهدی (1385) گردشگری (ماهیت و مفاهیم)، تهران: نشر سمت.
6)    تقوایی، مسعود و صفرآبادی، اعظم (1390) نقش مدیریت شهری در دستیابی به توسعة پایدار گردشگری شهری، مطالعة موردی: شهر کرمانشاه، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال 1، شمارة 4، صص. 52- 35.
7)    تولایی، سیمین (1386) مروری بر صنعت گردشگری، تهران: دانشگاه تربیت‌معلم تهران.
8)    حسام، مهدی (1394) سنجش نگرش جامعة میزبان به تأثیرات اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیستی توسعة گردشگری، مطالعة موردی: روستاهای بخش لاریجان شهرستان آمل، مجلة آمایش جغرافیایی فضا، سال 6، شمارة 21، صص. 59- 45.
9)    جلیلی‌ گندمان، صدیقه (1393) تحلیل تأثیر طول مدت اقامت و اندازة گروه گردشگران بر مخارج گردشگری داخلی شهر اصفهان، پایان‌نامة کارشناسی ارشد مدیریت، حسین کارنامه حقیقیی، دانشگاه شیخ بهایی.
10)  رفیعی، هادی؛ پارساپور، سارا؛ رهنما، علی (1395) عوامل اقتصادی اجتماعی مؤثر بر ماندگاری گردشگران داخلی (مورد مطالعه: شهر مشهد)، مطالعات اجتماعی گردشگری، سال چهارم، شمارة 7، صص. 35- 8.
11)  رمضانی، بهمن و نیکدل، نسرین (1389) شناخت عوامل مؤثر بر افزایش مدت ماندگاری گردشگران در شهرستان صومعه‌سرا، چشم‌انداز جغرافیایی، سال 5، شمارة 13، صص. 59-48.
12)  زیاری، کرامت‌اله (1380) توسعة پایدار و مسئولیت برنامه‌ریزان شهری در قرن بیست و یکم، مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، صص 385- 371.
13)  سقایی، مهدی؛ خواجوی، محمد؛ اسلامی، علیرضا (1393) واکاوی ضریب ماندگاری پایین گردشگران در استان گلستان با تأکید بر گردشگران عبوری، اولین همایش بین‌المللی علمی راهبردی توسعة گردشگری جمهوری اسلامی ایران، چالش‌ها و چشم‌اندازها، مشهد: پژوهشگاه گردشگری جهاد دانشگاهی.
14)  شعبانی‌فرد، محمد؛ پوراحمد، احمد؛ رشیدی، مصطفی (1388) بررسی سنجش ظرفیت پذیرش گردشگری شهری و مدل‌سازی شهرهای گردشگری پایدار از بعد کالبدی (نمونة موردی: منطقة 12 تهران)، نشریة تحقیقات کاربردی، سال یازدهم، شمارة 14، صص. 74- 47.
15)  فروغ‌زاده، سیمین؛ شریعتی مزینانی، سعید؛ دانایی سیج، مجید (1391) تحلیل جامعه‌شناختی مدت اقامت زائران ایرانی در شهر مشهد، مجلة مطالعات اجتماعی ایران، سال 6، شمارة 4-3، صص. 179-157.
16)  کلانتری خلیل‌آباد، حسین؛ پوراحمد، احمد؛ قاسمی، ایرج؛ موسوی، سیدرفیع (1394) نهادهای محلی و ظرفیت آن‌ها در توسعة گردشگری پایدار شهری، فصلنامة میراث و گردشگری، سال 1، شمارة 1، صص. 21- 1.
17)  گیدنز، آنتونی (1386) روش‌های تحقیق جامعه‌شناسی، ترجمة منوچهر صبوری، تهران: انتشارات نی.
18)  مرکز آمار ایران (1393) نتایج آمارگیری از گردشگران ملی، تهران: مرکز آمار ایران.
19)  مرکز آمار ایران (1393) تعداد سفرهای داخلی برحسب نوع سفر به تفکیک فصول، تهران: مرکز آمار ایران.
20)  موحد، علی (1384) توریسم شهری، مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، سال اول، (شمارة 1)، صص. 98-73.
21)  مولایی هشتجین، نصرالله و خوشنود، الهام (1386) اکوتوریسم و توسعه در کنار عملکرد مسلط جزایر خارک و خارکو، مجموعه مقالات همایش منطقه‌ای جغرافیا، گردشگری و توسعة پایدار، تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر.
22)  واحدی، صدیقه (1390) بررسی عوامل مؤثر در جذب و ماندگاری گردشگر در شهرها مدت ماندگاری گردشگران (مطالعة موردی: شهر نور)، دومین همایش منطقه‌ای توسعة پایدار منابع طبیعی در حاشیة جنوب دریای خزر، نور: دانشگاه آزاد اسلامی.
23)  Adongo, Charles. & Frank, Badu-Baiden. & Kwaku Adutwum, AyimBoakye. (2017) The tourism experience-led length of stay hypothesis, Journal of Outdoor Recreation and Tourism, Vol. 18, No.18, pp. 65-74.
24)  Aguiló, E. & Rosselló, J. & Vila, M. (2017) Length of stay and daily tourist expenditure: A joint analysis, Tourism Management Perspectives, No. 21, pp. 10-17.
25)  Albaity, M. & Melhem, S.B. (2017) Novelty seeking, image, and loyalty—The mediating role of satisfaction and moderating role of length of stay: International tourists' perspective, Tourism Management Perspectives, Vol.27 27, No. 23, p 30-37.
26)  Alegre, J. & Pou, L. (2006) The length of stay in the demand for tourism, Tourism Management, Vol. 27, No. 6, pp.1343-1355.
27)  Archer, Brian H. & Shea, Sh. (1975) Length of Stay Problems in Tourist Research, Journal of Travel Research, Vol.13, No. 3 , pp. 8-10. doi: 10.1177/004728757501300302
28)  Ashton, A.S. (2017) An investigation of a decision making process. CAUTHE 2017: Time For Big Ideas? Re-thinking The Field For Tomorrow, 73.
29)  Barros, C.P. & Butler, R. & Correia, A. (2010) The length of stay of golf tourism: A survival analysis, Tourism Management, Vol. 31, No.1, pp. 13-21.
30)  Barros, C.P. & Machado, L.P. (2010) The length of stay in tourism, Annals of tourism research, Vol. 37, No. 3, pp. 692-706.
31)  de Menezes, A.G. & Moniz, A. & Vieira, J.C. (2008) The Determinants of Length of Stay of Tourists in the Azores, Tourism Economics, Vol.14, No.1, pp. 205-222.
32)  Nicolau, Juan L. & Zach, Florian J. & Tussyadiah, Iis. P. (2016) Effects of distance and first-time visitation on tourists’ length of stay, Journal of Hospitality and Tourism Research,  doi:10.1177/1096348016654972.
33)  Riasi, A. (2017) Revenue Management and Length-of-Stay-Based Room Pricing, Cornell Hospitality Quarterly, Vol. 58, No. 4, pp.393-399.
34)  Santos, Glauber Eduardo de Oliveira (2016) An efficient method for modelling tourists’ length of stay, Tourism Economics, Vol. 22, No. 6, pp. 1367-1379.
35)  Thrane, C. (2016) Modelling tourists’ length of stay: A call for a ‘back-to-basic’approach, Tourism Economics, Vol. 22, No. 6, pp. 1352-1366.
36)  Ting, Chung-Te. & Cheng-Te, Lin. & Yu-Sheng, Huang.  Ya-Chu, Yang. (2017) Analysis of Tourists’ Length of Stay: A Case Study of Tainan City, Taiwan, J Tourism Res Hospitality, Vol. 6, No.1, pp. 25-62.
37)  Wang, Linag. & Davis Ka, Chio Fong. & Rob, Law. (2017) Length of Stay: Its Determinants and Outcomes, Journal of Travel Research, Vol. 57, No. 4, pp. 472-482.