بررسی گونه های گردشگری موثر بر توسعه ی گردشگری منطقه آزاد ارس

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستارا، آستارا، ایران

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستارا، آستارا، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی گونه‌های گردشگری موثر بر توسعه‌ی گردشگری منطقه آزاد ارس انجام گرفته است. جامعه آماری این تحقیق گردشگران حاضر در منطقه آزاد ارس در خردادماه سال 96 است.، که حجم نمونه به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده 100 نفر بدست آمده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌های تحقیق از مدل حداقل مجذورات جزئی در نرم افزار Warp-PLS استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که اثر‌گذاری متغیرهای مستقل بر متغیرهای وابسته گونه‌های گردشگری و توسعه‌ی گردشگری مورد تایید قرار گرفته است. در مدل ساختاری بدست آمده، گردشگری تفریحی با ضریب تاثیر 59/0بیشترین تاثیر را یر متغیر گونه‌های گردشگری گذاشته است. بعد از این گونه گردشگری، گونه‌های گردشگری تاریخی، گردشگری طبیعت، گردشگری تجاری و گردشگری شهری به ترتیب با ضریب تاثیر 49/0، 36/0، 26/0 و 21/0 بیشترین تاثیر را دارند، کمترین تاثیر نیز مربوط به گونه گردشگری ماجراجویانه با ضریب 01/0 است. در ارتباط با متغیرهای توسعه‌ی گردشگری، بیشترین تاثیر مربوط به متغیرهای زمینه‌سازی ایجاد فرصت برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، افزایش توجه سازمان منطقه آزاد ارس به سرمایه گذاری در بخش گردشگری این منطقه و ایجاد تسهیلات در زمینه صدور ویزا و روادید برای گردشگران خارجی است. کمترین ضریب تاثیر را متغیر تقویت ارائه امکانات در مجاورت جاذبه‌های گردشگری منطقه آزاد ارس با ضریب تاثیر 19/0 به خود اختصاص داده است. ضریب تاثیر گونه‌های گردشگری بر توسعه‌ی گردشگری برابر 29/0 است.. همچنین با توجه به آزمون استون- گیسر، می توان گفت که مدل در نظر گرفته شده در این پژوهش، ظرفیت و توان پیش بینی لازم را دارد.

کلیدواژه‌ها


1)      آریافر، کاظم (1388) امکان‌سنجی تأسیس ژئوپارک در استان لرستان با استفاده از روش AHP، پایان‌نامه کارشناسی ارشد شهرسازی، به راهنمایی دکتر کرامت الله زیاری، دانشگاه آزاد واحد قزوین.
2)      تیموری، راضیه؛ کرمی، فریبا؛ تیموری، زینب؛ صفدری، امین (1393) عوامل مؤثر بر گردشگری مکان‌های تاریخی شهری نمونه موردی: بازار تاریخی کلان‌شهر تبریز، نشریه گردشگری شهری، دوره 1، شماره 1، زمستان 1393، صص.78-63.
3)      جعفری، سکینه؛ احسان فر، سعید؛ ملکی مجد، شیلا (1396) حمایت ساکنان از توسعه گردشگری: نقش تصویر مکان و اثرات تصوری گردشگری، نشریه گردشگری شهری، دوره 4، شماره 4، زمستان 1396، صص.53-35.
4)      حیدری چیانه، رحیم (1390) مبانی برنامه‌ریزی صنعت گردشگری، چاپ سوم، تهران: انتشارات سمت.
5)      خاوریان گرمسیر، امیررضا؛ استاورس، ژاکلین ام؛ علیان، مهدی (1392) برنامه‌ریزی راهبردی توسعه گردشگری شهری با استفاده از مدل استراتژیک SOAR (نمونه موردی: شهر تفت)، فصلنامه برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دوره 17، شماره 3، پاییز 1392، صص.143-127.
6)      دیناری، احمد (1389)، گردشگری شهری در ایران و جهان. چاپ دوم مشهد: انتشارات واژگان خرد.
7)      سازمان جهانی گردشگری (1379) برنامه‌ریزی توریسم در سطح ملی و منطقه‌ای، ترجمه دکتر بهرام رنجبریان و محمد زاهدی، چاپ اول، اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی.
8)      فتان، فاطمه (1393) تحلیلی بر بخش‌بندی بازار توریسم شهری مبتنی بر مدل ANP مطالعه موردی: جاذبه‌های شهر بستان‌آباد، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، به راهنمایی آقای دکتر رحیم حیدری چیانه، دانشکده جغرافیا و برنامه‌ریزی، دانشگاه تبریز.
9)      فیروزی، محمدعلی و زادولی خواجه، شاهرخ (1396) مدل استراتژیک SOAR گامی به‌سوی برنامه‌ریزی راهبردی توسعه گردشگری شهری (نمونه موردی: کلان‌شهر تبریز)، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال 7، شمار. پیاپی 25، بهار 1396، صص.40-29.
10)   کاظمی، مهدی (۱۳۸۹) مدیریت گردشگری، چاپ چهارم، تهران: انتشارات سمت.
11)   کهزادی، اسفندیار؛ خادم الحسینی، احمد؛ فتوحی، زیبا؛ قدیمی، نگار (1388) تحلیلی بر امنیت اجتماعی و فرهنگی و نقش آن در توسعه پایدار گردشگری، مجموعه مقالات برگزیده اولین همایش ملی امنیت و توسعه پایدار گردشگری، دفتر تحقیقات کاربردی فرماندهی انتظامی استان اصفهان، اصفهان، صص.14-1.
12)   گنجه‌ای، امین (1394) ارزیابی توسعه گردشگری در منطقه آزاد ارس با تأکید بر گونه شناسی گردشگری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، به راهنمایی آقای دکتر رحیم حیدری چیانه، پردیس بین‌المللی ارس، دانشگاه تبریز.
13)   نوروزی، حسین و موحدی فر، عرفان (1394) روش تحقیق با رویکرد پایان‌نامه نویسی برای دانشجویان مدیریت با WARP PLSS، تهران: موسسه کتاب مهربان نشر.
14)   هادیانی، زهره؛ احد نژاد، محسن؛ کاظمی راد، شمس الله؛ قنبری، حکیمه (1391)، برنامه‌ریزی راهبردی توسعه گردشگری بر اساس تحلیل SWOT (مطالعه موردی: شهر شیراز). جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی سال بیست و سوم پاییز 1391 شماره 3 (پیاپی 47) صص 111-132.
15)   هوشمند، مقصود (1394)، تحلیلی بر گونه شناسی گردشگری شهری منطقه آزاد ارس، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، به راهنمایی آقای دکتر رحیم حیدری چیانه، پردیس بین‌المللی ارس، دانشگاه تبریز.
16)   یعقوب زاده، رحیم (1393)، گونه شناسی گردشگری،، چاپ اول، تهران: انتشارات جامعه شناسان.
17)   Chiang Lee, Chien. & Chun-Ping, Chang. )2008( Tourism development and economic growth, A closer look at panels, Tourism Management, Vol.29, No.1, pp. 180-192.
18)   Edwards, Deborah. & Tony, Griffin. & Bruce, Hayllar. (2011) Urban tourism research Developing an Agenda, Annals of Tourism Research, Vol.35, No.4, pp. 1032–1052.
19)   Font, Xavier. & Ahjem, Tor. E. (1999). Searching for a Balance in Tourism Development Strategies, international journal of contemporary hospitality management, Vol.11, No.2/3, pp.73-77.
20)   Popescu, Ruxandra Irina. & Corbos, Răzvan-Andrei. (2010) The Role Of Urban Tourism In The Strategical Development Of Brasov Area, Journal of Theoretical and Empirical Researches in Urban Management, Vol.7, pp.69-85.
21)   Pothof, R. (2006) Urban Heritage Tourism - A Case Study of Dubrovnik, Thesis, Bournemouth University, UK.
22)   Sharpley, Richard&Sharpley Julia. (1997) Rural Tourism: and Introduction International Thomson Business Press, Dey 12, 1375 AP - Rural development - 165 pages.
23)   UNWTO (2007) Tourism Highlights 2007 Edition, Available in “www.unwto.com.
24)   UNWTO (2013) Why tourism? Retrieved March 17th, 2013.
25)   World Tourism Organization (2009) Information retrieved April.
26)   Yabuta, Masahiro.&  Scott, Noel. (2010) A theoretical framework of the dynamic property of the tourism destination network, June/2010, University of Queensland, Discussion Paper Series, No.143, pp.1-26.
27)   Ying, Tianyu. (2010) Social Networks in the Tourism Industry an Investigation of Charleston, South Carolina, In Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree Doctor of Philosophy, August 2010.