شناسایی و اولویت‌بندی مولفه‌ها و فرایندهای موثر در ارزیابی عملکرد مدیریت زنجیره تامین گردشگری کوهستانی-جنگلی(مورد مطالعه: منطقه مازندران مرکزی)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی روستایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استاد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

محیط به شدت رقابتی در بخش گردشگری، فعالان این حوزه را وادار می‌کند تا به دنبال روش‌های جدید برای بهبود مزیت رقابتی خود باشند. مدیریت زنجیره تامین گردشگری یکی از استراتژی‌های اثربخش است که بنگاه‌های فعال گردشگری می‌توانند برای افزایش مزیت رقابتی خود مورد استفاده قرار دهند. مطالعه در زمینه ارزیابی عملکرد مدیریت زنجیره تامین در بخش خدماتی نظیر گردشگری در مقایسه با بخش تولیدی بسیار محدود است؛ این امر بیانگر ضرورت توجه به مطالعه‌ بیشتر در این حوزه است. از این رو، این پژوهش سعی دارد تا با بررسی ادبیات مربوط به مدیریت زنجیره تامین گردشگری روستایی، فرایندها و مولفه‌های مدیریت زنجیره تامین در بخش گردشگری روستایی را با استفاده از روش دلفی شناسایی کرده و با استفاده از روش دنپ الگویی از تأثیرگذاری و رتبه‌بندی فرایندها را از دیدگاه خبرگان ارائه کند. منطقه مورد مطالعه مناطق کوهستانی- جنگلی شهرستان‌های مازندران مرکزی است. جامعه آماری، خبرگان دانشگاهی و مدیران محلی هستند که به روش نمونه‌گیری گلوله‌برفی انتخاب شدند. دو پرسشنامه به صورت طیف لیکرت و مقایسات زوجی طراحی و برای امتیاردهی در اختیار آن‌ها قرار گرفت. برای افزایش روایی صوری از نظر خبرگان و برای سنجش پایایی پرسشنامه از ضریب سازگاری مقایسه‌های زوجی صورت گرفته استفاده شد. پرسشنامه با ضریب سازگاری 0035/0، از پایایی لازم برخوردار بود. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر آن است که بنا به نظر خبرگان محلی، فرایند مدیریت ارزیابی عملکرد دارای بالاترین اولویت و فرایند مدیریت دانش دارای کمترین اهمیت در ارزیابی عملکرد مدیریت زنجیره تامین مقصدهای گردشگری شهرستان‌های مورد مطالعه است.

کلیدواژه‌ها


1)      جعفر نژاد، احمد؛ محسنی، مریم؛ عبدالهی، علی (۱۳۹3) ارائه رویکرد ترکیبی Promethee-AHP فازی برای ارزیابی عملکرد زنجیره تأمین خدمات (موردمطالعه: صنعت هتلداری)، چشم‌انداز مدیریت صنعتی، شماره 14، تابستان 1393، صص 92- 69.
2)      حمیدی، ناصر (1394) ساختاردهی و اولویت‌بندی موانع پذیرش مدیریت دانش در زنجیره تأمین خدمات برای ارائه راهکارهای غلبه بر موانع (با تأکید بر خدمات نیروی انتظامی)، فصلنامه مدیریت منابع در نیروی انتظامی، سال 2، شماره 3، صص.68-45.
3)      دربان آستانه، علیرضا؛ رضوانی، محمدرضا؛ حاتمی نژاد، پژمان (1395) ارزیابی عملکرد یکپارچه زنجیره تأمین هتل‌ها به‌منظور کسب مزیت رقابتی موردمطالعه هتل‌های شهر اصفهان، گردشگری و توسعه، دوره 2، شماره 2، پاییز 1395، صص.73-54.
4)      رضایی پندری؛ آذر، عادل؛ تقوی، الهوردی؛ مقبل باعرض، عباس (1393) ارائه مدل ارزیابی عملکرد زنجیره تأمین خدمات با رویکرد نگاشت شناختی فازی (موردمطالعه: صنعت بیمه)، چشم‌انداز مدیریت صنعتی، دوره4، شماره 16، زمستان 1393، صص.93-75.
5)      زرگر، سید مجتبی؛ زارعی، عظیم؛ میرزایی فر، مهدی (1390) تبیین مفهوم و جایگاه مدیریت زنجیره تأمین گردشگری در توسعه پایدار صنعت گردشگری، همایش گردشگری و توسعه پایدار، 22 و 23 تیرماه 1390، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، صص.10-1.
6)      شاهین، آرش و دژطاهریان، مریم (۱۳۹۴) ارائه راهکاری برای انتخاب و تفکیک شاخص‌های عملکرد زنجیره تأمین خدمات با رویکرد امتیاز ویژه شاخص‌ها (NIS) موردمطالعه یک زنجیره تأمین دوسطحی – دوسویه، مدیریت ایران، سال 10، شماره 39، پاییز 1394، صص.114-87.
7)      صادقی مقدم، محمدرضا؛ صفری، حسین؛ احمدی نوذری، مجتبی (1394) اندازه‌گیری پایداری زنجیره تأمین خدمات با استفاده از سستم استنتاج فازی چندمرحله‌ای/چندبخشی (مطالعه موردی: بانک پارسیان، مدیریت صنعتی، دوره 7، شماره 3، صص.562-533.
8)      ضیایی، محمود و تراب احمدی، مژگان (1392) شناخت صنعت گردشگری با رویکرد سیستمی، چاپ سوم، تهران: ناشر علوم اجتماعی.
9)      فکری، رکسانا؛ احمدی، مهدی؛ باباییان پور، مرضیه (۱۳۹۴) مدل مفهومی چابک سازی زنجیره تأمین سازمان‌های خدماتی با استفاده از روش نگاشت مفهومی فازی، مدیریت فردا، سال 13، شماره 42، بهار 1394، صص.66-55.
10)   مستقیمی، محمود رضا،؛ محمدرحیم رمضانیان، محمدرحیم؛ اسماعیل‌زاده، محمد (1394) شناسایی و اولویت‌بندی معیارهایی برای ارزیابی عملکرد زنجیره تأمین خدمات، مدیریت صنعتی، دوره 7، شماره 1، صص.174-151.
11) Baltacioglu, T. & Ada, E. & Kaplan, M. D. & Yurt, O. & Kaplan, Y. C. (2007) "A new framework for service supply chains", The Service Industries Journal, Vol.27, No.2, pp.105-124.
12) Boon-itt, S. & Pongpanarat, C. (2011) Measuring Service Supply Chain Management Processes: The Application of the Q-Sort Technique, International Journal of Innovation, Management and Technology, Vol.2, No.3, pp.217-221.
13) Boon-itt, S. & Wong, C.Y. & Wong, C.W.Y (2017) Service supply chain management process capabilities: Measurement development, International Journal of Production Economics, Vol.193, pp.1–11.
14) Chen, D. (2009) Innovation of Tourism Supply Chain Management, International Conference on Management of e-Commerce and e-Government, pp.310-313.
15) Chin, C.H. & Lo, M.C. & Songan, P. & Nair, V. (2014) Rural Tourism Destination Competitiveness: A Study on Annah Rais Longhouse Homestay, Sarawak, Procedia-Social and Behavioral Sciences, Vol.144, pp.35-44.
    i.     Cho, D.W. & Lee, Y.H. & Ahn, S.H. & Hwang, M.K (2012) “A framework for measuring the performance of service supply chain management”, Computers & Industrial Engineering, Vol.62, pp.801–818.
16) Christopher, M. (2003) Understanding Supply Chain Risk: A Self-Assessment Workbook, Centre for Logistics and Supply Chain Management, Cranfield School of Management, UK.
17) Dimitrovski, D.D & Aleksander, T.T. & Aleksander, D.V. (2012) Rural tourism and regional development: case study of development of rural tourism in the region of Gruza Serbia, Procedia Environmental Sciences, Vol.14, pp.288-297.
18) Dong, W.C. & Young, H.L. & Sung, H.A. & Min, K.H. (2012) “A framework for measuring the performance of service supply chain management”, Computers & Industrial Engineering, Vol.62 No.3, pp.801-818.
19) Elgazzar, S. & Elzarka, S. (2017) Supply chain management in the service sector: an applied framework, The Business and Management Review, Vol.8, No.5, pp.118-130.
20) Ellram, L. & Tate, W. & Billington, C. (2004) Understanding and managing the services supply chain, Journal of Supply Chain Management, Vol.40, No.4, pp.17–32.
21) Flint, D. J. (2004) “Strategic marketing in global supply chains: Four challenges”, Industrial Marketing Management, Vol.33, pp.45-50.
22) Field, J.M. & Meile, L.C. (2008) "Supplier relations and supply chain performance in financial services processes", International Journal of Operations & Production Management, Vol.28, No.2, pp.85-206.
23) Font, X. & Tapper, R. & Schwartz, K. & Kornilaki, M. (2008) Sustainable Supply Chain Management in Tourism, Business Strategy and the Environment Bus. Strat. Env. No.17, pp.260–271.
24) Foxx, W.K. & Bunn, M.D. & McCay, V. (2008) “Outsourcing services in the healthcare sector”, Journal of Medical Marketing, Vol.9, No.1, pp.41–55.
25) Gunasekaran, A. & Patel, C. & Tirtiroglu, E. (2001) “Performance measures and metrics in a supply chain environment”, International Journal of Operations & Production Management, Vol.21, No.12, pp.71-87.
26) GUO, X. & HE, L. (2012) “Tourism supply-chain coordination: the cooperation between tourism hotel and tour operator”, Tourism Economics, Vol.18 No.6, pp.1361–1376.
27) Guo, X. & Ling, L. & Dong, Y. & Liang, L. (2013) Cooperation contract in tourism supply chains: The optimal pricing strategy of hotels for cooperative third party strategic websites, Annals of Tourism Research, Vol.41, pp.20–41.
28) Hua, S. & Ranjan Chatterjee, S. & Jingliang, C. (2011) Achieving competitive advantage in service supply chain: evidence from the Chinese steel industry, Chinese Management Studies, Vol.5, No.1, pp.68-81.
29) HUANG, G.Q. & CHEN, W. & SONG, H. & ZHANG, X. (2010) “Game-theoretic study of the dynamics of tourism supply chains for package holidays under quantity competition”, Tourism Economics, Vol.16, No.1, pp.197–216.
30) Jena, Sarat Kumar. & Jog, Deepti. (2017) Price competition in a tourism supply chain, Tourism Economics, Vol.23, No.6, pp.1235–1254
31) Johnson, M. & Mena, C. (2008) “Supply chain management for servitised products: A multi industry case study”, Int. J. Production Economics, Vol.114, pp.27–39.
    i.     Khei Lee, H. & Fernando, Y. (2015) “The antecedents and outcomes of the medical tourism supply chain”, Tourism Management, Vol.46, pp.148-157.
32) Lang, L.Y. & Cheng, L.T. (2012) “The effect of service supply chain management practices on the public healthcare organizational performance”, International Journal of Business & Social Science, Vol.3, No.16, pp.216-224.
33) Leonczuk, Dorota. (2016) "Categories of supply chain performance indicators: an overview of approaches" Business, Management and Education, Vol.14, No.1, pp.103–115.
34) Ling, L. & Guo, X. & Yang, C. (2014) “Opening the online marketplace: An examination of hotel pricing and travel agency on-line distribution of rooms”, Tourism Management, Vol.45, pp.234-243.
35) Maull, R. & Geraldi, J. & Johnston, R. (2012) Service Supply Chains: A Customer Perspective, Journal of Supply Chain Management, Vol.48, No.4, pp.72–86
36) Mehrparvar, H. & Shahin, A. Karbasian. (2014) “Performance Indicators in a Service Supply Chain”, International Journal of Economy, Management and Social Sciences, Vol.3, No.10, pp.582-588.
37) Panyik, E. & Carlos, C. & Tamara, R. (2011) Implementing integrated rural tourism: An event-based approach, Tourism Management, Vol.321, pp.1352-1363.
38) Rodríguez‐Díaz, M. & Espino‐Rodríguez, T.F. (2006) "Developing relational capabilities in hotels", International Journal of Contemporary Hospitality Management, Vol.18, No.1, pp.25-40.
39) Rogers, P.A. (2006) "Optimising supplier management and why co‐dependency equals mutual success", Journal of Facilities Management, Vol.4, No.1, pp.40-50.
40) Sharma, A. &  Loh, P. (2009) "Emerging trends in sourcing of business services", Business Process Management Journal, Vol.15, No.2, pp.149-165.
41) Sharma, S.K. (2016) “Performance Measurement of Supply Chain”, Imperial Journal of Interdisciplinary Research (IJIR) Vol.2, No.7, pp.456- 460.
42) Sigala, M. (2008) “A supply chain management approach for investigating the role of tour operators on sustainable tourism: the case of TUI”, Journal of Cleaner Production, Vol.16, pp.1589–1599.
43) Silvestro, R. & Cross, S. (2000) “Applying the service profit chain in a retail environment: Challenging the satisfaction mirror”, International Journal of Service Industry Management, Vol.11, No.3, pp.244–268.
44) Szpilko, D. (2017) "Tourism Supply Chain – Overview of Selected Literature" 7th International Conference on Engineering, Project, and Production Management, Procedia Engineering, Vol.182, pp.687–693,
45) Stank, T.p. & Keller, S.B. (2001) “Supply Chain Collaboration and Logistics Service Performance, Journal of Business Logistics, Vol.22, No.1, pp.29-48.
46) Ujma, D. (2001) "Distribution channels for tourism: theory and issues", In London: Continuum International Publishing Group.
47) Zailani, S. & Kumar, K. (2011) “Service supply chain (SSC): proposed SSC practices measurement items for empirical testing”, Journal of System and Management Sciences, Vol.1, No.5, pp.11-18.
48) Zhang, Ruoqing & Chen, Haiquan. (2015) A Review of Service Supply Chain and Future Prospects, Journal of Service Science and Management, Vol.8, pp.485-495.
49) Zhang, Y. & Murphy, P. (2009) Supply-chain considerations in marketing underdeveloped regional destinations: A case study of Chinese tourism to the Goldfields region of Victoria, Tourism Management, Vol.30, pp.278–287.
50) Topolšek, D. & Mrnjavac, E. & Kovačić, N. (2014) “Integration of travel agencies with transport providers”, Tourism Management Perspectives, Vol.9, pp.14–23.
    i.     Yang, S. & Huang, G.Q. & Song, H.& Liang, L. (2009) Game-Theoretic Approach to Competition Dynamics in Tourism Supply Chains, Journal of Travel Research Vol.47. No.4, pp.425-443.
Yu Chiu, W. & Tzeng, GH. & Lin Li, H.A. (2012)new hybrid MCDM model combining DANP with VIKOR to improve e-store business, Knowledge-Based Systems 2012 July, Vol.37, pp.48-61