سنجش میزان رضایتمندی از کیفیت محیط مکان‌های گردشگری (مطالعه موردی شهر گرگان)

نوع مقاله : مقاله مستخرج از طرح پژوهشی

نویسنده

استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور ،تهران، ایران

چکیده

یکی از مهم ترین موضوعاتی که در مدیریت سازمان های گردشگری و بخش های مرتبط با صنعت گردشگری پذیرفته شده است، موضوع رضایت گردشگران است. به طوری که بسیاری از کشورها با ایجاد زمینه ها و زیر ساخت های مناسب در صدد افزایش میزان رضایت مندی گردشگران از کیفیت محیط مکان‌های گردشگری شان می باشند. این شرایط در مناطقی که قابلیت مناسبی در ارتباط با گردشگری دارند، بسیار چشم گیر و حائز اهمیت است. شهر گرگان به لحاظ دارا بودن پتانسل ها و ظرفیت های طبیعی و انسانی در بخش گردشگری از قابلیت گردشگری بالایی برخودار است و می تواند جایگاه ویژه ای در سطح کشور در جهت جذب گردشگران داخلی و خارجی به خود اختصاص دهد، که این امر مستلزم برنامه ریزی جامع گردشگری و تدارک زیرساخت ها و شناخت خدمات مورد نیاز گردشگری در این شهر می باشد. نوشته حاضر با هدف سنجش میزان رضایت مندی از کیفیت محیط مکان‌های گردشگری شهر گرگان تدوین شده است. برای این منظور از روش جمع آوری میدانی داده ها و ابزار پرسشنامه استفاده شده است. پس از تعیین حجم نمونه به تعداد 250 نفر، پرسشنامه ها تکمیل و داده های آن استخراج گردیده و سپس نسبت به تحلیل داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و تحلیل عاملی اقدام شده است. شاخص های انتخابی در این پژوهش نیز از مدل آکاما استخراج شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد از بین شاخص های سنجش رضایت مندی گردشگران، دو شاخص اطمینان و قابلیت اعتماد، به ترتیب با میانگین امتیاز ۴.۴۳ و 3.۸۷ مهمترین عومل تأثیرگذار در میزان رضایت مندی گردشگران از کیفیت محیط مکان‌های گردشگری شهرگرگان بوده اند. در این راستا توجه و برنامه ریزی در جهت تقویت سایر شاخص ها حائز اهمیت می باشد. همچنین همبستگی میان متغیرهای پنج گانه پژوهش به عنوان متغیرهای تأثیرگذار و رضایت مندی گردشگران به عنوان متغیر وابسته همگی معنی دار و مثبت بوده است. به طوری که همبستگی بین عامل های عناصر ملموس، قابلیت اعتماد، مسئولیت پذیری، همدلی و اطمینان با میزان رضایت گردشگران، به ترتیب ۸۶/. ، ۸۵/. ، ۸۶/. ، ۷۷/. و ۸۲/. می باشد. در پایان راهکارهایی جهت افزایش میزان رضایت گردشگران و توسعه گردشگری شهر گرگان ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها


1)      احمدی، منیژه؛ خیراللهی، ارسطو؛ چراغی، مهدی (۱۳۹۶) ارزیابی عوامل مؤثر بر رضایتمندی گردشگران داخلی و خارجی مجموعه گردشگری بیستون، دو فصلنامه مطالعات اجتماعی گردشگری، سال 5، شماره 9، صص.۲۱۶-119.
2)      آریان پور، آزاد؛ جمشیدی، علیرضا؛ جمینی، داوود (1391) بررسی و تحلیل تبلیغات کلامی و تأثیر آن برجذب گردشگران روستایی: مطالعه موردی روستای پالنگان، اولین همایش ملی گردشگری و طبیعت گردی ایران زمین، همدان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، شرکت هم اندیشان محیط‌زیست فردا.
3)      حاتمی نژاد، حسین؛ حبیبیان، بهار؛ امیر شکاری، مریم (1395) اولویت‌بندی راهبردهای توسعه گردشگری مذهبی شهر دزفول، نشریه گردشگری شهری، دوره3، شماره 1، صص.76– 59.
4)      زیاری، کرامت‌الله؛ اشنویی، امیر؛ مولایی قلیچی، محمد (1393) سنجش رضایت گردشگران از کیفیت خدمات هتل‌داری با استفاده از شاخص CSM‌ مطالعه‌ موردی: کلان‌شهر شیراز، نشریه‌ گردشگری شهری، دوره1، شماره‌1، صص.15-1.
5)      زیویار، فرزاد؛ ضیایی، محمدصادق؛ نرگسیان، جواد (1391) بررسی عوامل مؤثر بر رضایت مشتریان با استفاده از مدل سروکوال، فصلنامه تحقیقات بازاریابی نوین، پاییز 1391، سال 2، شماره 3، صص.186-173.
6)      سلطانی، علی؛ دشتی، علی؛ بابایی، احسان؛ قضایی، محمد (۱۳۹۳) ارزیابی کیفیت خدمات گردشگری مذهبی کلان‌شهر مشهد از دیدگاه گردشگران، فصل نامه معماری و شهرسازی آرمان‌شهر، دوره7، شماره ۱۳، صص.342-333.
7)      سلیمانی، منصور؛ محمد نژاد، علی؛ خدادادی، پروین؛ عطایی، وحید (۱۳۹۴) سنجش رضایتمندی گردشگران از شهر مهاباد با تأکید بر گردشگری خرید، فصلنامه مدیریت شهری، سال 3، شماره 10، صص.۱۵۵-۱۳۹.
8)      علیزاده، آمنه (۱۳۹۶) ارزیابی رضایت گردشگران از تجربه سفر به استان گلستان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت برنامه‌ریزی و توسعه جهانگردی، موسسه آموزش عالی حکیم جرجانی.
9)      فنی، زهره و ‌محمد نژاد، علی (1388) نقش مدیریت شهری در توسعه گردشگری، مطالعه موردی: شهر رامسر، فصلنامه مطالعات جهانگردی، دوره4، شماره 11، صص.122-101.
10)   کاظمی، مهدی (1385) مدیریت گردشگری، چاپ اول، تهران: انتشارات سمت.
11)   کلاین، پل(1380) راهنمای تحلیل عاملی، ترجمه سیدجلال صدرالسادات و اصغر مینایی، تهران: انتشارات سمت.
12)   کیانی فیض‌آبادی، زهره (1395) تأثیر تصویر و شخصیت بر دل‌بستگی و رضایت گردشگران (مطالعه موردی: گردشگران داخلی شهر اصفهان)، نشریه برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، سال 5، شماره 16، صص.167-149.
13)   نصیری هنده خاله، اسماعیل و گنجی، نسرین (۱۳۹۷) سنجش رضایت‌مندی گردشگران از کیفیت خدمات شهری با استفاده از مدل کانو (مطالعه موردی بوستان نهج‌البلاغه تهران)، نشریه گردشگری شهری، دوره 5، شماره 5، صص.134-121.
14)   وثوقی، لیلا و خانی، فضیله (1395) مروری بر رویکردها و مدل‌های برنامه‌ریزی توسعه گردشگری، چاپ اول، تهران: انتشارات مهکامه.
15)   هزارجریبی، جعفر و ملک، محمد (1391) بررسی جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری در ایران با رویکرد جذب گردشگران خارجی، فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، سال 23، شماره 3، صص.146-133.
16) Akama, J.S. & Kieti, D.M. (2003) Measuring tourist satisfaction with Kenyaʼs wildlife safari: a case study of Tsavo West National Park, Tourism Management, Vol.24, pp.73-81.
17) Baker, D.A. & Crompton, J.L. (2000) Quality, satisfaction and behavioral intentions, Annals of Tourism Research, Vol.27, No.3, pp.785-804.
18) Borjian, H. (2008) The Extinct Language of Gurgan: Its Sources and Origins, Journal of the American Oriental Society, Vol.128, No.4, pp.681-708.
19) De Carmen, R.  & Camarero, C. (2008) Visitorʼs experience, mood and satisfaction in a heritage context: evidence from an interpretation center, Tourism Management, Vol.29, pp.525-537.
20) Del Rio, J.A.J. & Agüera, O.F. & Cuadra, O.F. & Morales, C.P. (2017) Satisfaction in border tourism: An analysis with structural equations, European Research on Management and Business Economics, Vol.23, pp.103-112.
21) Hoffman, K.D. & Kelley, S.W. & Chung, B.C. (2003) A CIT investigation of servicescape failures and associated recovery strategies, Journal of Services Marketing, Vol.17, No.4, pp.322-340.
22) Kozak, M. (2001) Repeaters’ behavior at two distinct destinations, Annals of Tourism Research, Vol.28, No.3, pp. 784–807.
23) Liao, Zhixue. Liao. & Maozho, Jin. & Haung, Lu. (2015). Survey analysis on tourist satisfaction in Jiuzhaigou Valley. International journal of multimedia and ubiquitous engineering, Vol.10, pp.89-98.
24) Nowacki, M.M. (2005) Evaluating a museum as a tourist product using the servqual method, Museum Management and Curatorship, Vol.20, pp.235-250.
25) Oliveira, Braulio. (2011) Determinants De La Satisfaction Del Tourist, UN studio en la ciudad de Guarujá-Brasil, Studios y Perspectives en Truism, Vol.20, No.2, pp. 229- 242.
26) Pizam, R. & Crosby, A. & Julander, C.R.  (1987) Measuring customer satisfaction. In E. Scheuing and W. Christopeher (Eds.) The Service quality handbook, New York: AMACOM.
27) Solberg, H. & Preuss, H. (2007) Major sport events and long-term tourism impacts, Journal of sport Management, Vol., No., pp..
28) Sukiman, Mohd. Fauzi. & Irwana. Omar, Shida. & Muhibuddin, Masitah. & Yossof, Izatul. & Mahamad, Badaruddin. (2013) Tourism Satisfaction as a key to destination survival in Pahang, Journal of social and behavioral science, Vol.91, pp.78-87.
29) Vetitnev, A. & Romanova, G. & Matushenko, N. & Knetenadze, E. (2013) Factors AffectIng DomestIc Tourists' DestInatIon SatisfactIon: The Case of RussIa Resorts, World Applied Sciences ournal, Vol.22, No.8, pp.1162-1173.
30) Wasim, Ahmad. & Rao, Venkata. (2015) Tourist satisfaction, perceived value and behavioral intensions at the Mahabalipuram, Tamil Nado, India. Zenith, international journal of multidisciplinary research, Vol.5, pp.282-295.
31) Williams, P. & Soutar, G. (2005) Close to the “edge”: Critical issues for adventure tourism operators, Asia Paci fic Journal of TourismResearch, Vol.10, No.3, pp. 247-261.
32) World Tourism Organization (UNWTO) (2018) UNWTO facts and figures. http:// www.unwto.Org/facts/menu.