تدوین راهبردهای رقابت‌پذیری و توسعه گردشگری ورزشی در شهرها مطالعه موردی: کلان‌شهر مشهد

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت ورزشی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 دانشیار، مدیریت ورزشی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

3 دکتری مدیریت ورزشی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

4 کارشناس ارشد مدیریت ورزشی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر تدوین راهبردهای رقابت‌پذیری و توسعه گردشگری ورزشی شهر در شهرها با استفاده از تکنیک متاسوات (Meta SWOT) بود که به‌صورت مطالعه موردی بر روی کلان‌شهر مشهد صورت گرفت. پژوهش حاضر به‌صورت کیفی و کمی انجام شد. جهت انجام این پژوهش از روش توصیفی ـ تحلیلی استفاده شد و روش گردآوری داده‌ها و اطلاعات موردنیاز به‌صورت مطالعات کتابخانه‌ای، مصاحبه‌های عمیق و پرسشنامه می‌باشد. جهت تدوین استراتژی توسعه و تشریح اهداف، منابع، توانایی‌ها و عوامل کلان محیطی از تکنیک تحلیلی Meta SWOT استفاده شد. نمونه آماری در بخش کیفی پژوهش را 10 نفر و در بخش کمی 35 نفر از مدیران، مسئولان و خبرگان در حوزه گردشگری ورزشی، تشکیل دادند، که به‌صورت هدفمند انتخاب شدند. نتایج نشان داد که تکنولوژی و فناوری، تورم و فرسودگی و عدم پاسخگویی زیرساخت‌ها به‌عنوان بزرگ‌ترین موانع کلان محیطی جهت توسعه گردشگری ورزشی شهر مشهد محسوب می‌شود. همچنین در بین سایر عوامل، امنیت، حمایت دولت، سهولت در تهیه اقامتگاه مناسب، بهداشت، راه‌های ارتباطی مناسب و در صدر همه اقتصاد پویا از بالاترین تناسب راهبردی برخوردارند؛ اما ایجاد تنوع در جاذبه‌های گردشگری ورزشی شهر مشهد، موقعیت جغرافیایی شهر و همچنین تنوع دادن در امکانات دسترسی، باید در صدر اقدامات اجرایی قرار گیرد. درنهایت می‌توان نتیجه گرفت که اقتصاد پویا مهم‌ترین عامل برای توسعه گردشگری ورزشی مشهد می‌باشد؛ اما زمانی به اقتصاد پویا می‌توان دست پیدا کرد که به موانع محیطی مانند تورم، تحریم‌ها کنترل شوند و به مسائل تکنولوژی و فناوری نیز توجه شود؛ زیرا این عوامل مانند حلقه‌های زنجیر به یکدیگر مرتبط و متصل هستند. با توجه به جایگاه شهر مشهد در بین کلان‌شهرهای دیگر، جای پیشرفت بسیاری دارد و باید با ارتقای زیرساخت‌ها و امکانات در سایه حمایت‌های دولتی، رویدادهای ورزشی مختلفی برگزار نماید که زمینه توسعه گردشگری ورزشی فراهم شود.
 

کلیدواژه‌ها


1)      اسماعیل‌زاده، حسن؛ خاوریان گرمسیر، امیررضا؛ کانونی، رضا (1393) راهبرد پژوهی در سایه عوامل کلان محیطی در گردشگری شهری با استفاده از مدل‌های کمی و کیفی (مطالعه موردی: توسعه گردشگری شهر یزد)، نشریه گردشگری شهری، دوره1، شماره1، صص.33-17.
2)      تبریزی، نازنین؛ نوذر اصل، سهند؛ نقوی، مریم؛ اسماعیلی، مجید (1397) سنجش نگرش گردشگران سالمند به شهر مشهد ازنظر شاخص‌های شهر دوستدار سالمند، نشریه گردشگری شهری، دوره5، شماره3، صص.99-83.
3)      چقاجردی، ایمان و مختاری ملک‌آبادی، رضا (1397) سطح‌بندی مناطق 15 گانه شهر اصفهان ازلحاظ زیرساخت‌های گردشگری ورزشی با استفاده از مدل HDI، پژوهش‌های فیزیولوژی و مدیریت در ورزش، دوره10، شماره4، صص.30-21.
4)      خواجه­پور، اکرم؛ مرتضی دوستی، رسول؛ درویشی، ابوالفضل (1396) تحلیل جاذبه‌های گردشگری ورزشی استان خراسان رضوی با استفاده از مدل ترکیبی SWOT و AHP، نشریه گردشگری علم و فرهنگ، دوره4، شماره7، صص.62-53.
5)      زهره وندیان، کریم؛ احسانی، محمد؛ خسروی زاده، اسفندیار (1397) رتبه‌بندی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر توسعه صنعت گردشگری ورزشی در ایران به‌وسیله روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، پژوهشنامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی، دوره14، شماره، صص.42-29.
6)      عباسی، سلیم؛ باقری، قدرت الله؛ عسگری، روح‌الله (1397) تدوین راهبرد توسعه گردشگری ورزش زمستانی در استان چهارمحال و بختیاری، مطالعات مدیریت ورزشی، دوره10، شماره49، صص.138-115.
7)      غلامی، یونس؛ خاکی، مریم؛ صادقیان، سمانه؛ قاسم‌پور، سیده فاطمه (1398) ارزیابی ادراک شهروندان از توسعه گردشگری شهری و اثر آن بر شادمانی ذهنی نمونه موردی کلان‌شهر مشهد، نشریه گردشگری شهری، دوره6، شماره1، صص. 120-107.
8)      غلامی، یونس و خلجی، نسترن (1396) تدوین و اولویت‌بندی استراتژی‌های توسعه گردشگری با رویکرد پایداری (نمونه موردی: شهر کاشان)، نشریه گردشگری شهری، دوره4، شماره2، صص.30-17.
9)      فرهادی خواه، حسین؛ زیاری، کرامت اله؛ آروین، محمود؛ ظفری، مسعود (1397) برنامه‌ریزی راهبردی توسعه گردشگری با محوریت باغات (مطالعه موردی: باغات سنتی شهر قزوین)، نشریه گردشگری شهری، دوره5، شماره4، صص.170-153.
10)   قائد رحمتی، صفر و خاوریان گرمسیر، امیررضا (1395) نقش تکنیک Meta Swot در برنامه‌ریزی راهبردی گردشگری شهر یزد، فصلنامه مدرس علوم انسانی (برنامه‌ریزی و آمایش فضا)، دوره20، شماره1، صص.206-179.
11)   مهدی­زاده، عباس؛ طالب پور، مهدی؛ فتحی، مهرداد (1393) بررسی وضعیت گردشگری ورزشی در شهر مشهد بر اساس تحلیل SWOT، پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی، دوره 2، شماره 4، صص.36-23.
12)   میرزازاده، زهرا سادات و عبدالملکی، حسین (1395) طراحی مدل موانع فراروی توسعه گردشگری ورزشی مشهد، مطالعات مدیریت گردشگری، دوره 11، شماره 34، صص. 25-35.
13)   ناطقی، زهرا؛ نقشبندی، سید صلاح‌الدین؛ پور سلطانی، حسین (1397) شناسایی و اولویت‌بندی فاکتورهای تأثیرگذار بر توسعه گردشگری ورزشی در ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، دوره11، شماره ۳۷، صص. ۱۵۶-۱۴۷.
14)   هادیانی، زهره؛ احدنژاد، محسن؛ کاظمی‌زاد، شمس‌اله؛ قنبری، حکیمه (1391) برنامه‌ریزی راهبردی توسعه گردشگری با روش SWOT (مطالعه موردی: شهر شیراز)، جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، دوره 23، شماره3، صص. 132-111.
15)  Agarwal, R. & Grassl, W. & Pahl, J. (2012) Meta‐SWOT: introducing a new strategic planning tool, Journal of Business Strategy, Vol.3, No.2, pp.12-21.
16)  Amaize, O. (2011) The need for academic programs in tourism, arts andculture, sport and healthcare management in the UAE, World Journal ofManagement, Vol. 3, No.1, pp.96-108.
17)  Azam, M. & Alam, M. M. & Hafeez, M. H. (2018) Effect of tourism on environmental pollution: Further evidence from Malaysia, Singapore and Thailand, Journal of cleaner production, Vol.190, pp.330-338.‌
18)  Barney, J. (2015) Firm resources and sustained competitive advantage, In International Business Strategy, Routledge.‌
19)  Bloomberg. (2012) SWOT, PESTEL, Porter’s 5 Forces and Value Chain, pp.1-16.
20)  Boivin, M. & Tanguay, G. A. (2019) Analysis of the determinants of urban tourism attractiveness: The case of Québec City and Bordeaux. Journal of destination marketing & management, Vol.11, pp.67-79.‌
21)  Bryson, J. M. (2018) Strategic planning for public and nonprofit organizations: A guide to strengthening and sustaining organizational achievement, John Wiley & Sons.‌
22)  Costa, A. & Peninsula, G. M. S. (2009) “Government in Tourism”, North Sulawesi Tourism Information (What’s Happening), Vol.17, No.1, pp.1-17.
23)  Emery, P. (2010) Past, present, future major sport event management practice: The practitioner perspective, Sport management review, Vol.13, No.2, pp.158-170.‌
24)  Gaspari, Alda. & Çela, Mirësi. (2015) Barriers And Success Factors To Albanian Tourism Development, International Journal of Economics, Commerce and Management, Vol.3, No.11, pp 456-463.
25)  Higham, J. & Hinch, T. (2006) Sport and tourism research: a geographic approach. Journal of Sport & Tourism, Vol.11, No.1, pp.31-49.‌
26)  Hussein, M, M. (2014) Sport tourism in Egypt Opportunities and Challenges, Journal of Tourism and Hospitality Management, Vol.2, No.2, pp.53-64.
27)  Husso, M. (2011) Analysis of Competition in the Mobile Phone Markets of the UnitedStates and Europe, Department of Management and International Business Johtamisen ja kansainvälisen liiketoiminnan laitos.
28)  Isoherranen, V. (2012) Strategy analysis frameworks for strategy orientation and focus. University of Oulu, Faculty of Technology, UNIVERSITY OF OULU.
29)  Hill, C. W. & Jones, G. R. & Schilling, M. A. (2014) Strategic management: theory: an integrated approach, Cengage Learning.‌
30)  Kennelly, M. & Toohey, K. (2014) Strategic alliances in sport tourism: National sport organisations and sport tour operators. Sport management review, Vol.17, No. 4, pp.407-418.‌
31)  Kim, W. & Jun, H. M. & Walker, M. & Drane, D. (2015) Evaluating the perceived social impacts of hosting large-scale sport tourism events: Scale development and validation, Tourism management, Vol.48, pp.21-32.‌
32)  Lamont, M. (2014) Authentication in sports tourism, Annals of Tourism Research, Vol.45, pp.1-17.‌
33)  Lei Shi, Shu. & Cole, H. (2011) Understand leisure travel motivation of travelers with acquired mobility impairment, Tourism Management, Vol.10, pp.1-4.
34)  Li, D. & Zhou, X. & Wang, M. (2018) Analyzing and visualizing the spatial interactions between tourists and locals: A Flickr study in ten US cities, Cities, Vol. 74, pp.249-258.‌
35)  Mirzazadeh, Z. & Abdolmaleki, H. (2016) Designing a Model of the Barriers to the Development of Sport Tourism in Mashhad, Tourism Management Studies, Vol. 11, No. 34, pp. 25-35.
36)  Mowforth, M. & Munt, I. (2015) Tourism and Sustainability: Development and Tourism in the Third World, Edition: 4, London: Routledge.
37)  Ritchie, B. & Adair, D. (2002) The growing recognition of sport tourism, Journal Current Issues in Tourism, Vol.5, No.1, pp. 1-6.
38)  Safdel, H. & Yektayar, M. & Mohammadi, S. & Molazem, T. (2014) Effective Factors on Sports Tourism: Emphasizing Development in Sports Natural Attractions, aass journal. Vol.2, No.4, pp.67-74
39)  UNWTO. (2017) Tourism Highlights.
40)  Wang, T. & Wang, L. & Ning, Z. Z. (2018) Spatial pattern of tourist attractions and its influencing factors in China, Journal of Spatial Science, Vol.65, No.2, pp.1-18.‌
41)  Wen, J. & Jinxia, X. (2019) Exploration on the Innovative Development Direction of the Integration of Sports and Tourism Industry. 5th International Conference on Economics, Management and Humanities Science (ECOMHS 2019).
42)  World Travel and Tourism Council. (2017) Travel & Tourism Global Economic Impact & Issues 2017.