تحلیل رقابت‌پذیری مقصدهای گردشگری شهری در ایران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسنده

استادیار گردشگری، دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده

رقابت‌پذیری مقصد اگرچه به‌خوبی در ادبیات موضوع گردشگری جاافتاده است، اما پر از ناسازگاری‌ها و تناقض‌ها در مفهوم، سنجش و مشروعیت آن به‌عنوان یک موضوع پژوهشی است. این وضعیت موجب شده است که علی‌رغم تلاش بسیاری از پژوهشگران، امکان ارائه یک مجموعه جهان‌شمول شاخص‌های رقابت‌پذیری که قابل کاربرد برای همه مقصدها در همه زمان‌ها باشد، وجود نداشته باشد. بنابراین، هدف از این تحقیق، تعیین ابعاد یا مؤلفه‌های رقابت‌پذیری مقصدهای گردشگری شهری و شاخص‌های سنجش آن‌ها به‌گونه‌ای بوده است که بر اساس آن بتوان به اندازه‌گیری و سنجش رقابت‌پذیری مقصدهای گردشگری پرداخت. در راستای پاسخگویی به مسئله اصلی تحقیق، گام‌های سه‌گانه پژوهش تعیین‌شده‌اند. در گام اول به احصای مؤلفه‌های رقابت‌پذیری و شاخص‌های سنجش آن‌ها و اعتبارسنجی آن‌ها با استفاده ازنظر خبرگان پرداخته‌شده است. در گام دوم تحقیق با استفاده از ابزار پرسشنامه آنلاین و نظرسنجی از 320 خبره گردشگری در سطح 12 مقصد گردشگری منتخب، علاوه بر سنجش میزان رقابت‌پذیری، میزان تأثیرگذاری هریک از مؤلفه‌های رقابت‌پذیری تعیین‌شده است. در گام سوم تحقیق، با استفاده از آزمون تحلیل واریانس یک‌طرفه و آزمون توکی، تفاوت بین میزان رقابت‌پذیری مقصدهای گردشگری شهری منتخب در کل و به تفکیک مؤلفه‌ها تحلیل‌شده است. بر اساس نتایج تحقیق هشت مؤلفه و چهل‌ودو شاخص برای سنجش رقابت‌پذیری تعیین شدند. نتایج تحقیق نشان داد که چهار مؤلفه زیرساخت‌های عمومی، مدیریت مقصد، سیاست و برنامه‌ریزی گردشگری و عوامل تقویت‌کننده و حمایت‌کننده که به ترتیب در رتبه‌های اول تا چهارم میزان تأثیرگذاری بر رقابت‌پذیری مقصدهای گردشگری شهری قرارگرفته‌اند، نقش بسیار کلیدی در تبدیل مزیت‌های موهبتی یا طبیعی مانند منابع و جاذبه‌های کلیدی به مزیت رقابتی مقصدهای گردشگری شهری بر عهده‌دارند.

کلیدواژه‌ها