تبیین الگوی برنامه‌ریزی راهبردی گردشگری بیوفیلیک مطالعه موردی: کلان‌شهر تهران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

2 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

چکیده

گردشگری بیوفیلیک به‌عنوان شکل نوینی از گردشگری نیز با ماهیت طبیعت‌محوری خود علاوه بر جنبه‌های اقتصادی بر محیط طبیعی و حفاظت و توسعه طبیعت و تنوع‌های زیستی در محیط پیرامون مؤثر است. مقاله حاضر باهدف تبیین و بررسی محورها و راهبردهای اثرگذار بر گردشگری بیوفیلیک و با بهره‌گیری از روش توصیفی - تحلیلی سعی دارد ضمن شناسایی راهبردهای مناسب و مرتبط به بررسی مهم‌ترین راهبردهای گردشگری بیوفیلیک پرداخته و با تجزیه‌وتحلیل روابط درونی میان این راهبردها الگویی از گردشگری بیوفیلیک را برای شهر تهران ارائه دهد تا در این راستا بتوان ضمن حداکثر منافع از صنعت گردشگری، حداقل تأثیرات منفی بر طبیعت را داشت. جامعه آماری پژوهش گروه خبرگان می‌باشد که به روش در دسترس انتخاب شدند. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش swara و مدل‌سازی معادلات ساختاری و نرم‌افزار pls استفاده‌شده است. نتایج حاصل از روش swara حاکی از آن است راهبرد نهادها و سازمان‌ها که نقش مدیریتی در الگو ایفا می‌کند با ضریب امتیاز 00/2 مهم‌ترین عامل در برنامه‌ریزی راهبردی و توسعه گردشگری بیوفیلیکی شهر تهران می‌باشد. نتایج pls نیز بیانگر این است در میان ضرایب به‌دست‌آمده تأثیر نهادها و سازمان‌ها بر زیرساخت‌ها با کسب امتیاز 892/15 و زیرساخت‌ها به فعالیت‌ها با کسب ضریب 289/11 بیشترین امتیاز را دارد. بعدازآن تأثیر فعالیت‌ها بر نگرش‌ها با ضریب 913/8 در رتبه سوم قرار دارد. ازنظر تأثیر محورهای اصلی پژوهش بر الگوی گردشگری بیوفیلیک نهادها و سازمان‌ها با ضریب 342/6 بیشترین تأثیر دارد و بعدازآن زیرساخت‌ها با ضریب 312/5 در رتبه دوم قرار دارد. نگرش‌ها و فعالیت نیز با ضریب 314/4 و 120/2 در رتبه سوم و چهارم قرار دارند. ازاین‌رو نتایج نشان می‌دهد راهبرد نهادها و سازمان‌ها سایر راهبردها را تحت‌الشعاع خود قرار داده و سایر راهبردها و محورها را در راستای توسعه گردشگری بیوفیلیک جهت‌دهی می‌نماید.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. بذرافشان، مرتضی؛ سامانی قطب‌آبادی، سحر؛ فصولی، سیده مهتاب (1396) گردشگری سبز: بررسی ضرورت توجه به اقدامات سبز در صنعت گردشگری و مهمان‌نوازی، کنفرانس بین‌المللی عمران، معماری و شهرسازی ایران معاصر.
  2. شاه‌آبادی، ابوالفضل و مهری­تلیایی، فریبا (1395) تأثیر نهاد حکمرانی کشور میزبان بر درآمد گردشگری کشورهای درحال‌توسعه منتخب، مجله برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، دوره 5، شماره 16، صص. 30-8
  3. حسن‌زاده، فریب (1394) گردشگری سبز، محیط‌زیست و توسعه پایدار، فصلنامه فضای گردشگری، دوره 4، شماره 14، صص. 47- 39.
  4. حاجی نژاد، علی و یاری، منیر (1392) برنامه‌ریزی راهبردی اکوتوریسم با استفاده از مدل ترکیبی swot –topsis مورد: پارک جنگلی بلوران کوهدشت، جغرافیا و توسعه، دوره 11، شماره 32، صص. 191-177.
  5. خراسانی، محمدامین و حیدری، قاسم (1398) مدیریت راهبردی توسعه گردشگری تفرجی شهرستان شهریار با اتکا به مدل PESTEL، فصلنامه گردشگری شهری، دوره 6، شماره 4، صص.94-73.
  6. زارعی، قاسم و محمودی پاچال، زینب (1398) واکاوی مطالعات گردشگری ایران ازنظر موضوعی و روش‌شناختی و ترسیم آینده مطالعات پژوهشی، گردشگری و توسعه، دوره 8، شماره 1، صص. 19-1.
  7. پاپلی یزدی، محمدحسین و سقایی، محمد (1392) گردشگری (ماهیت و مفاهیم)، چاپ هشتم، تهران: انتشارات سمت.
  8. کریمی، بهرام؛ قربانی، مهرداد؛ قاسمی وسمه جانی، ابوطالب (1396) ارزیابی نقش احیا و باز زنده سازی رود دره‌ها در توسعه گردشگری شهری (مطالعه موردی: رود دره فرحزاد)، فصلنامه گردشگری شهری، دوره 4، شماره 3، صص. 75-63.
  9. ضیایی، محمود و تراب احمدی، مژگان (1392) شناخت صنعت گردشگری با رویکرد سیستمی، چاپ سوم، تهران: نشر علوم اجتماعی.
  10. رنجبریان، بهرام؛ غفاری، محمد؛ تسلیمی بابلی، امین (1395) مقایسه انگیزه‌های زنان و مردان گردشگر از سفر به اصفهان، دو فصل‌نامه مطالعات اجتماعی گردشگری، دوره 4، شماره 7، صص. 57-36.
  11. ریاحی، وحید و قاسمی، علی (1394) نقش اکوتوریسم در توسعه پایدار گردشگری شهرستان بهشهر، مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاه‌های انسانی، ، دوره 10، شماره 31، صص. 44-29.
  12. عزتی، عزت الله؛ معیتی، جواد؛ مرتضایی، شیدا (1396) تجزیه‌وتحلیل و برنامه‌ریزی طرح جامع گردشگری با تأکید بر اکوتوریسم و منظر شهری با ارائه الگویی راهبردی و امنیتی در آستارا، نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، دوره 10، شماره اول، صص. 221- 197.
  13. وزین، نرگس (1393) تدوین الگوی برنامه‌ریزی راهبردی توسعه اکوتوریسم در راستای سلامت اکوسیستم تالاب و پایداری جوامع روستایی، مورد محدوده تالاب‌های میانکاله و لپوی زاغمرز، مجله برنامه‌ریزی فضایی (جغرافیایی)، دوره 4، شماره 2 ، صص. 174-153.
  14. Arof, Khairul. & Zahreen, Moho. & ismail, S. & Najib, Nadirah, Hazwani. & Amat, Rohayah, Che. (2020) Exploring Opportunities of Adopting Biophilic Cities Concept into Mixed-Use Development Project in Malaysia,  IOP Conference Series Earth and Environmental Science. 
  15. Azilah, Kasim. (2016) The Spirituality of Green Travel and Tourism, International Journal of Tourism and Spirituality, Vol.1, No.1, pp.116- 124.
  16. Ballantyne, Roy. & Fien, John. & Packer, Jan. (2001) Program effectiveness in facilitating intergenerational influence in environmental education: Lessons from the field, The Journal of Environmental Education,Vol.32, No.4, pp.8–15.
  17. Bazrafshan, Morteza. & Samani Qutbabadi, Sahar. & Fasoli, Seyedeh Mahtab. (2017) Green Tourism: A Study of the Necessity of Paying Attention to Green Measures in the Tourism and Hospitality Industry, International Conference on Civil Engineering, Architecture and Urbanism of Contemporary Iran. [In Persian].
  18. Beatley, Timothy. & Newman, Peter. (2013) Biophilic Cities Are Sustainable, Resilient Cities, Journal sustainability, Vol.5, No.3, pp.3328-3345.
  19. Beatley, Timothy. (2011) Biophilic Cities Integrating Nature into Urban Design an Planning, Washington-Covelo-London: Oisland Press.
  20. Cooper, Chis. & Wanhill, Stephen. & Fletcher, John. & Gilbert, David. (2005) Tourism: Principles and Practice, 2nd, New York: Longm,
  21. Creaco, Salvo. & Querini, Giulio. (2003) The role of tourism in sustainable economic development, Congress of the European Regional Science Association, Peripheries, Centres and Spatial Development in the New Europe.
  22. el-Baghdadi, Omniya. & Desha, Cheryl. & Hargroves, Karlson, Charlie. (2013) Considering the economic value of natural design elements at city scale, Conference (57th), Australia  Agricultural and Resource Economics Society.
  23. Ezzati, Ezzatullah. & Moiti, Javad. & Mortezaei, Sheida. (2017) Analysis and planning of a comprehensive tourism plan with emphasis on ecotourism and urban landscape by presenting a strategic and security model in Astara, New Attitudes in Human Geography, Vol.10, No.1, pp.197-221. [In Persian].
  24. Fuller, Donald. (1999) Sustainable marketing – Managerial – Ecological issues,
    Thousand Oaks, Calif, SAGE Publications.
  25. Hajinejad, Ali. & Yari, Munir. (2013) Strategic Ecotourism Planning Using the Combined Swot-Topsis Model Case: Koohdasht Crystal Forest Park, Geography and Development, Vol.11, No.32, pp.177-191. [In Persian].
  26. Hassanzadeh, Farib. (2015) Green Tourism, Environment and Sustainable Development, Tourism Space Quarterly, Vol.4, No.14, pp.39-47. [In Persian].
  27. Karimi, Bahram. & Ghorbani, Mehrdad. & Ghasemi Vesmeh Jani, Aboutaleb. (2017) Evaluation of the role of revitalization and revitalization of river valleys in the development of urban tourism (Case study: Farahzad valley river), Journal Urban Tourism, Vol.4, No.3, pp.63-75. [In Persian].
  28. Keller, Stephen. & Heerwagen, Judith. & Mador, Martin. (2008) Biophilic Design: the Theory, Science, and Practice of Bringing Buildings to Life, Hoboken, NJ: John Wiley.
  29. -Kellert, Stephen. (2005) Building for Life: Understanding and Designing the Human-Nature Connection, 2nd None ed. Edition, Washington, DC: Island Press.
  30. Khorasani, Mohammad Amin. & Heidari, Ghasem. (2019) Strategic management of recreational tourism development in Shahriar city based on PESTEL model, Journal Urban Tourism, Vol.6, No.4, pp.73-94. [In Persian].
  31. Lehmann, Steffen. (2014) Low carbon cities: Transforming urban systems,1st edition, Published Routledge.
  32. Meler, Marcel. & Ham, Marija. (2012) Green Marketing For Green Tourism, Tourism & Hospitality Management, Conference Proceedings.
  33. Papli Yazdi, Mohammad Hossein. & Saghaei, Mohammad. (2013) Tourism (Nature and Concepts), 8th edition, Tehran: Samat Publications. [In Persian].
  34. Ranjbarian, Bahram. & Ghaffari, Mohammad. & Taslimi Baboli, Amin. (2016) Comparing the motivations of women and men tourists from traveling to Isfahan, Bi-Quarterly Journal of Social Studies in Tourism, Vol.4, No.7, pp.36-57. [In Persian].
  35. Reeve, Angela. & Desha, Cheryl, Julia, Kiran. & Hargreaves, Doug. & Hargroves, Karlson, James. (2015) Biophilic Urbanism: Contributions to Holistic Urban Greening for Urban Renewal, Smart and Sustainable Built Environment, Vol.4, No.2, pp.21–33.
  36. Riahi, Vahid. & Ghasemi, Ali. (2015) The Role of Ecotourism in the Sustainable Development of Tourism in Behshahr, Planning Studies for Human Settlements, Vol.10, No.31, pp.29-44. [In Persian].
  37. Ryan, Catherine O. & Browning, Wiliam D. & Clancy, Josept O. & Andrews, Scott L. & Kallianpurkar, Namita B. (2014) Biophilic design patterns: emerging nature-based parameters for health and well-being in the built environment, International Journal of Architectural Research, Vol. 8, No.2, pp.62-76.
  38. Shahabadi, Abolfazl. & Mehrytliaei, Fariba. (2016) The Impact of the Governing Body of the Host Country on the Tourism Income of Selected Developing Countries, Journal of Tourism Planning and Development, Vol.5, No.16, pp.8-30. [In Persian].
  39. UNWTO Tourism Highlights, 2007 Edition.
  40. Vazin, Narges. (2014) Development of strategic planning model for ecotourism development in the direction of wetland ecosystem health and sustainability of rural communities, about the area of ​​Miankaleh and Lapvi Zagmorz wetlands, Journal of Spatial Planning (Geographical), Vol.4, No.2, pp.153-174. [In Persian].
  41. Wilson, Edward, O. (1986) Biophilia: the Human Bond with Other Species. Cambridge: Harvard University Press.
  42. Xue, Fei. & Gou, Zhonghua. & Siu-Yu Lau, Stephen. & KitLau, Siu. & Hung Chung, Kin. & Zhang, Jian. (2019) From biophilic design to biophilic urbanism: Stakeholders’ perspectives, Journal of Cleaner Production, 211,  No.23, pp.1444-1452.
  43. Zarei, Ghasem. & Mahmoudi Pachal, Zeinab. (2019) Analysis of Iranian tourism studies from a thematic and methodological point of view and drawing the future of research studies, tourism and development, Vol.8, No.1, pp.1-19. [In Persian].
  44. Ziaei, Mahmoud. & Torab Ahmadi, Mojgan. (2013) Understanding the tourism industry with a systemic approach, third edition, Tehran: Social Sciences Publishing. [In Persian].
  45. Ziari, Keramatollah. & Pourahmad, Ahmad. & Fotouhi Mehrabani, Bagher. & Hosseini, Ali. (2018) Environmental sustainability in cities by biophilic city approach: a case study of Tehran, International Journal of Urban Sciences, Vol.22, No.4, pp.486-516.
نشریه گردشگری شهری
دوره 8، شماره 2
مرداد 1400
صفحه 65-79

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار