اهمیت جذابیت مقاصد گردشگری برای محققین و متولیان صنعت گردشگری روشن است. این اهمیت به دلیل تأثیر بر رفتار گردشگران یعنی انتخاب مقاصد گردشگری موردتوجه قرارگرفته است. ازاین‌رو پژوهش حاضر باهدف تبیین عوامل مؤثر بر جذابیت مقاصد گردشگری شهری با استفاده از رویکرد مدل ساختاری تفسیری تدوین شد. از لحاظ هدف انجام این تحقیق جزء تحقیقات کاربردی است. جامعه آماری، اساتید دانشگاهی و خبرگان حوزه موضوع موردنظر بود که به روش نمونه‌گیری هدفمند 20 نفر از اساتید دانشگاه‌ها و متخصصین عرصه پژوهش به‌منظور انجام پژوهش انتخاب‌شده‌اند. نتایج حاصل از پیاده‌سازی مدل ISM نشان داد که مدل موردنظر دربرگیرنده هفت سطح است. تأثیرگذارترین، سطح هفتم می‌باشد که دو عامل چشم‌انداز طبیعی و امکانات زیرساختی را شامل می‌شود. این سطح به‌طور مستقیم بر سطح بعدی یعنی سطح ششم که دربرگیرنده عامل امکانات رفاهی است تأثیر می‌گذارد. سطح پنجم دربرگیرنده دسترسی مناسب و کیفیت زیست‌محیطی بود که از سطح ششم تأثیر و بر سطح چهارم که دربرگیرنده رویدادهای ویژه و منابع تاریخی بود، تأثیر می‌گذارد. در سطح سوم عوامل تعاملات اقتصادی و رفتار جامعه محلی، در سطح دوم امنیت محیطی و تبلیغات رسانه‌ای و در نهایت در سطح اول شهرت و اعتبار مقصد و تصویر ذهنی قرار داشت سطح اول در واقع تأثیرپذیرترین سطح می‌باشد. همچنین نتایج حاصل از پیاده‌سازی مدل میک مک نشان داد که از بین نواحی چهارگانه، ناحیه سوم که مربوط به خوشه پیوندی است، دارای بیشترین عامل بود این عوامل شامل تعاملات اقتصادی مردم با گردشگران، شکل و چشم‌انداز طبیعی، رفتار جامعه محلی، رویدادهای ویژه، عوامل، امکانات رفاهی، کیفیت زیست‌محیطی مقصد است. همچنین خوشه وابسته که تحت تأثیر خوشه‌های پیوندی و خوشه محرک می‌باشد دربرگیرنده عوامل امنیت محیطی، وضعیت شهرت و اعتبار مقصد گردشگری، و تصویر ذهنی از مقصد بود.
احدی، پری؛ حقدادی، الهام؛ صابریان، فاطمه (1399) ارزیابی تأثیر کیفیت اطلاعات گردشگری در رسانه‌های اجتماعی بر شکل‌گیری تصویر ذهنی مقصد با بهره‌گیری از نظریه مجموعه‌های راف، مدیریت بازرگانی (دانش مدیریت)، دوره 12، شماره 2، صص. 476-455.
آذر، عادل؛ اسماعیل‌پور، رضا؛ شاه‌محمدی، محمد (1396) ارائه مدل ساختاری تفسیری از شاخص‌های انتخاب تأمین‌کننده مبتنی بر مسئولیت اجتماعی شرکت، نشریه مطالعات مدیریت صنعتی، دوره 15، شماره 47، صص. 45-21.
اسدی پیمان، زهرا؛ توکلی نیا، جمیله؛ رضویان، محمدتقی؛ قورچی، مرتضی (1399) ارزیابی کیفیت مقصد گردشگری مرکز شهر تهران مطالعه موردی: بازار بزرگ، منطقه 12 تهران، فصلنامه گردشگری شهری، دوره 7، شماره 3، صص. 50-35.
بوشهری سنگیزاد، بابک و بحرینیزاد، منیژه (1398) ارائه مدل بومی وفاداری به مقصد گردشگری با رویکرد کیفی مبتنی بر داده بنیاد: بندر بوشهر مقصد گردشگری، مطالعات مدیریت گردشگری، دوره 14، شماره 45، صص. 220-193.
بیکی، پریسا و تردست، زهرا (1397) ارزیابی کیفیت اجزای مقاصد گردشگری شهری از جنبه مدیریت مقصد (مطالعه موردی: شهر توس، خراسان رضوی)، فصلنامه گردشگری شهری، دوره 5، شماره 1، صص. 68-53.
پروین، محمد؛ رضویان، محمدتقی؛ توکلی‌نیا، جمیله (1398) ارزیابی تأثیرات گردشگری در توسعه اقتصادی شهر تهران، فصلنامه پژوهش‌های دانش زمین، دوره 10، شماره 39، صص.230-214.
رضا طبع ازگمی، سیده خدیجه و حیدری چیانه، رحیم (1395) تحلیلی بر نرخ جذابیت مقاصد گردشگری مطالعه موردی: نواحی کوهستانی غرب گیلان، همایش آمایش سرزمین، جایگاه خزر و چشم‌انداز توسعه گیلان، بندر انزلی.
ساعی، علی؛ نائیجی، مختار؛ همدانیان، فاطمه (1389) نقش جاذبه‌های مقصد گردشگری در جذب توریست فرهنگی گردشگران خارجی شهر اصفهان، مطالعات فرهنگی و ارتباطات، دوره 6، شماره 20، صص. 144-121.
علی‌اکبری، اسماعیل و اکبری، مجید (1395) مدل‌سازی ساختاری-تفسیری عوامل مؤثر بر زیست پذیری کلان‌شهر تهران، فصلنامه برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دوره 21، شماره 1، صص. 25-1.
هرندی، عطاءالله و میرزائیان خمسه، پیوند (1396) تبیین مدل جذب گردشگر سلامت: با استفاده از استراتژی تئوری داده بنیاد کلاسیک، فصلنامه گردشگری شهری، دوره 4، شماره 1، صص. 98-87.
Ahadi, Parry. & Haghdadi, inspiration. & Saberian, Fatemeh. (2021) Evaluating the effect of the quality of tourism information on social media on the formation of the mental image of the destination using the theory of rough sets, business management, Vol. 12, No. 2, pp. 455-476. [In Persian].
Alam, M. S. & Mahmod, S. & Das, S. (2020) Factors affecting tourists satisfaction: An empirical study on Rangamati as a tourism destination, Hospitality & Tourism Review, Vol.1, No.1, pp.35-47.
Ali Akbari, Esmaeil. & Akbari, Majid. (2016) Structural-interpretive modeling of factors affecting the livability of Tehran metropolis, Journal of Spatial Planning and Planning, Vol. 21, No. 1, pp.1-25. [In Persian].
Asadi Peyman, Zahra. & Tavakoli Nia, Jamileh. & Razavian, Mohammad Taghi. & Ghorchi, Morteza. (2021) Assessing the quality of tourism destinations in the center of Tehran Case study: Grand Bazaar, District 12 of Tehran, Journal of Urban Tourism, Vol. 7, No. 3, pp. 35-50. [In Persian].
Azar, Adel. & Ismailpour, Reza. & Shah Mohammadi, Mohammad. (2017) Presenting an interpretive structural model of supplier selection indicators based on corporate social responsibility, Journal of Industrial Management Studies, Vol.15, No.47, pp.21-45. [In Persian].
Beiki, Parisa & Tardast, Zahra. (2018) Assessing the quality of components of urban tourism destinations from the perspective of destination management (Case study: Shahrtous, Khorasan Razavi), Journal of Urban Tourism, Vol.5, No.1, pp.53-68. [In Persian].
Biswas, C. & Omar, H. & Rashid-Radha, J.R. (2020) the impact of tourist attractions and accessibility on tourists' satisfaction: The moderating role of tourists' age, GeoJournal of Tourism and Geosites, Vol.32, No.4, pp.1202-1208.
Buhalis, D. (2000) Marketing the competitive destination of the future, Tourism Management, Vol.21, No.4, pp.97-116.
Bushehri Sangizad, Babak. & Bahreinizad, Manijeh. (2019) Presenting a local model of loyalty to the destination of tourism with a qualitative approach based on data Foundation: Bushehr Port, destination of tourism, Tourism Management Studies (Tourism Studies), Vol. 14, No. 45, pp. 193-220. [In Persian].
Cheng, T. M.& C. Wu, H. & Huang, L, M. (2013) The influence of place attachment on the relationship between destination attractiveness and environmentally responsible behavior for island tourism in Penghu, Taiwan, Journal of Sustainable Tourism, Vol.21, No.8, pp.1166-1187.
Cho, V. (2008) Linking location attractiveness and tourist intention, Tourism and Hospitality Research, Vol.8, No.3, pp.220-224.
Cracolici, M. F. & Nijkamp, P. (2008) The attractiveness and competitiveness of tourist destinations: A study of southern Italian regions, Tourism Management, Vol.30, No.8, pp.336-344.
Dey, B. & Mathew, J. & Chee-Hua, C. (2020) Influence of destination attractiveness factors and travel motivations on rural homestay choice: the moderating role of need for uniqueness. International Journal of Culture, Tourism and Hospitality Research, Vol.12, No.4, pp.245-265.
Fadda, N. & Sørensen, J. (2017) the importance of destination attractiveness and entrepreneurial orientation in explaining firm performance in the Sardinian accommodation sector, International Journal of Contemporary Hospitality Management, Vol.14, No.2, pp.189-204.
Fernandez, J. A. S.& Azevedo, P. S.& Martín, J. M. M. & Martín, J. A. R. (2020) Determinants of tourism destination competitiveness in the countries most visited by international tourists: Proposal of a synthetic index, Tourism Management Perspectives, Vol.33, No.3, pp.435-450.
Formica, S. & Uysal, M. (2006) Destination attractiveness based on supply and demand evaluations: An analytical framework, Journal of Travel Research, Vol.44, No.4, pp.418-430.
Harandi, Ataollah. & Mirzaeian Khamseh, Payvand. (2017) Explaining the model of attracting health tourists: Using the data theory strategy of the Classical Foundation, Journal of Urban Tourism, Vol. 4, No. 1, pp. 87-98. [In Persian].
Hsu, Tzu-Kuang. & Tsai, Yi-Fan. & Wu, Herg-Huey. (2009) the preference analysis for tourist choice of destination: A case study of Taiwan, Tourism management, Vol.30, No.4, pp.288-297.
Hu, Y. & Ritchie, J. B. (1993 (Measuring destination attractiveness: A contextual approach, Journal of travel research, Vol.32, No.2, pp.25-34.
Jeuring, J. H. G. & Haartsen, T. (2017) The challenge of proximity: the (UN) attractiveness of near-home tourism destinations, Tourism Geographies, Vol.19, No.1, pp.118-141.
Jiang, F. & Yuen, K. K. R. & Lee, E. W. M. & Ma, J. (2020) Analysis of Run-Off-Road Accidents by Association Rule Mining and Geographic Information System Techniques on Imbalanced Datasets, Sustainability, Vol.12, No.12, pp.48-65.
Jin, X. & Weber, K. & Bauer, T. (2013) Dimensions and perceptional differences of exhibition destination attractiveness: The case of China, Journal of Hospitality & Tourism Research, Vol.37, No.4, pp.447-469.
Jitesh, P. & Thakkar, J. J. & Ghosh, K. K. (2010) Analysis of supply chain sustainability with supply chain complexity, inter-relationship study using delphi and interpretive structural modeling for Indian mining and earthmoving machinery industry, Resources Policy, Vol.68, No.3, pp.126-145.
Kim, D. & Perdue, R. R. (2011) The influence of image on destination attractiveness, Journal of Travel & Tourism Marketing, Vol.28, No.3, pp.225-239.
Kim, J. & Ritchie, J. R. B. & McCormick, B. (2012) Development of a scale to measure memorable tourism experiences, Journal of Travel Research, Vol.51, No.1, pp.46-63.
Krabokoukis, T. & Polyzos, S. (2020) An Investigation of Factors Determining the Tourism Attractiveness of Greece’s Prefectures, Journal of the Knowledge Economy, Vol.5, No.2, pp.1-19.
Lee, C. F. & Huang, H. I. & Huery-Ren, Y. (2010) Developing an evaluation model for destination attractiveness: Sustainable forest recreation tourism in Taiwan, Journal of Sustainable Tourism, Vol.18, No.6, pp.811-828.
Le-Klähn, D. T. & Roosen, J., Gerike, R. & Hall, C. M. (2015) Factors affecting tourists' public transport use and areas visited at destinations, Tourism Geographies, Vol.17, No.5, pp.738-757.
Ma, E. & Hsiao, A. & GAO, J. (2018) Destination attractiveness and travel intention: the case of Chinese and Indian students in Queensland, Australia, Asia Pacific Journal of Tourism Research, Vol.23, No.2, pp.200-215.
Morozov, M. A. & Morozova, N. S. (2016) Attractive tourist destinations as a factor of its development, Journal of Environmental Management and Tourism, Vol.7, No.1, pp.13-28.
Parvin, Mohammad. & Razavian, Mohammad Taghi. & Tavakolnia, Jamileh. (2019) Assessing the effects of tourism on economic development in Tehran, Journal of Earth Knowledge Research, Vol. 10, No. 39, pp.214-230. [In Persian].
Phillips, M.R. & House, C. (2009) an evaluation of priorities for beach tourism: Case studies from South Wales, UK, Tourism Management, Vol.30, No.1, pp.176-183.
Prideaux, B. (2005) Factors affecting bilateral tourism flows, Annals of Tourism Research,
Reitsamer, B. F.& Brunner-Sperdin, A. & Stokburger-Sauer, N. E. (2016) Destination attractiveness and destination attachment: The mediating role of tourists' attitude, Tourism Management Perspectives, Vol.19, No.8, pp.93-101.
Rezatebeh Azgami, Seyedeh Khadijeh. & Heidari Chianeh, Rahim. (2016) Analysis of the attractiveness rate of tourist destinations Case study: Mountainous areas of West Gilan, Land Management Conference, Caspian Sea and Gilan development perspective, Bandar Anzali. [In Persian].
Saei, Ali; Naiji, Mukhtar; Hamedanian, Fatemeh. (2010) The role of tourist destinations in attracting cultural tourists to foreign tourists in Isfahan, Cultural Studies and Communication, Vol. 6, No. 20, pp. 121-144. [In Persian].
Sultana, S.& Haque, A. & Momen, A. & Yasmin, F. (2014) Factors affecting the attractiveness of medical tourism destination: an empirical study on India-review article, Iranian journal of public health, Vol.43, No.7, pp.851-867.
Vengesayi, S. (2003) A conceptual model of tourism destination competitiveness and attractiveness, Journal of Chemical Information and Modeling, Vol.53, No.9, pp.1689-1699.
Visi, S. K. (2017) Analyzing the barriers of green textile supply chain management in Southeast Asia using interpretive structural modeling, Sustainable Production and Consumption, Vol.17, No.4, pp.176-188.
Woyo, E.& Slabbert, E. & Saayman. M. (2019) Do socio-demographic characteristics influence destination attractiveness perceptions after political turmoil: the case of Zimbabwe, African Journal of Hospitality, Tourism and Leisure, Vol. 8, No.3, pp.1-20.
Zarei, A. & Feiz, D. & Maleki Minbashrazgah, M. & Maleki, F. (2020) Factors influencing selection of medical tourism destinations: A special niche market, International Journal of Healthcare Management, Vol.10, No.4, pp.192-198. [In Persian].
)