تبیین نقش مولفه های مدیریت شهری بر توسعه گردشگری (مطالعه موردی: کلانشهر تبریز)

نوع مقاله : مقاله مستخرج از رساله دکتری

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت گردشگری، دانشگاه علم و فرهنگ تهران، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه مدیریت گردشگری، دانشگاه علم و فرهنگ تهران، تهران، ایران.

3 استادیار گروه مدیریت گردشگری، دانشگاه علم و فرهنگ تهران، تهران، ایران

چکیده

هرچند که گردشگری شهری پدیده ای نوظهور نیست اما امروزه، به دلیل رقابت مابین کشورهای مختلف، مسائل اقتصادی و تغییر و تحول در تقاضای گردشگران بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. در این بین به منظور سازمان دهی مقاصد گردشگری شهری برای کسب حداکثر منافع با حفظ منابع، ضروری است مدیریت شهری با تحقق مولفه های موثر خود، گام اساسی بردارد. برهمین اساس، پژوهش حاضر به دنبال شناسایی مولفه های مدیریت شهری و سپس تبیین نقش هر کدام بر تحقق هرچه بیشتر و کارآمدتر توسعه گردشگری در کلانشهر تبریز است. جامعه آماری پژوهش شامل خبرگان و متخصصین گردشگری، جغرافیا و مدیریت شهری است که با بهره گیری از نرم افزار Sample Power، تعداد 100 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین گردد. روش نمونه گیری نیز تصادفی ساده است. به منظور تحلیل تأثیر هریک از مولفه های مدیریت شهری بر توسعه گردشگری نیز از نرم افزار Smart PLS بهره گرفته شد. پس از بررسی مبانی نظری، چهار بُعد زیرساخت های شهری، خدمات و تسهیلات گردشگری، یکپارچگی نهادهای شهری و منابع مالی و انسانی برای مدیریت شهری استخراج گردید. همچنین، سه بُعد اجتماعی فرهنگی، اقتصادی و زیست محیطی نیز برای توسعه گردشگری در نظر گرفته شد. در نهایت این نتیجه کسب گردید که در بین مولفه های مدیریت شهری، یکپارچگی مابین نهادهای شهری با ضریب 698/0، زیرساخت های شهری با ضریب 529/0، خدمات و تسهیلات شهری با ضریب 296/0 و منابع مالی و انسانی با ضریب 106/0 به ترتیب بیشترین تأثیر را بر توسعۀ گردشگری دارند. همچنین، بیشترین نمود تحقق مولفه های مدیریت شهری در توسعه گردشگری، در بُعدهای اجتماعی فرهنگی با ضریب 867/0، اقتصادی با ضریب 700/0، زیست محیطی با ضریب 594/0 قابل مشاهده است. بنابراین، پیشنهاد می شود برمبنای مدیریت یکپارچه شهری به علاوه آموزش نیروی متخصص، کلانشهر تبریز می تواند در جهت رونق گردشگری گام بردارد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. اسکندری ثانی، محمد و رضایی، ابراهیم (1397) آینده‌پژوهی مدیریت شهری زمینه‌ساز تحقق رقابت‌پذیری در عرصه گردشگری (مطالعه موردی: شهر زاهدان)، دو فصلنامه جغرافیای اجتماعی شهری، دوره 2، شماره 5، صص 16-1.
  2. اکبریان رونیزی، سعیدرضا (1396) نقش گردشگری در پایداری شهری مورد: شهر سی سخت (شهرستان دنا)، فصلنامه گردشگری شهری، دوره 4، شماره 4، صص 12-1.
  3. امینیان، مهدی، امینیان، محسن، (1393)، توسعه پایدار فضای سبز شهری با رویکرد مدیریت یکپارچه شهری، ششمین کنفرانس ملی برنامه‌ریزی و مدیریت شهری با تأکید بر مؤلفه‌های شهر اسلامی، آبان 1393.
  4. باقری، ندا، رضویان، محمدتقی، توکلی‌نیا، جمیله، (1398)، نقش مدیریت شهری در پایداری گردشگری محله (مطالعه موردی: محله تجریش با رویکرد سبز)، فصلنامه علمی-پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال یازدهم، شماره چهارم، صص 37-17.
  5. بدین، گلن؛ آلن، جانی؛ اتول، ویلیام؛ هریس، راب؛ مک دانل، یان (1399) مدیریت جامع رویدادهای گردشگری، ترجمه زهره عباسی و مریم محمدجعفر، چاپ دوم، تهران: انتشارات مهکامه.
  6. بیکی، پریسا و تردست، زهرا (1397) ارزیابی کیفیت اجزای مقصد گردشگری شهری از جنبة مدیریت مقصد (مطالعة موردی: آرامگاه فردوسی، شهر توس)، نشریه گردشگری شهری، بهار 1397، دوره 5، شماره 1، صص 68-53.
  7. بیگ پور، مریم؛ شریعت پناهی، مجید؛ فرجی راد، عبدالرضا (1400) ارزیابی نقش مدیریت شهری در توسعه پایدار گردشگری کلان‌شهر تهران، فصلنامه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال سیزدهم، شماره دوم، صص 24-2.
  8. پوراحمد، احمد؛ پیری، اسماعیل؛ محمدی، یادگار؛ پارسا، شهرام؛ حیدری، سامان (1397) حکمروایی خوب شهری در محله‌های شهری ) موردمطالعه: شهر مریوان(، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد و مدیریت، پاییز 1397، شماره 24، صص 81-98.
  9. پوراحمد، احمد؛ یوسفی، رشید؛ علی‌نیا، یاور؛ مرادپور، نبی (1394) بررسی تأثیرات گردشگری شهری بر توسعه پایدار شهر با تأکید بر ادراک ساکنان مطالعه موردی: شهر بانه، نشریه گردشگری شهری، پاییز 1394، دوره 2، شماره 3، صص 273-2.
  10. تقوایی، مسعود، صفرآبادی، اعظم، (1390)، نقش مدیریت شهری در دستیابی به توسعه پایدار گردشگری شهری مطالعه موردی شهر کرمانشاه، فصلنامه مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال اول، شماره چهارم، 52-35.
  11. تیموری، ایرج؛ حکیمی، هادی؛ کوشش وطن، محمدعلی؛ دولتی، فاطمه (1398) واکاوی و تحلیل عوامل موثر بر گردشگری شهر تبریز از منظر گردشگران داخلی، فصلنامه گردشگری شهری، دوره 6، شماره 2، صص 43-33.
  12. خضرنژاد، پخشان و حیدری چیانه، رحیم (1395) تحلیلی بر عوامل مؤثر بر شکل‌گیری تصویر مقصد در گردشگری شهری مطالعه موردی: شهر ارومیه، مطالعات شهری، زمستان 1395، دوره 6، شماره 21، صص 16-5.
  13. دلشاد، علی (1396) تحلیل عوامل موثر بر توسعه و تکامل مقصدهای گردشگری، گردشگری و توسعه، بهار 1396، دوره ششم، شماره 10، صص 149-135.
  14. دوستی، فرشته، زال، محمدحسین؛ رمضان زاده لسبویی، مهدی (1398) سنجش ظرفیت‌های گردشگری خلاق در کلان‌شهر تبریز، فصلنامه گردشگری شهری، دوره 6، شماره 2، صص 13-1.
  15. دیناری، احمد (1384) گردشگری شهری در ایران و جهان، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.
  16. دیوسالار، اسدالله، توکلی، میثم، خادمی، امیرحسین، (1393)، نقش مدیریت شهری در توسعه پایدار گردشگری (نمونه موردمطالعه: شهر ساحلی نور)، ششمین کنفرانس ملی برنامه‌ریزی و مدیریت شهری با تأکید بر مؤلفه‌های شهر اسلامی، آبان 1393.
  17. سجادی، ژیلا؛ رضویان، محمدتقی؛ حیدری، جهانگیر؛ جمالی، حسین (1397) نقش مدیریت شهری در توسعه پایدار گردشگری ساحلی از دیدگاه جامعه میزبان مطالعه موردی: شهر بوشهر، نشریه پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال 9، شماره پیاپی 33، صص 16-1.
  18. سعیدنیا، احمد، (1383)، کتاب سبز راهنمای شهرداری‌ها مدیریت شهری، چاپ سوم، تهران، انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.
  19. شربتیان، محمدحسن (1390) تأملی بر گردشگری شهری در ایران و ارائه راهکارهایی در جهت توسعه پایدار این صنعت شهری، اولین همایش بین‌المللی مدیریت گردشگری و توسعه پایدار، مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
  20. صفائی‌پور، زهرا، (1396)، نقش مدیریت شهری در راستای تحقق توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: شهر ایلام)، فصلنامه مطالعات عمران شهری، دوره اول، شماره دوم، 192-168.
  21. لطفی، صدیقه و باباخانزاده، ادریس (1393) بررسی اثر گردشگری پایدار شهری بر ساکنان شهر مطالعه موردی: شهر جوانرود کرمانشاه، مجله برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، دوره 3، شماره 9، صص 150-130.
  22. مخصوص، ماهرخ؛ نجفی‌زاده، نادره السادات؛ جوانمرد، حبیب‌الله (1400) تبیین مدل توسعه گردشگری با تأکید بر نقش محرک‌های فرهنگی- اجتماعی مطالعه موردی: شهر اراک، فصلنامه گردشگری شهری، دوره 8، شماره 3، صص 62-47.
  23. مرکز آمار ایران، سالنامه‌های آماری 1395.
  24. ویلیامز، استیون؛ ترجمه محمود ضیایی (1394) جغرافیای گردشگری، تهران، دانشگاه پیام نور.
  25. Akbrian Ronizi, Saeed Reza (2018) The Role of Tourism in Urban Sustainability Case Study: Si-Sakht Town (Dena City), Journal of Urban Tourism, Vol.4, No. 4, pp. 12-1. [in Persian]
  26. Aminian, Mahdi & Aminian, Mohsen (2014) Sustainable development of urban green space with an integrated urban management approach, Sixth National Conference on Urban Planning and Management with emphasis on the components of the Islamic city. [in Persian]
  27. Bagheri, Neda & Razavian, Mohammad Taghi & Tavakolonia, Jamileh (2019), The role of urban management in the sustainability of tourism in the neighborhood (Case study: Tajrish neighborhood with a green approach), Journal of New Attitudes in Human Geography, Vol.11, No.4, pp. 37-17. [in Persian]
  28. Be, Glenn & Allen, Johnny & Atoll, William & Harris, Rob & McDonnell, Jan (2016) Comprehensive Management of Tourism Events, translated by Zohreh Abbasi and Maryam Mohammad Jafar, Second Edition, Tehran: Mahkameh Publications. [in Persian]
  29. Beiki, Parisa & Tardast, Zahra (2018) Assessing the quality of urban tourism destination components from the perspective of destination management (Case study: Ferdowsi Tomb, Toos city), Urban Tourism Magazine, Vol. 5, No. 1, pp. 68-53. [in Persian]
  30. Bigpour, Maryam & Shariat Panahi, Majid & Faraji Rad, Abdolreza (2021) Evaluating the role of urban management in the development of tourism metropolis in Tehran, Quarterly Journal of New Attitudes in Human Geography, Vol.13, No.2, pp. 24-2. [in Persian]
  31. Delshad, Ali (2017) Analysis of Factors Affecting the Development and Evolution of Tourism, Tourism and Development Destinations, Vol.6, No.10, pp. 149-135. [in Persian]
  32. Dinari, Ahmad (2005) Urban Tourism in Iran and the World, Mashhad: Ferdowsi University Press. [in Persian]
  33. Divasalar, Assadollah & Tavakoli, Meysam & Khademi, Amir Hossein, (2014), The role of urban management in sustainable tourism development (case study: coastal city of Noor), Sixth National Conference on Urban Planning and Management with emphasis on the components of the Islamic city. [in Persian]
  34. Dosti, Fereshteh & Zal, Mohammad Hossein & Ramezanzadeh Lesboui, Mehdi (2019) Assessing the capacities of creative tourism in the metropolis of Tabriz, Journal of Urban Tourism, Vol.6, No.2, pp. 13-1. [in Persian]
  35. Eskandari Thani, Mohammad & Rezaei, Ebrahim (2019) Future studies of urban management paves the way for the realization of competitiveness in the field of tourism (Case study: Zahedan city), Journal of Urban Social Geography, Vol.2, No.5, pp. 16-1. [in Persian]
  36. Fernandez, Daniel Barrera; Escampa, Marco Hernández; Vázquez, Antonia Balbuena (2016) Tourism management in the historic city. The impact of urban planning policies, International Journal of Scientific Management and Tourism, Vol.2, 1, pp 379-391.
  37. Grah, Barbara; Dimovski, Vlado; Peterlin, Judita (2020) Managing Sustainable Urban Tourism Development: The Case of Ljubljana, Sustainability, Vol.12, No.792, pp1-17.
  38. Khezrnejad, Pakhshan & Heidari Chianeh, Rahim (2016) An Analysis of the Factors Affecting the Formation of Destination Image in Urban Tourism Case Study: Urmia, Urban Studies, Vol.6, No.21, pp. 16-5. [in Persian]
  39. Lerario, Antonella & Turi, Silvia Di (2018) Sustainable Urban Tourism: Reflections on the Need for Building-Related Indicators,  Sustainability, MDPI, Open Access Journal, Vol. 10(6), pp 1-25.
  40. Lotfi, Sedigheh & Babakhanzadeh, Idris (2014) Investigating the effect of sustainable urban tourism on city residents Case study: Javanrood city of Kermanshah, Journal of Tourism Planning and Development, Vol.3, No.9, pp. 150-130. [in Persian]
  41. Makhsos, Mahrokh & Najafizadeh, Nadereh Sadat & Javanmard, Habibollah (2021) Explaining the tourism development model with emphasis on the role of socio-cultural stimuli Case study: Arak city, Journal of Urban Tourism, Vol.8, No.3, pp. 62-47. [in Persian]
  42. Mowforth, A, & Munt, I. (1998). Tourism & sustainability: New tourism in the third world. London: Rutledge.
  43. Pourahmad, Ahmad & Piri, Ismail & Mohammadi, Yadegar & Parsa, Shahram & Heidari, Saman (2018) Good urban governance in urban neighborhoods) Case study: Marivan city (Journal of Economics and Management, No. 24, pp. 81-98. [in Persian]
  44. Pourahmad, Ahmad & Yousefi, Rashid & Ali Nia, Yavar & Moradpour, Nabi (2015) Investigating the effects of urban tourism on sustainable development of the city with emphasis on the perception of residents Case study: Baneh, Journal of Urban Tourism, Vol. 2, No.3, pp. 273-2. [in Persian]
  45. Saarinen, J.; Rogerson, Ch.; Manwa, H. (2013) Tourism and the Millennium Development Goals, Rutledge.
  46. Saeidnia, Ahmad, (2004) Green Book Guide for Municipalities, Urban Management, Third Edition, Tehran: Publications of the Organization of Municipalities and Rural Affairs. [in Persian]
  47. Safaeipour, Zahra, (2017) The role of urban management in achieving sustainable urban development (Case study: Ilam city), Journal of Urban Development Studies, Vol.1, No.2, pp.192-168. [in Persian]
  48. Sajjadi, Jila & Razavian, Mohammad Taghi & Heydari, Jahangir & Jamali, Hossein (2018) The role of urban management in the sustainable development of coastal tourism from the perspective of the host community (Case study: Bushehr), Journal of Urban Research and Planning, Vol.9, No.33, pp. 16-1. [in Persian]
  49. Sherbatian, Mohammad Hassan (2011) A Reflection on Urban Tourism in Iran and Presenting Strategies for Sustainable Development of this Urban Industry, The First International Conference on Tourism Management and Sustainable Development, Marvdasht, Islamic Azad University, Marvdasht Branch. [in Persian]
  50. Shoval, Noam (2018) Urban planning and tourism in European cities, Tourism Geographies, Vol.20, No.3, pp371-376.
  51. Statistics Center of Iran (2016) Statistical yearbooks. [in Persian]
  52. Taghvaei, Massoud & Safarabadi, Azam, (2011), The role of urban management in achieving sustainable development of urban tourism Case study of Kermanshah, Journal of Arid Regions Geographic Studies, Vol.1, No.4, pp.52-35. [in Persian]
  53. Teymouri, Iraj & Hakimi, Hadi & Kooshe Watan, Mohammad Ali & Dolati, Fatemeh (2019) Analysis and analysis of factors affecting tourism in Tabriz from the perspective of domestic tourists, Journal of Urban Tourism, Vol.6, No.2, pp. 43-33. [in Persian]
  54. Van Digik,P. (2006) Managing Cities in Developing Countries: the theory and practice,of urban management, Edward Elgar Publishing, UK.
  55. Williams, Steven; Translated by Mahmoud Ziaei (2015) Geography of Tourism, Tehran, Payame Noor University. [in Persian]
نشریه گردشگری شهری
دوره 9، شماره 3
آبان 1401
صفحه 63-77

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار