نیم‌رخ انگیزه‌های کششی گردشگری محلی (شهری-روستایی) در دوران همه‌گیری بیماری کرونا(SARS-CoV-2)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

2 گروه محیط‌زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

همه‌گیری ویروس کرونا (SARS-CoV-2) در سال‌های 1398 تاکنون (1400)، موجب پدیدار شدن شرایطی بحرانی در عرصه جهانی شده و معادلات اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیستی بین‌المللی را دست‌خوش تحول کرده است. صنعت گردشگری، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین حوزه‌های تأثیرپذیر از این بحران، براثر محدودیت‌ها و قرنطینه‌های اعمال‌شده در ابعاد بین‌المللی، ملی و محلی شرایط جدیدی را تجربه می‌کند که منجر به فرصت‌ها، چالش‌ها و تهدیدهای تازه‌ای شده است. در حال حاضر بر اثر استمرار شرایط محدودیت‌های ناشی از همه‌گیری کرونا در ایران، سفرهای بین استانی محدود و ممنوع اعلام‌شده و در این شرایط، گردشگری محلی به‌عنوان گزینه‌ای ارزان، در دسترس و مطلوب در کانون توجه بسیاری از مردم قرارگرفته است. هدف پژوهش حاضر، بررسی انگیزه‌های گردشگری محلی (شهری-روستایی) در دوران همه‌گیری کرونا با رویکردی کیفی، به کمک روش نظریه زمینه‌ای است. جامعه موردمطالعه، گردشگران مشهدی بودند که در سال‌های 1398 و 1399 دست‌کم پنج سفر گردشگری محلی (شهری-روستایی) داشتند. حجم نمونه تحقیق با استفاده از دو معیار «تنوع» و «رسیدن به نقطه اشباع نظری» با 44 نفر مصاحبه نیمه ساختاریافته، انجام گرفت. مصاحبه‌ها کاملاً پیاده‌سازی و سپس کدهای باز، محوری و گزینشی احصاء شد. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که شرایط زمینه‌ای کشش گردشگران به مقاصد گردشگری محلی در دوران پاندمی کرونا، "دیدار اقوام و رسیدگی به امور فردی" و "اسکان در اقامتگاه‌های بوم‌گردی" بوده است. هم‌چنین شرایط مداخله‌گر عبارت بودند از تجربه‌های طبیعت‌گردی" و "تجربه‌های روستاگردی"، شرایط علی، "استرس کرونا و مسائل بهداشتی" و "بازدید از جاذبه‌های فرهنگی-تاریخی"، راهبردها "ساماندهی کالبدی فضاهای گردشگری محلی"، احیای بوم‌شناختی محیط‌زیست" و "بازسازی بافت روستایی" و پیامدها، " تنوع‌بخشی به اقتصاد روستایی"، "حفاظت از محیط‌زیست روستا"، " هویت‌بخشی به کالبد روستا" و "آرامش و تسکین روحی، روانی و التیام جسمانی گردشگران" بوده است. بر این اساس مدل پارادایمی پژوهش حاضر ارائه و پیشنهادهایی طرح شد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. امیرفخرایی، آزیتا؛ معصومی‌فرد، مرجان؛ اسماعیلی‌شاد، بهرنگ؛ دشت‌بزرگی، زهرا؛ درویش باصری، لیلا (1399) پیش‌بینی اضطراب کرونا ویروس بر اساس نگرانی سلامتی، سرسختی روانشناختی و فرا هیجان مثبت در بیماران دیابتی، فصلنامه پرستاری دیابت. دوره 8، شماره 2، صص. ۱۰۷۲-۱۰۸۳.
  2. بدری، سید علی؛ بیات، ناصر؛ فتاحی، احداله؛ عبدی، ناصر؛ باقری، فاطمه (1394) بخش‌بندی گردشگران روستایی بر اساس انگیزه‌های گردشگری (مطالعه موردی: دهستان سروستان، شهرستان بوانات)، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره 47، شماره 4، صص. 773-787.
  3. برومند، امیرعلی و طباطبایی یزدی، فاطمه (1398) جایگاه زنان در توسعه اکوتوریسم پایدار، مجموعه مقالات همایش ملی زن و توسعه گردشگری روستایی، صص. 350-357.
  4. پاپلی یزدی، محمدحسین و سقایی، مهدی (1393) گردشگری (ماهیت و مفاهیم). سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی، چاپ نهم، تهران، 275 صص.
  5. جاروندی، رضا و فرقانی، نازفر (1388) مقایسه انگیزه‌های سفر در میان دو نسل جوان و بزرگ‌سال (مطالعه موردی: مسافران شهر شیراز)، پژوهش جوانان فرهنگ و جامعه، دوره 1، شماره 2، صص. 123-143.
  6. جعفری، حمید و حافظی زاده، شقایق (1396) عوامل موثر در جذب گردشگران به مقصدهای روستایی، جغرافیایی سرزمین، دوره 14، شماره 54، صص. 31-41.
  7. حبیبی، فاتح و محمودی، حسنی (1396) تجزیه‌وتحلیل انگیزه‌های سفر گردشگران نوروزی به شهرستان مریوان، نشریه گردشگری شهری، دوره 4، شماره 2، صص. 31-46.
  8. رضوانی، محمدرضا و میرتقیان رودسری، سیّد محمّد (1397) بررسی انگیزه‌های گردشگری بازدیدکنندگان پارک‌های جنگلی، فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی. دوره 11، شماره 1، صص. 264-282.
  9. رنجبریان، بهرام؛ غفاری، محمد؛ تسلیمی بابلی، امین (1395) مقایسه انگیزه‌های زنان و مردان گردشگر از سفر به شهر اصفهان، مطالعات اجتماعی گردشگری، دوره 4، شماره 7، 57-36.
  10. سقایی، مهدی (1382) بررسی قابلیت‌های گردشگری روستایی در ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد.
  11. صفی‌خانی، شقایق (1399) آخرین وضعیت تردد خودروها در کشور (بر اساس منابع خبرگزاری ایسنا، مهر و تسنیم)، (به‌روزرسانی شده در تاریخ 24/12/1399). لینک دسترسی آنلاین: https://khodro45.com/، آخرین دسترسی: 14 فروردین 1400.
  12. ضیایی، محمود و تراب‌احمدی، مژگان (1388) شناخت صنعت گردشگری با رویکرد سیستمی، نشر علوم اجتماعی، چاپ سوم، تهران، 300 صص.
  13. علی‌قلی زاده فیروزجایی، ناصر؛ رمضان زاده لسبویی، مهدی؛ اسمعیلی، مجید (1394) عوامل موثر در انگیزه گردشگران در انتخاب مقصد گردشگری با تأکید بر جاذبه‌های روستاهای مناطق کویری و بیابانی (مطالعه موردی: نواحی روستایی خور و بیابانک)، جغرافیا، دوره 13 (دوره جدید)، شماره 46، صص. 301-321.
  14. مختاری، داوود؛ روستایی، شهرام؛ امامی‌کیا، وحید (1399) تحلیل رابطه بین انگیزه‌های گردشگری شهروندان کلان‌شهر تبریز و مقاصد گردشگری آن‌ها در استان آذربایجان شرقی با رویکرد ژئوتوریسم، فصلنامه جغرافیا و توسعه، دوره 18، شماره 59، صص. 171-184.
  15. موون، جان و مینور، میشل (1388) رفتار مصرف‌کننده؛ عوامل درونی و بیرونی، ترجمه عباس صالح اردستانی و محمدرضا سعدی، انتشارات آیلار، چاپ اول، تهران، 567 صص.
  16. میرزایی، روزبه؛ نصیری، حکیمه؛ میرا، سید ابوالقاسم (1394) از انگیزه گردشگران اروپایی تا انتخاب مقصد سفر (موردمطالعه: ایران)، مدیریت بازرگانی، دوره 7، شماره 4، صص. 940-921.
  17. یعقوبی، جعفر و زبیدی، طاهره (1397) بررسی انگیزه‌های مهاجرت معکوس و پیامدهای آن در روستاهای شهرستان ایجرود- استان زنجان. پژوهش‌های روستایی، دوره 9، شماره 2، صص. 196-209.
  18. Abdi, M. (2020) Coronavirus disease 2019 (COVID-19) outbreak in Iran: Actions and problems. Infection Control & Hospital Epidemiology, Vol. 41, No. 6, pp. 754-755.‌
  19. Alwani, S. S., Majeed, M. M., Hirwani, M. Z., Rauf, S., Saad, S. M., Shah, S. H., & Hamirani, F. M. (2020) Evaluation of knowledge, practices, attitude and anxiety of Pakistans nurses towards COVID‐19 during the current outbreak in Pakistan. Med Rxiv, pp. 1‐26.
  20. Andriotis, K. & Agiomirgianakis, G. (2010) Cruise visitors’ experience in a Mediterranean port of call, Tourism Research, UK, Vol. 12, No. 4, pp 390-404.
  21. Crompton, J. L. (1979) Motivations for pleasure vacation, Annals tourism research, UK, Vol. 6, No. 4, pp. 408-424.
  22. Driggin, E. Madhavan, M. V. Bikdeli, B. Chuich, T. Laracy, J. Biondi-Zoccai, G. ... & Brodie, D. (2020) Cardiovascular Considerations for Patients, Health Care Workers, & Health Systems during the COVID-19 P&emic. Journal of the American College of Cardiology. 75, No. 18, pp. 2352-2371.‌
  23. Duman, T. & Mattila, A. S. (2005) The role of affective factors on perceived cruise vacation value, Tourism management, New Zealand, Vol. 26, pp 311–323.
  24. Ezazi Bojnourdi, E. Ghadampour, S. Moradi Shakib, A. & Ghazbanzadeh, R. (2020) Predicting Corona Anxiety based on Cognitive Emotion Regulation Strategies, Health Hardiness and Death Anxiety in Diabetic Patients. Iranian Journal of Psychiatric Nursing, Vol. 8, No. 2, pp. 34-44.‌
  25. Garms, M. Fredman, P. & Mose, I. (2017) Travel motives of German tourists in the Scandinavian mountains: the case of Fulufjället National Park. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, Vol. 17, No. 3, pp. 239-258.‌
  26. Gössling, S. Scott, D. & Hall, C. M. (2020) Pandemics, tourism and global change: a rapid assessment of COVID-19. Journal of Sustainable Tourism, Vol. 29, No. 1, pp. 844-857.
  27. Han, H. & Hyun, S. (2018) Role of motivations for luxury cruise traveling, satisfaction, and involvement in building traveler loyalty, International Journal of Hospitality Management, USA, Vol. 70, pp. 75–84.
  28. Han, H. Lee, J. & Hwang, J. (2017) A study of brand prestige in the casino industry: the moderating role of customer involvement. Tourism hospital research, UK.
  29. Hung, K. & Petrick, J. F. (2011) Why do you cruise? Exploring the motivations for taking cruise holidays and the construction of a cruising motivation scale, Tourism Management, New Zealand, Vol. 32, pp. 386-393.
  30. Hussain, A. & Fusté-Forné, F. (2021) Post-Pandemic Recovery: A Case of Domestic Tourism in Akaroa (South Island, New Zealand). World, Vol. 2, No. 1, 127-138.‌
  31. Jung, H. & Han, H. (2016) Loyalty intention formation for cruise travel: moderating impact of perceived risk and mediating impact of affective experience, J. Tour. Sci, Vol. 40, No. 4, pp. 181–196.
  32. Kumar, A. & Somani, A. (2020) Dealing with Corona virus anxiety and OCD. Asian Journal of Psychiatry, Vol. 51, pp. 102053.‌
  33. Labrague, L. J. & De los Santos, J. A. A. (2020) COVID‐19 anxiety among front‐line nurses: Predictive role of organisational support, personal resilience and social support. Journal of nursing management, Vol. 28, No. 7, pp. 1653-1661.‌
  34. Lee, S. A. (2020) Coronavirus Anxiety Scale: A brief mental health screener for COVID‐19 related anxiety. Death Studies, Vol. 44, No. 7, pp. 393–401.
  35. Lee, S. A. Jobe, M. C. Mathis, A. A. & Gibbons, J. A. (2020) Incremental validity of coronaphobia: Coronavirus anxiety explains depression, generalized anxiety, and death anxiety. Journal of anxiety disorders, Vol. 74, pp. 102268.
  36. Lee, S., Chua, B. & Han, H. (2017) Role of service encounter and physical environment performances, novelty, satisfaction, and affective commitment in generating cruise passenger loyalty, Asia Pac. J. Tour. Res, UK, Vol. 22, pp. 131–146.
  37. Lewis, C. & D'Alessandro, S. (2019) Understanding why: Push-factors that drive rural tourism amongst senior travellers. Tourism Management Perspectives, No. 32, pp. 100574.‌
  38. Li, X. Song, Y. Wong, G. & Cui, J. (2020) Bat origin of a new human coronavirus: there & back again. Science China Life Sciences. Vol. 63, No. 3, pp. 461-462.‌
  39. Li, Z. M. & Sheng, F. F. (2020) The influence of COVID-19 epidemic on industry and consumption in China and its countermeasures. Jiangxi Soc. Sci. Vol. 40, pp. 5–15.
  40. Liu, Y. Gayle, A. A. Wilder‐Smith, A. & Rocklöv, J. (2020) The reproductive number of COVID‐19 is higher compared to SARS coronavirus. Journal of Travel Medicine, Vol. 27, No. 2, pp. 1–4.
  41. Luo, M. Guo, L. Yu, M. & Wang, H. (2020) The Psychological and Mental Impact of Coronavirus Disease 2019 (COVID‐19) on medical staff and general public–A systematic review and meta‐analysis. Psychiatry Research, Vol. 291, pp. 113190.
  42. Manzoor, F. Wei, L. & Asif, M. (2019) The contribution of sustainable tourism to economic growth and employment in Pakistan. International journal of environmental research and public health, Vol. 16, No. 19, pp. 3785.‌
  43. Pappa, S. Ntella, V. Giannakas, T. Giannakoulis, V. G. Papoutsi, E. & Katsaounou, P. (2020) Prevalence of depression, anxiety, and insomnia among healthcare workers during the COVID‐19 pandemic: A systematic review and meta‐analysis. Brain, Behavior, and Immunity, Vol. 88, pp. 901‐907.
  44. Sorokowski, P. Groyecka, A. Kowal, M. Sorokowska, A. Białek, M. Lebuda, I. et al. (2020) Information about pandemic increases negative attitudes toward foreign groups: A case of COVID-19 outbreak. 
  45. UNWTO (2020 a) Impact Assessment of the COVID-19 Outbreak on International Tourism. Available online: https://www.unwto.org/impact-assessment-of-the-covid-19-outbreak-on-international-tourism (accessed on 1 October 2020).
  46. UNWTO (2020 b) International Tourist Numbers Could Fall 60-80% in 2020. Available online: https://www.unwto.org/news/covid-19-international-tourist-numbers-could-fall-60-80-in-2020 (accessed on 1 October 2020).
  47. UNWTO (2020 c) Restrictions on Travel Easing as Europe Leads Cautious Restart of Tourism. 2020. Available online: https://www.unwto.org/news/restrictions-on-travel-easing-as-europe-leads-cautious-restart-of-tourism (accessed on 1 October 2020).‌
  48. Xu, S., & Li, Y. (2020) Beware of the second wave of COVID-19. The Lancet. Vol. 395, No. 10233, pp. 1321-1322.‌
  49. Zhu, H. & Deng, F. (2020) How to influence rural tourism intention by risk knowledge during COVID-19 Containment in China: mediating role of risk perception and attitude. Journal of Environmental Research and Public Health, Vol. 17, No. 10, 3514.‌
نشریه گردشگری شهری
دوره 9، شماره 2
مرداد 1401
صفحه 1-12

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار