ارزیابی موانع گردشگری پزشکی شهر تبریز

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

2 گروه ژئومورفولوژی، دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

3 گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی گردشگری، دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

در سال‌های اخیر صنعت گردشگری به یکی از پردرآمدترین صنایع دنیا تبدیل‌شده و رقابت فشرده‌ای در بین بسیاری از کشورهای جهان برای جذب گردشگر به چشم می‌خورد.‌ دراین‌بین گردشگری پزشکی، به‌منزله یکی از شاخص‌های گردشگری سلامت، پدیده‌های رو به گسترش در قرن 21 است که یکی از سریع‌ترین توسعه‌ها را در بازار گردشگری دارد. همچنین دارای منافع اقتصادی و اجتماعی بالایی برای کشور و شهر مقصد می‌باشد. تبریز به‌عنوان شهر دانشگاهی و از قطب‌های آموزشی و تحقیقاتی کشور در علوم پزشکی می‌باشد و پذیرای گردشگران پزشکی از کشورهای منطقه است که در این صنعت با موانع و چالش‌هایی روبرو می‌باشد. روش تحقیق پژوهش حاضر، توصیفی_ تحلیلی و شیوه جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات اسنادی و میدانی می‌باشد. جامعه آماری این پژوهش را کارکنان اداره کل میراث فرهنگی و صنایع‌دستی استان آذربایجان شرقی، اساتید دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی دانشگاه تبریز و پزشکان و متخصصان مراکز درمانی دولتی و خصوصی شهر تبریز تشکیل می‌دهد که نمونه‌گیری جهت سنجش مدل، به‌صورت نمونه‌گیری تصادفی در دسترس انجام گرفت و در مدت سه هفته 73 پرسشنامه تکمیل گردید که از این تعداد 70 مورد برای استفاده مناسب بود؛ پایایی و روایی پرسشنامه‌ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ محاسبه گردید و به روش مدل‌سازی معادلات ساختاری با رویکرد کمترین مربعات جزئی (PLS-SEM) مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. متغیرهای مورد ارزیابی، موانع گردشگری پزشکی از جمع‌بندی مطالعات پیشین استخراج شد. نتایج تحقیق نشان داد موانع گردشگری پزشکی در تبریز با توجه به ضرایب مسیر متغیرها به ترتیب عبارت‌اند از: موانع زبان، ارتباطات و تبلیغات با ضریب مسیر 271/0 در رتبه اول بیشترین تأثیر را در عدم توسعه گردشگری پزشکی را دارد و بقیه به ترتیب موانع نیروی انسانی متخصص با ضریب مسیر 230/0، موانع سیاست‌گذاری، قانون‌گذاری و نظارت و ارزیابی با ضریب مسیر 205/0، موانع اقتصادی با ضریب مسیر 189/0، موانع امکانات و زیرساخت‌ها با ضریب مسیر 187/0 در رتبه‌های بعدی قرارگرفته‌اند. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد به‌جز متغیر موانع نیروی انسانی بقیه متغیرها به‌نوعی در عدم توسعه گردشگری پزشکی شهر تبریز نقش دارند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. ابراهیمی، عبدالحمید؛ قادری، اسماعیل؛ قائد رحمتی، صفر (1389) بررسی تأثیر تبلیغات بر جذب گردشگران، نمونه: گردشگران بین‌المللی شهر اصفهان، نشریه جغرافیا و توسعه، دوره 8، شماره 17، صص. 156-139.
  2. ابوالحسنی، نازنین (1393) جنبه‌های قانونی و حقوق گردشگری پزشکی، فصل‌نامه اخلاق زیستی، دوره 4، شماره 12، صص. 84-100.
  3. اعرابی، سید محمد و فیاضی، مرجان (1395) استراتژی منابع انسانی، چاپ اول، تهران: انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
  4. برکو، ری ام (1375) مدیریت ارتباطات، ترجمه محمد اعرابی، چاپ اول، تهران: انتشارات علمی.
  5. پوراحمد، احمد؛ اشلقی، مهدی؛ اهار، حسن (1393) مدل‌سازی مکان‌یابی بیمارستان با استفاده از منطق فازی و با تلفیق AHP و TOPSIS در محیط GIS، جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، دوره 25، شماره 2، صص. 24-1.
  6. تراب احمدی، مژگان و بن، مائده (1389) مروری بر وضعیت گردشگری پزشکی در کشورهای درحال‌توسعه با تأکید بر کشور ایران، نشریه کتاب ماه علوم اجتماعی، دوره 27، شماره 36، صص. 114-103.
  7. تیموری، زینب (1394)، بررسی و ارائه استراتژی‌های گردشگری سلامت مطالعه موردی: گردشگری پزشکی خارجی تبریز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، دوره 21، شماره 12، صص. 90-82.
  8. جباری، علیرضا (1388) طراحی الگویی برای گردشگری پزشکی در ایران، رساله دکتری تخصصی رشته پزشکی، به راهنمایی محمدرضا فرزین، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران.
  9. حسن‌پور، محمود و عزیزی، عذرا (1393) مطالعه تطبیقی وضعیت گردشگری درمانی ایران و جهان در راستای تدوین راهبردهای توسعه محصول، کمیسیون گردشگری و خدمات اتاق ایران، گزارش 68.
  10. حقیقی‌کفاش، مهدی، ضیایی، محمود و قاسم جعفری (1389) عوامل مرتبط با گردشگری پزشکی را در اولویت قرار دهید، مجله مطالعات، دوره ‌4، شماره 11 و 12، صص. 40-23.
  11. سرور، رحیم؛ اکبری، مجید؛ درویش، بهروز (1396) طراحی مدل توسعه گردشگری غذا در ایران با رویکرد مدل‌سازی ساختاری_تفسیری، فصلنامه جغرافیا، دوره 15، شماره 53، صص. 90-73.
  12. سعادت‌نیا، فرهاد و مهرگان، محمدرضا (1393) شناسایی و اولویت‌بندی عوامل اثرگذار بر جذب گردشگران درمانی از منظر کشورهای عربی نمونه موردی: بیمارستان رضوی مشهد، مجله بین‌المللی مطالعات بازاریابی، دوره 6، شماره 3، صص 155-162.
  13. ضرغام بروجنی، حمید؛ نکویی، زهرا؛ عباسپور، نیلوفر؛ شجاعی، مسلم (1391) برنامه‌ریزی توسعه گردشگری در کشورهای درحال‌توسعه، چاپ اول، تهران، انتشارات مهکامه.
  14. عزیزی، فاطمه و زاهدی، شمس‌السادات (1394) شناسایی و ارزیابی موانع توسعه گردشگری سلامت در استان یزد، نشریه مدیریت اطلاعات سلامت، دوره 12، شماره 6، صص. 799-806.
  15. قلی پور سوته، رحمت‌الله؛ امیری، مجتبی؛ ضرغام بروجنی، حمید (1397) واکاوی موانع توسعه گردشگری پزشکی در ایران با تأکید بر الزامات سیاست‌گذاری، فصلنامه علمی پژوهشی گردشگری و توسعه، دوره 7، شماره 4، صص 60-38.
  16. کرمی، فریبا؛ بیاتی‌خطیبی، مریم؛ طالب‌زاده‌شوشتری، علی (1395) شناسایی و اولویت‌بندی عوامل موثر بر توسعه گردشگری پزشکی با تأکید بر گردشگران داخلی مطالعه موردی: مشهد، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، دوره 14، شماره ‌2، صص 128-109.
  17. ممی پور، محمد (1389) مقدمه‌ای بر گردشگری سلامت، چاپ اول، تبریز، انتشارات مصباح آذر.
  18. میلر، جرالد (1368) ارتباطات کلامی، ترجمه علی ذکاوتی قراگزلو، چاپ اول، تهران: انتشارات سروش.
  19. نعمتی، ولی؛ ابراهیم‌پور، حبیب؛ بابایی، یاور (1394) ارزیابی موانع توسعه گردشگری پزشکی اردبیل، مجله سلامت و بهداشت، دوره 7، شماره 2، صص 136-125.
  20. نیک‌رفتار، طیبه؛ حسینی، الهه؛ مقدم، عاطفه (1395) شناسایی الزامات سیاست‌گذاری گردشگری پزشکی در ایران، فصل‌نامه علمی-پژوهشی سیاست‌گذاری عمومی، دوره 2، شماره 2، صص 141-156.
  21. یوسفی‌شهیر، هانیه؛ حسین‌زاده دلیر، کریم؛ باقری، کریم (1392) ارزیابی زیرساخت‌های گردشگری با تأکید بر محورهای ارتباطی و توقفگاه‌ها از دیدگاه گردشگران، فصلنامه فضای گردشگری، دوره 3، شماره 12، صص 43-25.
  22. Abolhassani, Nazanin. (2014) Legal Aspects and Medical Tourism Law, Bioethics Quarterly, Vol.4, No.12, pp.84-100. [In Persian].
  23. Arabi, Seyed Mohammad. & Fayazi, Marjan. (2016) Human Resources Strategy, First Edition, Tehran: Cultural Research Office Publications. [In Persian].
  24. Asprogerakas, Evangelos. (2007) City competition and urban marketing: The case of tourism industry in Athens, Tourism: An International Multidisciplinary Journal of tourism, Vol.2, No.1, pp.1-26.
  25. Azizi, Fatemeh. & Zahedi, Shamsalsadat. (2015) Identification and evaluation of barriers to the development of health tourism in Yazd province, Journal of Health Information Management, V.12, No.6, pp.799-806. [In Persian].
  26. Berko, RM. (1996) Communication Management, translated by Mohammad Aarabi, first edition, Tehran: Scientific Publications. [In Persian].
  27. Bookman, M. Z. & Bookman, K. R. (2007) Medical Tourism in Developing Countries. New York: Palgrave Macmillan, Vol.2, No.4, pp.1-
  28. Chen, Pei-Ti.& Kung, Rrn-Hua Kung. & Huang, Ming-Yi. & Chen, Fuu-Diing. & Pei, (2012) Exploring The Medical Tourism Development barriers and participation willingness in Taiwan: An example of mainland tourist World academy of Science Technology,Vol.6, No.8, pp.8-29.
  29. Ebrahimi, Abdul Hamid. & Qaderi, Ismail. & Ghaed Rahmati, Safar. (2010) A Study of the Effect of Advertising on Attracting Tourists, Example: International Tourists in Isfahan, Journal of Geography and Development, Vol.8, No.17, pp.156-139. [In Persian].
  30. Edward Belch, George. & Belch, Michel. (2002) Advertising and Promotion an Integrated Marketing Communications Perspective - fifth edition – Mc Grew – Hill Publishing Company limited New Delhi.
  31. Golipour Soteh, Rahmatullah. & Amiri, Mojtaba. & Zargham Boroujeni, Hamid. (2015) Analysis of Barriers to the Development of Medical Tourism in Iran with Emphasis on Policy Requirements, Tourism and Development Quarterly, Vol.7, No.4, pp.38-60. [In Persian].
  32. Haghighi Kafash, Mehdi. & Ziaee, Mahmoud. & Jafari, Ghasem. (2010) Prioritize factors related to medical tourism, Journal of Studies, Vol.4, No.11 & 12, pp.40-23. [In Persian]
  33. Hassanpour, Mahmoud. & Azizi, Ozra. (2014) A comparative study of the situation of medical tourism in Iran and the world in order to develop product development strategies, Tourism and Services Commission of the Iran Chamber. [In Persian].
  34. Hwang, Soonae. & Lee, Donhee. & Kang, Chang-yuil. (2018) Medical tourism: focusing on patients’ prior, current and post experience. International Journal of quality Innovation, Vol.4, No.4, pp.1-22.
  35. Jabbari, Alireza. (2009) Designing a model for medical tourism in Iran Phd thesis, Iran University of Medical Sciences and Health Services. Vol.13, No. 9, pp. 32-21. [In Persian].
  36. Karami, Fariba. & Bayati Khatibi, Maryam. & Talebzadeh Shoushtari, Ali. (2016) Identifying and prioritizing the factors affecting the development of medical tourism with emphasis on domestic tourists Case study: Mashhad, Journal of Geography and Regional Development, 14, No.2, p.128-109. [In Persian].
  37. Kim, Soojung. & Arcodia, Charles. & Kim, Insin. (2019) Critical Success Factors of Medical Tourism: The Case of South Korea, Int. J. Environ. Res. Public Health, Vol.6, No.12, pp.1-15.
  38. Larisa, & Tigu, Gabriela. (2017) Medical Tourism Market trends- An exploratory research. Proceeding of The International Conference on business Excellence De Gruyter Open‌ Vol.‌11, No.1, pp.11-13.
  39. Mamipour, Mohammad. (2010) Introduction to Health Tourism, First Edition, Tabriz, Mesbah Azar Publications. [In Persian].
  40. Miller, Gerald. (1989) Verbal Communication, translated by Ali Zakavati Qaragazloo, first edition, Tehran: Soroush Publications. [In Persian].
  41. Nemati, vali. & Ebrahimpour, Habib. & Babaei, Yavar. (2015) Evaluation of Barriers to the Development of Medical Tourism in Ardabil, Journal of Health, Vol.7, No.2, p.125. [In Persian]
  42. Nikraftar, Tayiebe. & Hosseini, Ellahe. & Moghadam, Atefeh. (2016) Identifying the requirements of medical tourism policy in Iran, Quarterly Journal of Public Policy, Vol.2, No.2, pp.141-156. [In Persian].
  43. Poorahmad, Ahmad. & Ashlaghi, Mehdi. & Ahar, Hassan. (2014) Modeling Hospital Location Using Fuzzy Logic and Combining AHP and TOPSIS in GIS Environment, Geography and Environmental Planning, Vol.25, No.2, pp.24-1. [In Persian].
  44. Rokni, & Avci, Turgay. & Park, Sam, Han. (2017) Barriers of develop inf medical tourism in destination: a case of South korea. Iran J Public Health, Vol.‌46, No.7, PP.930- 939.
  45. Saadatnia, Farhad. & Mehrgan, Mohammad Reza. (2014) Identifying and prioritizing the factors affecting the attraction of medical tourists from the perspective of Arab countries Case study: Razavi Hospital, Mashhad, International Journal of Marketing Studies, Vol.6, No.3, pp.155- 162. [In Persian].
  46. Sarvar, Rahim, Akbari. & Majid Darvish, Behrooz. (2017) Designing a food tourism development model in Iran with a structural-interpretive modeling approach, Geography Quarterly, Vol.15, No.53, pp. 90-73. [In Persian].
  47. Singh, (2008) Medical Tourism, New Delhi: India Kanishka Publisher, Vol.33, No.1, pp ‌449-455.
  48. Torab Ahmadi, Mozhgan. & Bon, Maedeh. (2010) A Review of the Status of Medical Tourism in Developing Countries with Emphasis on Iran, Social Science Monthly, March, Vol.27, No.36, pp.114-103. [In Persian].
  49. Verulava, & Jorbenadze, Revaz. (2018) Medical Tourism in Georgia: current barriers and recommendations. Malaysian Journal of Public Medicine, Vol.‌18, No.1, pp. 81-86.
  50. Williams, Alistair. (2006) Tourism and hospitality marketing. Fantasy feeling and fun International Journal of Contemporary Hospitality Management, Vol.18, No.6, pp.303-314.
  51. Yousefi Shahir, Haniyeh. & Hosseinzadeh Dalir, Karim. & Bagheri, Karim. (2013) Evaluation of tourism infrastructure with emphasis on communication axes and stops from the perspective of tourists, Quarterly Journal of Tourism Space, Vol.3, No.12, pp.43-25. [InPersian].
  52. Yung-Sheng, (2013) Key success factors in medical tourism marketing, International Journal of Academic Research in Business and Social Sciences, Vol.3, No.3, pp.152-158.
  53. Zargham Borujeni, Hamid. & Nekouei, Zahra. & Abbaspour, Niloufar. & Shojaei, Moslem. (2012) Tourism Development Planning in Developing Countries, First Edition, Tehran, Mahkameh Publications. [In Persian].
نشریه گردشگری شهری
دوره 9، شماره 2
مرداد 1401
صفحه 27-39

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار