راهبردهای ارتقاء ظرفیت گردشگری شهرهای ساحلی، نمونه مطالعه شهر بوشهر

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 گروه شهرسازی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 گروه شهرسازی، دانشگاه خلیج‌فارس، بوشهر، ایران

چکیده

شهرهای ساحلی به سبب هم‌جواری با دریا و ظرفیت‌هایی که از این منظر کسب می‌نمایند، همواره به‌عنوان یکی از مقاصد اصلی گردشگری مطرح بوده‌اند. بااین‌وجود، بسیاری از این شهرها به‌ویژه در ایران، در بالفعل نمودن استعدادهای خود توفیق چندانی نداشته‌اند. همین مسئله سبب گردید پژوهش حاضر برای دستیابی به راهبردهای ارتقاء ظرفیت گردشگری شهرهای ساحلی به تحلیل رضایتمندی گردشگران بپردازد. روش پژوهش، تحلیلی توصیفی و مبتنی بر مطالعات اسنادی و پیمایش میدانی است. شاخص‌های تحلیل رضایتمندی گردشگران از منابع داخلی و خارجی استخراج‌شده و با ابزار پرسشنامه از گردشگران حاضر در شهر بوشهر در بازه زمانی پاییز سال 1399 مورد پرسش قرارگرفته است. در ادامه، داده‌های پرسشنامه‌ها در نرم‌افزار SPSS واردشده و با مدل‌های تحلیل عاملی اکتشافی و رگرسیون چندمتغیره خطی مورد تحلیل قرارگرفته‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهد که 40 شاخص موردبررسی در پژوهش حاضر در قالب 9 عامل دسته‌بندی می‌شوند که از میان آن‌ها 6 عامل «مطبوعیت محیط شهر»، «خدمات اسکان و تغذیه»، «دسترسی به جاذبه‌ها»، «تنوع جاذبه‌ها»، «جذابیت محیط شهر» و «تجربه خوشایند حضور در شهر» با سطح معناداری بالای 95 درصد بر سطح رضایتمندی گردشگران نقش کلیدی داشته‌اند. همچنین در خصوص شهر بوشهر از میان 40 شاخص موردبررسی، شاخص‌های «در دسترس بودن و کیفیت سرویس‌های بهداشتی در سطح شهر و اماکن گردشگری»، «امکان مشاهده تنوع گونه‌های آبزیان، مرجان‌های دریایی و ... برای گردشگران» و «امکانات و خدمات تفریحی [آبی] مخصوص بانوان و کودکان» کمترین میزان رضایتمندی و در مقابل شاخص‌های «نحوه برخورد و مهمان‌نوازی مردم»، «سطح امنیت و ایمنی برای گردشگران به‌ویژه زنان و کودکان» و «سهولت دسترسی به ساحل و لبه آب» بیشترین میزان رضایتمندی را در میان گردشگران کسب نموده‌اند. لذا در پایان مقاله، از برآیند ارزیابی شاخص‌ها و عوامل همراه با نارضایتی، اقدام به تدوین راهبردهای پیشنهادی برای ارتقای گردشگری شهر بوشهر شده است.  

کلیدواژه‌ها


  1. اقبالی، مرضیه؛ متولی، صدرالدین؛ جانباز قبادی، غلامرضا؛ غلامی، سارا (1400) بررسی تأثیر ابعاد اجتماعی تاب‌آوری شهری بر توسعه پایدار گردشگری مطالعه موردی: شهر محمودآباد، نشریه گردشگری شهری، دوره 8، شماره 2، صص. 16-1.
  2. آقایی، پرویز؛ رضویان، محمدتقی؛ سعیدی‌راد، مجید؛ خزایی، مصطفی (1394) تحلیل مؤلفه‌های تأثیرگذار بر رضایتمندی از مقاصد گردشگری (مورد پژوهی: گردشگران شهرستان قروه)، فصلنامه فضای گردشگری، سال 4، شماره 14، صص. 113-97.
  3. برزگر، صادق (1397) سنجش میزان رضایتمندی از کیفیت محیط مکان‌های گردشگری مطالعه موردی: شهر گرگان، نشریه گردشگری شهری، دوره 5، شماره 4، صص. 18-1.
  4. بهاری میمندی، سید امیرعباس؛ دریاباری، سید جمال‌الدین؛ بخشنده نصرت، عباس؛ نجفی، عباس (1397) نقش گردشگری در توسعه پایدار رامسر، فصلنامه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال 10، شماره 2، صص. 156-147.
  5. جمالی، حسین؛ سجادی، ژیلا؛ رضویان، محمدتقی؛ حیدری، جهانگیر (1397) ارزیابی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر رضایتمندی از مقاصد گردشگری مطالعه موردی: شهرهای ساحلی استان بوشهر، نشریه گردشگری شهری، دوره 5، شماره 3، صص. 64-49.
  6. زیاری، کرامت‌اله؛ پور احمدی، احمد؛ حاتمی‌نژاد، حسین؛ باستین، علی (۱۳۹۷) سنجش و ارزیابی اثرات حکمروایی خوب شهری بر زیست‌پذیری شهرها (مطالعه موردی: شهر بوشهر)، نشریه پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال 9، شماره ۳۴، صص. 18-1.
  7. سجادی، ژیلا؛ رضویان، محمدتقی؛ حیدری، جهانگیر؛ جمالی، حسین (1397) نقش مدیریت شهری در توسعه پایدار گردشگری ساحلی از دیدگاه جامعه میزبان (مطالعه موردی: شهر بوشهر)، نشریه پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال 9، شماره پیاپی 33، صص. 16-1.
  8. سلیمانی، منصور؛ محمدنژاد، علی؛ خدادادی، پروین؛ عطایی، وحید (1394) سنجش رضایتمندی گردشگران از شهر مهاباد با تأکید بر گردشگری خرید، فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، سال 3، شماره 10، صص. 155-139.
  9. شوهانی، نادر؛ نیک‌سرشت، مهدی؛ تردست، زهرا؛ مقیمی، مهدی (1397) ارزیابی میزان رضایت گردشگران از محصول گردشگری با استفاده از مدل HOLSAT، مطالعه موردی: استان ایلام، نشریه گردشگری شهری، دوره 5، شماره 4، صص. 87-104.
  10. صالحی، صادق؛ قدمی، مصطفی؛ همتی گویمی، زهرا (1391) بررسی رفتارهای محیط زیستی در بین گردشگران ساحلی (مطالعه موردی: گردشگران ساحلی شهر بوشهر در ایام نوروز)، مجله برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، سال 1، شماره 1، صص. 58-35.
  11. مروتی شریف‌آبادی، علی؛ عزیزی، فاطمه؛ جمشیدی، زینت (1395) تحلیل عوامل مؤثر بر رضایت گردشگران داخلی استان یزد با استفاده از مدل دیمتل فازی، فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری، سال 11، شماره 33، صص. 104-85.
  12. هزارجریبی، جعفر و نجفی، ملک محمد (1391) بررسی جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری در ایران (با رویکرد جذب گردشگران خارجی)، نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، سال 23، شماره 3، صص. 146-133.
  13. Aghaei, Parviz, Razavian, Mohammad Taghi, Saeed Rad, Majid, Khazaei, Mustafa. (2015) Analysis of effective components on satisfaction of tourism destinations studied: Tourists of Qorveh city, Geographical Journal of Tourism Space, Vol. 4, No. 14, pp. 97-114. [In Persian].
  14. Aliman, Nor Khasimah. & Mohamed Hashim, Shareena. & Mohd Wahid, Siti Dalela. & Harudin, Syahmi. (2016) Tourists’ Satisfaction with a Destination: An Investigation on Visitors to Langkawi Island, International Journal of Marketing Studies, Vol. 8, No. 3, pp. 173-188.
  15. Bahari Meymandi, Seyed Amir Abbas, Daryabari, Seyed Jamaluddin, Bakhshandeh Nusrat, Abbas, Najafi, Abbas. (1397) The role of tourism in the sustainable development of Ramsar, Quarterly Journal of New Attitudes in Human Geography, Vol. 10, No. 2, pp. 156-147. [In Persian].
  16. Balmukund Mistry, Rajul. (2018) Influence of Destination Attributes Importance to Tourists’ Satisfaction - Gujarat Tourism, Amity Journal of Management Research, Vol. 3, Issue. 1, pp.14-26.
  17. barzegar, S. (2019) Assessing the satisfaction of the quality of the tourist environment (Case study: Gorgan city). urban tourism, Vol. 5, No. 4, pp. 1-18. [In Persian].
  18. Bernini, Cristina. & Galli, Federica. (2022) How much does satisfaction affect tourism expenditure during and post recessions?, Current Issues in Tourism, Vol. 25, No. 6, pp. 937-954.
  19. Carvache-Franco, Wilmer. & Carvache-Franco, Mauricio. & Hernández-Lara, Ana Beatriz. (2021) From motivation to segmentation in coastal and marine destinations: a study from the Galapagos Islands, Ecuador, Current Issues in Tourism, Vol. 24, Issue. 16, pp. 1-17.
  20. Ciacci, Andrea. & Ivaldi, Enrico. & Mangano, Stefania. & Marco Ugolini, Gian. (2021) Environment, logistics and infrastructure: the three dimensions of influence of Italian coastal tourism, Journal of Sustainable Tourism, Vol. 29, No. 2, pp. 1-25.
  21. Coghlan. A. (2012) Facilitating reef tourism management through an innovative importance-performance analysis method, Tourism Management, Vol. 33, pp.767-775.
  22. Della Corte, Valentina. & Sciarelli, Mauro. & Cascella, Clelia. & Del Gaudio, Giovanna (2015) Customer satisfaction in tourist destination: The case of tourism offers in the city of Naples, Vol. 4, pp. 39-50.
  23. Di Vio, Assunta. & L´opez-Ojeda, Ana. & Manrique-de-Lara-Pe˜nate, Casiano. & Trujillo, Lourdes. (2021) The measurement of sustainable behaviour and satisfaction with services in cruise tourism experiences, An empirical analysis, Research in Transportation Business & Management, Vol. 41, pp. 1-17.
  24. Dimitrovski, Darko. & Lemmetyinen, Arja. & Nieminen, Lenita. & Pohjola, Tuomas. (2021) Understanding coastal and marine tourism sustainability-A multi-stakeholder analysis, Journal of Destination Marketing & Management, Vol. 19(100554), pp. 1-12.
  25. Eghbali, M., Motavi, S., Janbaz Ghobadi, G., Gholami, S. (2021) Investigating the Effect of Social Dimensions of Urban Resilience on Sustainable Tourism Development Case Study: Mahmudabad City, urban tourism, Vol. 8, No. 3, pp. 1-16. [In Persian].
  26. Ghafourian, Samira. & Sadeghzadeh, Milad. (2021) Coastal tourism planning using GIS-based system: the case of Shirud coast, Caspian Sea, Mazandaran, Iran, Geo Journal, Vol. 86, No. 2, pp. 1-18.
  27. Ghosh, Tuhin. (2012) Sustainable Coastal Tourism: Problems and Management Options, Journal of Geography and Geology, Vol. 4, No. 1, pp. 163-169.
  28. Gnanapala, W. K. Athula. (2015) Tourists Perception and Satisfaction: Implications for Destination Management, American Journal of Marketing Research, Vol. 1, No. 1, pp. 7-19.
  29. Golghamat Raad, Nima. (2019) A Strategic Approach to Tourism Development Barriers in Iran, Journal of Tourism & Hospitality, Vol. 8, Issue. 3, No. 410, pp.1-8.
  30. Hezarjaribi, J., Najafi, M. (2012) A Study on the Satisfaction Rate of Foreign Tourists in Iran. Geography and Environmental Planning, Vol. 23, No. 3, pp. 133-146. [In Persian].
  31. jamali, H., Sajadi, J., Razavian, M., heydari, J. (2018) Evaluation Efective Authors on Satisfaction For tourist destinations The Case of coastal Cities of Boushehr province. urban tourism, Vol. 5, No. 3, pp. 49-64. [In Persian].
  32. Kabil, Moaaz. & Priatmoko, Setiawan. & Magda, Róbert. & Dénes Dávid, Lóránt. (2021) Blue Economy and Coastal Tourism: A Comprehensive Visualization Bibliometric Analysis, Sustainability, Vol. 13(3650), pp.1-25.
  33. Morovati sharifabadi, A., Jamshidi, Z. (2016) Analyzing the Factors Affecting the Satisfaction of Domestic Tourists in Yazd Province Using Fuzzy DEMATEL. Tourism Management Studies, Vol. 11, No. 33, pp. 85-104. [In Persian].
  34. Naidoo, Perunjodi. & Ramseook-Munhurrun, Prabha. & Ladsawut, Jeynakshi. (2015) Tourist Satisfaction with MAURITIUS as A Holiday Destination, Global Journal of Business Research, Vol. 4, No. 2, pp. 113-123.
  35. Nguyen Viet, Bang. & Phuc Dang, Huu. & Hai Nguyen, Ho. (2020) Revisit intention and satisfaction: The role of destination image, perceived risk, and cultural contact, Cogent Business & Management, Vol. 7, pp. 1-20.
  36. Park, Sangkon. & Hahn, Sowon. & Lee, Taehun. & Jun, Minji. (2018) Two factor model of consumer satisfaction: International tourism research, Tourism Management, Vol. 67, pp. 82-88.
  37. sajadi, J., Razavian, M., heidari, J., jamali, H. (2018) The Role of Urban Management in Sustainable Development of Coastal Tourism from the Perspective of the Host Society (Case Study of Bushehr City), Vol. 9, No. 33, pp. 1-16. [In Persian].
  38. Salehi, S., Ghadami, M., Hemmati Gouyomi, Z. (2012) A study of Environmental Behaviors among Coastal Tourists (A case Study of Coastal Tourists in Bushehr City during New Year Holiday). Journal of Tourism Planning and Development, Vol. 1, No. 1, pp. 35-58. [In Persian].
  39. Shin, Hhye Won. & Fan, Alei. & Lehto, Xinran. (2020) Peer to peer accommodation: A meta analysis of factors affecting customer satisfaction and loyalty, International  Journal of Tourism Research, Vol. 23(24), pp. 1-16.
  40. shohani, N., Niksaresht, M., tardast, Z., moghimi, M. (2019) Assessment of tourist satisfaction from tourism product using HOLSAT model Case Study: Ilam Province. urban tourism, Vol. 5, No. 4, pp. 87-104. [In Persian].
  41. Soleimani, M., Mohammadnejad, A., Khodadadi, P., Ataei, V. 92015) Measuring Tourists' Satisfaction of the Mahabad City with an Emphasis on Shopping Tourism. IUESA, Vol. 3, No. 10, pp. 139-155. [In Persian].
  42. Sukiman, Mohd Fauzi. & Irwana Omar, Shida. & Muhibudin, Masitah. & Yussof, Izatul. & Mohamed, Badaruddin. (2013) Tourist Satisfaction as the Key to Destination Survival in Pahang, Social and Behavioral Sciences, Vol. 91, pp. 78-87.
  43. Tovmasyan, Gayane. (2019) Assessment of Tourist Satisfaction Index: Evidence from Armenia, Marketing and Management of Innovations, Issue. 3, pp. 22-32.
  44. Vena-Oya, Julio. & Casta˜neda-García, Jos´e Alberto. & Rodríguez-Molina, Miguel ´Angel. & Frías-Jamilena, Dolores María. (2021) How do monetary and time spend explain cultural tourist satisfaction?, Tourism Management Perspectives, Vol. 37(100788), pp. 1-8.
  45. Wang, Jinwei. & Wang, Guoquan. & Zhang, Junjiao. & Wang, Xin. (2021) Interpreting disaster: How interpretation types predict tourist satisfaction and loyalty to dark tourism sites, Journal of Destination Marketing & Management, Vol. 22(100656), pp. 1-12.
  46. Wong, Macy. (2013) A Study on Traveler Expectation, Motivation and Attitude, Contemporary Management Research, Vol. 9, No. 2, pp. 169-186.
  47. Ziari, K., Pour Ahmad, A., Hatami nezhad, H., bastin, A. (2018) Assessment of the good urban governance impact on urban livability (Case study: Bushehr City), Vol. 9, No. 34, pp. 1-18. [In Persian].