بررسی عوامل مؤثر بر گردشگری دوچرخه در شهرها مطالعه موردی: شهر تهران

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسندگان

گروه مدیریت جهانگردی، دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

گردشگری دوچرخه به‌عنوان یکی از شاخه‌های گردشگری شناخته می‌شود که امروزه طرفداران بسیاری را به خود جذب کرده است. از طرفی دیگر دوچرخه به‌عنوان یکی از وسایل حمل‌ونقل شهری می‌تواند امکان توسعه گردشگری دوچرخه‌سواری را به‌عنوان نوعی از گردشگری پایدار شهری با بهره‌گیری از زیرساخت‌ها و امکانات بهبودیافته برای گردشگران فراهم کند. هدف از انجام این پژوهش شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر گردشگری دوچرخه در گردشگری شهری با موردمطالعه شهر تهران می‌باشد. به همین منظور، تأثیر فردی، محیطی، عوامل مرتبط با مقصد گردشگری و عوامل مرتبط با حمل‌ونقل بررسی شد. در ادامه اطلاعات موردنیاز با استفاده از دو روش کتابخانه‌ای و میدانی (استفاده از ابزار پرسشنامه) از میان جامعه آماری شامل گردشگران و شهروندان دوچرخه‌سوار در تهران گرداوری و با استفاده از دو نرم‌افزار Smart PLS – SPSS تجزیه‌وتحلیل انجام شد. نتایج نشان می‌دهد که هر چهار فرضیه پژوهش مورد تأیید می‌باشد و عوامل فردی با داشتن بالاترین میانگین تأثیر بیشتری بر تصمیم‌گیری فرد به استفاده از دوچرخه و گردشگری دوچرخه می‌گذارد. در بین سه عامل باقی‌مانده یعنی عوامل محیطی، عوامل مرتبط با مقصد گردشگری و عوامل مرتبط با حمل‌ونقل؛ در گروه عوامل محیطی، شاخص محیط طبیعی نسبت به دو شاخص دیگر (محیط زیرساختی کالبدی و محیط فرهنگی) دارای میانگین بالاتری بوده و تأثیرگذاری بیشتری دارد. 

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. احمدی، سیروس؛ حیدری، علی؛ میرفردی، اصغر و مردانی، زهرا. (1392). تحلیل جامعه‌شناختی رابطه نگرش به دوچرخه و میزان استفاده از آن در سفرهای کوتاه درون‌شهری. جامعه‌شناسی کاربردی، 24 (1)، 136-123
  2. اکبریان رونیزی، سعید رضا. (1396). نقش گردشگری در پایداری شهری مورد: شهر سی سخت (شهرستان دنا). مجله گردشگری شهری، 4(4)، 1-12.‌ doi:10.22059/JUT.2018.222651.272
  3. پیربابایی، محمدتقی؛ قره بگلو، مینو و علی نام، زهرا. (1395). بررسی تأثیر عوامل فردی در مطالعه فرایند محور دل‌بستگی به مکان با رویکرد روانشناسی شناختی (موردپژوهش: محله قره‌باغی‌ها در تبریز). نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی، 21(2)، 55-68.  doi:10.22059/JFAUP.2016.60161
  4. حاتمی نژاد، حسین و شریفی، امیر. (1394). بررسی نقش گسترش گردشگری شهری بر توسعه پایدار شهری (نمونه موردی: شهر سنندج). مجله گردشگری شهری، 2(1)، 61-74.‌  doi:10.22059/JUT.2015.54066
  5. حسینی، سید علی و اخلاقی، محمدرضا (1401) شناسایی عوامل مؤثر بر میزان هزینه کرد گردشگری با تأکید بر چرخه زندگی خانوار. مجله گردشگری شهری، 9 (2)، 88-105. doi:10.22059/JUT.2021.324257.905
  6. خادم الحسینی، احمد؛ قائد رحمتی، صفر و صفی خانی، مهتاب. (1391). بررسی و تحلیل کالبدی گسترش گردشگری شهری با استفاده از دوچرخه (مطالعه موردی: منطقه 3 شهر اصفهان). جغرافیایی فضای گردشگری، 1(3)، 89-102.  
  7. رحیمی، راضیه؛ قنبری، یوسف و برقی، حمید. (1399). تأثیر عوامل محیطی-رفتاری بر تحقق گردشگری خلاق در روستاهای هدف گردشگری استان اصفهان. برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 9(32)، 1-18. doi:10.22080/JTPD.2020.17581.3163
  8. رمضان زاده لسبوئی، مهدی و دوستی، فرشته. (1398). مقایسه الگوی نگرشی مردان و زنان به برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری پاک و ارزان دوچرخه‌سواری ساحلی (نمونه مطالعاتی شهر بابلسر). دو فصلنامه مطالعات اجتماعی گردشگری، 7 (14)، 308-285.
  9. سجادیه خواجویی، فرزام و رنجبر، همایون. (1393). نقش عوامل محیطی و طبیعی در صنعت گردشگری منتخبی از کشورهای جهان. اولین همایش بین‌المللی علمی راهبردی توسعه گردشگری جمهوری اسلامی ایران، چالش‌ها و چشم‌اندازها، پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی مشهد.
  10. سلطانی، علی و شریعتی، سمانه. (1392). بررسی مشوق‌ها و بازدارنده‌های استفاده از دوچرخه در حمل‌ونقل درون‌شهری (مطالعه موردی شهر اصفهان)، نشریه انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، شماره 4 (1)، 73-63. https://doi.org/10.30475/isau.2014.61963
  11. صالحی ابرقویی، پروین. (1396). بررسی عوامل مؤثر بر استفاده از دوچرخه به‌منظور غنی‌سازی اوقات فراغت مبتنی بر ورزش. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، گروه تربیت‌بدنی و علوم ورزشی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تفت.
  12. عسکری، محسن و رحیمی، محمود. (1396). بررسی میزان پذیرش اجتماعی استفاده از دوچرخه در سطح کلان‌شهرها، مطالعه موردی: کلان‌شهر تهران. جامعه‌شناسی کاربردی، 28 (1)، 206-185. doi:10.22108/JAS.2017.21253
  13. غفاری گیلانده، عطا؛ حسینی، سید میلاد و پاشازاده، اصغر. (1394). بررسی عوامل مؤثر بر عدم تمایل شهروندان به استفاده از دوچرخه در سفرهای شهری (مطالعه موردی: شهر اردبیل). فصلنامه مطالعات شهری، 4 (15)، 92-83.
  14. فامیل نوروزی، حامد؛ شریفی، شهرام و شیدایی، آیلین. (1394). ارزیابی گردشگری شهری با تأکید بر توسعه زیرساخت‌های گردشگری و رقابت‌پذیری شهری؛ موردپژوهش: کلان‌شهر تهران. مدیریت شهری، 14(39)، 369-391.
  15. فضلی، صفر و صمدی، محمود (1400) تبیین عوامل مؤثر بر جذابیت مقاصد گردشگری شهری، مطالعه موردی: کلان‌شهر تهران. مجله گردشگری شهری، 8 (2)، 97-111. doi:10.22059/JUT.2021.325500.914
  16. قربانی، رسول و اسدی، احمد. (1394). بررسی عوامل مؤثر بر کاهش تمایل به استفاده از دوچرخه در سفرهای شهری (مطالعه موردی: شهر زنجان). نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی، 19 (51)، 288-267
  17. مشکینی، ابوالفضل؛ بهنام مرشدی، حسن و برغمدی، مجتبی. (1397). تحلیل و سطح‌بندی فضایی محورهای گردشگری روزانه استان تهران برمبنای خدمات و تسهیلات گردشگری. برنامه‌ریزی و آمایش فضا (مدرس علوم انسانی)، 22(2)، 95-132.  
  18. منافی آذر، رضا؛ ولائی، محمد؛ امینی قواقلو، عیوض و نژادبهمن، بابک. (1397). اثرات استفاده از دوچرخه در حمل‌ونقل پایدار شهری مطالعه موردی: شهر میاندوآب. مجله جغرافیا و روابط انسانی، 1(1)، 265-283.
  19. داوری، علی و رضازاده، آرش. (1392). مدل‌سازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS. چاپ اول. تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.
  20. Abolhassani, L., Afghari, A. P., & Borzadaran, H. M. (2019). Public preferences towards bicycle sharing system in developing countries: The case of Mashhad, Iran. Sustainable Cities and Society, 44, 763-773. https://doi.org/10.1016/j.scs.2018.10.032
  21. Ahmadi, C., Heydari, A., Mirfardi, A., & Mardani, Z. (2012). Sociological analysis of the relationship between the attitude towards the bicycle and its use in short trips within the city, Applied Sociology, 24 (49), 136-123. DOI: 20.1001.1.20085745.1392.24.1.7.7 [In Persian].
  22. Akbarian Rounizi, S. (2016). The role of tourism in urban sustainability, the case of the city of Si Shakht (Dana city). Journal of Urban Tourism, 4(4), 1-12. DOI: 10.22059/JUT.2018.222651.272 [In Persian].
  23. Askari, M., & Rahimi, M. (2016). Investigating the level of social acceptance of using bicycles in metropolitan areas, case study: Tehran Metropolis, Applied Sociology, 28 (65), 185-206 DOI: 10.22108/JAS.2017.21253. [In Persian].
  24. Bakogiannis, E., Vlastos, T., Athanasopoulos, K., Christodoulopoulou, G., Karolemeas, C., Kyriakidis, C., & Tzika, E. (2020). Development of a cycle-tourism strategy in Greece based on the preferences of potential cycle-tourists. Sustainability, 12(6), 2415. https://doi.org/10.3390/su12062415
  25. Camilleri, M. A. (2018). Travel marketing, tourism economics and the airline product: An introduction to theory and practice. Springer International Publishing. DOI:10.1007/978-3-319-49849-2
  26. Chen, C. A., & Lee, H. L. (2017). How to promote bike tourism globally? Tourism and hospitality management, 23(1), 1-16. DOI:10.20867/thm.23.1.2
  27. Davari, A., & Rezazadeh, A. (2012). Structural equation modeling with PLS software. First edition. Tehran: Academic Jihad Publishing Organization. [In Persian].
  28. De Souza, A. A., Sanches, S. P., & Ferreira, M. A. (2014). Influence of attitudes with respect to cycling on the perception of existing barriers for using this mode of transport for commuting. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 162, 111-120. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.12.191
  29. Famil Norouzi, H., Sharifi, S., & Shidai, A. (2014). Evaluation of urban tourism with emphasis on the development of tourism infrastructure and urban competitiveness; Case study: Tehran metropolis. Urban Management, 14(39), 369-391. [In Persian].
  30. Fazli, S., & Samadi, M. (2021) Explaining the Effective Factors on the Attractiveness of Urban Tourism Destinations Case Study: Tehran Metropolis. Journal of Urban Tourism, 8 (2), 97-11. doi: 10.22059/JUT.2021.325500.914 [In Persian]  
  31. Gehl, J. (2010). Cities for people. Washington: Island Press.
  32. Gemzøe, L., Dextre, J., Hughes, M., & Bech, L. (2013). Cities for people: Copenhagen studies in urban life. Cities & Cycling Around the World: Creating Liveable & Bikeable Cities, 101-10. Published by Fondo Editorial, Pontificia Universidad Católica del Perú, 2013.
  33. Ghafari Gilande, A., Hosseini, S. M., & Pashazadeh, A. (2014). Investigating factors affecting citizens' reluctance to use bicycles in urban trips (case study: Ardabil city). Urban Studies Quarterly, 4(15), 83-92. https://doi.org/10.34785/J011.2019.468 [In Persian].
  34. Ghorbani, R., & Asadi, A. (2014). Investigating factors affecting the reduction of the desire to use bicycles in urban trips (case study: Zanjan city). Geography and Planning Scientific Research Journal, 19(51), 267-288. [In Persian].
  35. Hataminejad, H., & Sharifi, A. (2014). investigating the role of urban tourism development on sustainable urban development (case example: Sanandaj city). Journal of Urban Tourism, 2(1), 61-74. doi:10.22059/JUT.2015.54066 [In Persian]. 
  36. Hedström, S. (2016). Creative environments in revitalizing urban districts. Master thesis, Lund University, SMMM20, Department of Service Management and Service Studies.
  37. Heinen, E., Van Wee, B., & Maat, K. (2010). Commuting by bicycle: an overview of the literature. Transport reviews, 30(1), 59-96. https://doi.org/10.1080/01441640903187001
  38. Hosseini, SA., & Akhlaghi, MR. (2022) Identifying the factors affecting tourism expenditure with emphasis on the family life cycle. Journal of Urban Tourism, 9(2), 88-105. doi:10.22059/JUT.2021.324257.905 [In Persian].
  39. Hunter, L. M., Hatch, A., & Johnson, A. (2004). Cross‐national gender variation in environmental behaviors. Social science quarterly, 85(3), 677-694. https://doi.org/10.1111/j.0038-4941.2004.00239.x
  40. Isa, S. M., Ariyanto, H. H., & Kiumarsi, S. (2020). The effect of place attachment on visitors’ revisit intentions: evidence from Batam. Tourism Geographies, 22(1), 51-82. https://doi.org/10.1080/14616688.2019.1618902
  41. Khadim al-Hosseini, A., Quaid Rahmati, S., & Safi Khani, M. (2011). Investigation and physical analysis of the expansion of urban tourism using bicycles (case study: District 3 of Isfahan city). Geography of Tourism Space, 1(3), 89-102.
  42. Kim, H., & Richardson, S. L. (2003). Motion picture impacts on destination images. Annals of tourism research, 30(1), 216-237. https://doi.org/10.1016/S0160-7383(02)00062-2
  43. Lai, K., & Li, X. (2016). Tourism destination image: Conceptual problems and definitional solutions. Journal of Travel Research, 55(8), 1065-1080. https://doi.org/10.1177/0047287515619693
  44. Lamont, M. (2009). Independent bicycle tourism: A whole tourism systems perspective. Tourism Analysis, 14(5), 605-620. DOI:10.3727/108354209X12597959359176
  45. Lamont, M. (2014). Themed Issue: Cycling and tourism. Tourism Review International, 18(1/2), 1-113. DOI: 10.3727/154427214X13990420684365
  46. Ledesma, R. D., Tosi, J. D., Jakovcevic, A., & Poó, F. M. (2019). Explicit and implicit attitudes toward cycling behavior in a university setting. Advances in transportation studies, 47, 89-100. DOI:10.4399/9788255233487
  47. Lin, S. J., Shyu, G. S., Fang, W. T., & Cheng, B. Y. (2020). Using multivariate statistical methods to analyze high-quality bicycle path service systems: A case study of popular bicycle paths in Taiwan. Sustainability, 12(17), 7185. https://doi.org/10.3390/su12177185
  48. Manafi Azar, R., Valai, M., Amini Gavaqlou, A., & Nejad Bahman, B. (2017). The effects of using bicycles in sustainable urban transportation, a case study: Miandoab city. Journal of Geography and Human Relations, 1(1), 265-283. DOI:20.1001.1.26453851.1397.1.1.18.9 [In Persian]
  49. Matteucci, X., & Tiller, T. R. (2022). Package cycle tourists′ relationship to time and pace. Tourism and Hospitality Research, 14673584221102701. https://doi.org/10.1177/14673584221102701
  50. Meshkini, A., Behnam Morshidi, H., & Barghamadi, M. (2017). Spatial analysis and stratification of daily tourism axes in Tehran province based on tourism services and facilities. Space Planning and Design (Teacher of Humanities), 22(2), 132-95. [In Persian]
  51. Nickerson, N. P., Jorgenson, J., Berry, M., & Kwenye, J. (2014). Analysis of touring cyclists: Impacts, needs and opportunities for Montana. Institute for Tourism and Recreation Research Publications. 226.
  52. Nilsson, J. H. (2019). Urban bicycle tourism: Path dependencies and innovation in Greater Copenhagen. Journal of Sustainable Tourism, 27(11), 1648-1662. https://doi.org/10.1080/09669582.2019.1650749
  53. Pirbabai, M. T., Qara Baglo, M., & Ali Nam, Z. (2015). Investigating the influence of individual factors in the process-oriented study of place attachment with a cognitive psychology approach (case study: Qarabaghi neighborhood in Tabriz). Journal of Fine Arts - Architecture and Urbanism, 21(2), 55-68. doi:10.22059/JFAUP.2016.60161 [In Persian]  
  54. Rahimi, R., Ghanbari, Y., & Barqi, H. (2019). The effect of environmental-behavioral factors on the realization of creative tourism in the target villages of Isfahan province. Tourism Planning and Development, 9(32), 1-18. doi:10.22080/JTPD.2020.17581.3163 [In Persian]
  55. Ramzanzadeh Lesboi, M., & Dosti, F. (2018). Comparison of men's and women's attitudes toward the planning and development of clean and cheap coastal cycling tourism (Babolsar city study sample), two quarterly journals of tourism social studies, 7(4), 285-308. [In Persian]
  56. Roman, M., & Roman, M. (2014). Bicycle transport as an opportunity to develop urban tourism–Warsaw example. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 151, 295-301. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.10.027
  57. Sajjadieh Khajoui, F., & Ranjbar, H. (2013). The role of environmental and natural factors in the tourism industry of selected countries of the world. the first international strategic scientific conference on the development of tourism in the Islamic Republic of Iran, challenges and prospects, Mashhad University Jihad Tourism Research Institute. [In Persian].
  58. Salehi Abraghoui, P. (2016). Investigating the factors affecting the use of bicycles in order to enrich leisure time based on sports. Master's thesis, Department of Physical Education and Sports Sciences, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Taft Branch, December 2016. [In Persian].
  59. Sevinc, F., & Duran, E,. (2018). Off-road Tourism: An Alternative Way for Sustainable Tourism in Çanakkale. Turkey, 4th International Scientific Conference. DOI:10.31410/eraz.2018.898
  60. Soltani, A., & Shariati, S. (2012). Investigating the incentives and barriers to using bicycles in urban transportation (case study of Isfahan city), scientific-research journal of the Scientific Association of Architecture and Urban Planning of Iran, 5, 63-73. [In Persian].
  61. Tasci, A. D., Gartner, W. C., & Tamer Cavusgil, S. (2007). Conceptualization and operationalization of destination image. Journal of hospitality & tourism research, 31(2), 194-223. https://doi.org/10.1177/1096348006297290
  62. Xiao, C., & McCright, A. M. (2014). A test of the biographical availability argument for gender differences in environmental behaviors. Environment and Behavior, 46(2), 241-263. https://doi.org/10.1177/0013916512453991
  63. Yeh, C. C., Lin, C. J. Y., Hsiao, J. P. H., & Huang, C. H. (2019). The effect of improving cycleway environment on the recreational benefits of bicycle tourism. International journal of environmental research and public health, 16(18), 3460. doi: 10.3390/ijerph16183460
  64. Zhang, Y., & Xie, P. F. (2019). Motivational determinates of creative tourism: a case study of Albergue art space in Macau. Current Issues in Tourism, 22(20), 2538-2549. https://doi.org/10.1080/13683500.2018.1517733
نشریه گردشگری شهری
دوره 10، شماره 1
اردیبهشت 1402
صفحه 23-40

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار