طراحی و اعتبار یابی مدل شناسایی موانع توسعه اکوتوریسم در استان لرستان

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسندگان

گروه جغرافیا، دانشگاه دولتی صدرالدین عینی تاجیکستان، دوشنبه، تاجیکستان

چکیده

هدف پژوهش حاضر شناسایی موانع توسعه اکوتوریسم در استان لرستان بوده است. لذا این پژوهش به لحاظ هدف، توسعه‌ای و به لحاظ شیوه گردآوری جز تحقیقات آمیخته (کیفی-کمی) است. در بخش کیفی از روش تحلیل مضمون و در بخش کمی از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری استفاده‌شده است. جامعه آماری در بخش کیفی شامل کارشناسان و خبرگان حوزه اکوتوریسم و در بخش کمی گردشگران طبیعت و اکوتوریسم بود. منطقه موردمطالعه، استان سرسبز لرستان انتخاب‌شده است. در بخش کیفی با روش نمونه‌گیری هدفمند گلوله برفی تعداد 15 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب و مصاحبه نیمه ساختاریافته با آن‌ها انجام شد و تا مرحله اشباع نظری پیش رفت و در بخش کمی تعداد 320 نفر با روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری یافته‌ها در بخش کیفی مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمی پرسشنامه محقق ساخته بود. تحلیل داده‌ها در بخش کیفی با روش کدگذاری سه مرحله‌ای اشتراوس و کوربین (1989) در محیط نرم‌افزار Maxqda و Edrawmax در بخش کمی با مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرم‌افزار SmartPLS انجام گرفت. بر اساس یافته‌های پژوهش در بخش کیفی 238 مضمون پایه، 19 مضمون سازمان دهنده و 6 مضمون پایه از جمله چالش‌های زیست‌محیطی، چالش‌های آموزشی، چالش‌های اقتصادی، چالش‌های اجتماعی و سیاسی، چالش‌های فرهنگی و چالش‌های ساختاری و بهره‌برداری از تکنولوژی برای موانع توسعه اکوتوریسم شناسایی شدند. یافته‌های بخش کمی نشان داد که همه موانع شناسایی‌شده به‌خوبی توانستند سازه اصلی را پیش‌بینی کنند و میزان برازش مدل 663/0 محاسبه شد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. حشمتی، مسیب؛ نعمتی، عادل؛ قیطوری، محمد؛ احمدی، محمد و محبی، علی. (1402). ارزیابی عوامل تهدیدکننده اکوتوریسم و زیرساخت‌های موردنیاز آن به‌منظور پایداری منابع طبیعی در استان کرمانشاه. مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز، 3(1)، 1-15.https://doi:org /10.22034/IWM.2023.1998777.1069
  2. حیدری ساربان، وکیل. (1391). تحلیل موانع مؤثر بر توسعه گردشگری روستای سردابه، شهرستان اردبیل. فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، 1(1). 81- 68..
  3. سپهر، عادل و صفرآبادی، اعظم. (1392). تحلیل شاخص‌های اثرگذار بر توسعه اکوتوریسم در مناطق بیابانی ایران. پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 45(4)، 137-154.  https://doi:org/ 10.22059/JHGR.2013.36140
  4. علیزاده آذر، کامران؛ احمد توزه، واحد و عزیزیان، صلاح. (1394). تحلیلی بر وضعیت توسعه گردشگری و موانع عمده جذب گردشگر در شهرها (نمونه موردی مهاباد). مجله گردشگری شهری، 2(3)، 252- 233.  https://doi:org/ 10.22059/JUT.2015.58446
  5. کاظمی، شهریار. (1400). تحلیلی بر موانع توسعه اکوتوریسم در ایران، پنجمین کنگره بین‌المللی توسعه کشاورزی، منابع طبیعی، محیط‌زیست و گردشگری ایران، تبریز.
  6. گودرزی، مجید؛ سلطانی، زهرا و متینی نژاد، اعظم. (1402). تدوین و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری پزشکی در کلان‌شهر اهواز. مجله گردشگری شهری. 11(1)، 20- 1. http://doi.org/10.22059/JUT.2024.373612.1195
  7. لطیفی، سمیه و وادی، الهام. (1391). تحلیل موانع توسعه گردشگری روستایی در روستاهای هدف گردشگری شهرستان همدان. مجموعه مقالات اولین همایش ملی جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، مشهد. ایران.
  8. لطیفی، سمیه؛ نادری، کریم و زلیخانی سیار، لیلا. (1392). موانع توسعه فعالیت‌های گردشگری در نواحی روستایی همدان (با تأکید بر روستاهای هدف گردشگری)، مجله برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 3(9)، 87- 77.
  9. مباشری، علی‌اصغر، شکاری، فاطمه، باقری، مسلم، معاون، زهرا و کیانی، مهرداد. (1401). مدل توسعه اکوتوریسم در ایران: ابعاد و استراتژی‌ها. مطالعات مدیریت گردشگری، 17(57)، 147-178. https://doi.org/10.22054/tms.2022.65355.2666
  10. موحد، علی و زاده‌دباغ، نسیم. (1389). ارزیابی توان اکولوژیک محدودة رودخانه دز حدفاصل سد تنظیمی تا بند قیر برای طبیعت‌گردی. فصلنامه محیط‌شناسی، 36(55), 13-24.  http://doi.org/20.1001.1.10258620.1389.36.55.1.8
  11.  موسوی، سید حجت؛ کیانی، صدیقه؛ صادقی، آرش و اکبری فیض‌آبادی، حسین. (1401). ارزیابی قابلیت توسعه طبیعت‌گردی بر مبنای عیارسنجی اکولوژیکی و مدیریتی در زیستگاه حیات‌وحش عباس‌آباد. فصلنامه مهندسی اکوسیستم بیابان، 6(16)، 119-134. http://doi.org/10.22052/6.16.119
  12. میمندی، فاطمه؛ کیوان نیا، سامان و شیرمحمدی، علی. (1402). بررسی چالش‌های هوشمند سازی اقامتگاه‌های بوم گردی. مجله گردشگری شهری، 10(4)، 35- 17. http://doi.org/ 10.22059/JUT.2024.352721.1102
  13. نوحه‌گر، احمد؛ حسین زاده، محمدمهدی و پیراسته، اسما. (1388). ارزیابی قابلیت‌های طبیعت‌گردی جزیره قشم با بهره‌گیری از مدل مدیریت استراتژی SWOT. فصلنامه جغرافیا و توسعه، 7(پیاپی 15)، 151-172.
  14. ویسی، هادی و مهماندوست، خدیجه. (1398). بررسی موانع توسعه صنعت گردشگری بین‌المللی در ایران با تأکید بر گردشگری ورودی. فصلنامه بین‌المللی ژئوپلیتیک، 11(37)، 197-194.  http://doi.org/20.1001.1.17354331.1394.11.37.6.7
  15. یزدانی، علی؛ کیانی سلمی، صدیقه و بسحاق، محمدرضا. (1397). سنجش نقش جاذبه‌های طبیعت‌گردی در توسعه گردشگری باغ بهادران و تحلیل شاخص‌های مؤثر در آن. نشریه جغرافیا و توسعه، 16(53), 195-218.  http://doi.org/10.22111/GDIJ.2018.4217
  16. Alizadeh Azar, K., Ahmad Tozeh, V., & Azizian, S. (2014). An analysis of the state of tourism development and major obstacles to attract tourists in cities (case example of Mahabad). Journal of Urban Tourism, 2(3), 233-252. doi: 10.22059/JUT.2015.58446. [In Persian].
  17. Arsić, S., Nikolić, D., & Živković, Z. (2017). Hybrid SWOT - ANP - FANP model for prioritization strategies of sustainable development of ecotourism in National Park Djerdap, Serbia. Forest Policy and Economics, 80, 11-26. https://doi.org/10.1016/j.forpol.2017.02.003
  18. Baggozi, R. & Yi, Y. (1988). On the evaluation of structural equation models, Journals of the Academy of Marketing Science, 1393), 989-1006.
  19. Beaumont, N. (2011). The third criterion of ecotourism: are ecotourists more concerned about sustainability than other tourists?. Journal of Ecotourism, 10(2), 135-148. https://doi.org/10.1080/14724049.2011.555554
  20. Chellik, S., Mansouri, I., Squalli, W., Achiban, H., Serbouti, S., Mounir, M., & Zidane, L. (2023). Ecotourism in Morocco: Review of the Current Situation, Natural Potential, Cultural Diversity, Obstacles and Recommendations for Future Research. Tropical Journal of Natural Product Research, 7(10), 4119-4127. http://www.doi.org/10.26538/tjnpr/v7i10.1
  21. Choi, M. A. (2020). Multiple environmental subjects: Governmentalities of ecotourism development in Jeungdo, South Korea. Journal of Geoforum, 110, 77-86. https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2020.01.011
  22. Das, M., & Chatterjee, B. (2015). Ecotourism: A panacea or a predicament? Tourism management perspectives Journal, 14, 3-16. https://doi.org/10.1016/j.tmp.2015.01.002
  23. Donohoe, H. M., & Needham, R. D. (2006). Ecotourism: The evolving contemporary definition. Journal of Ecotourism, 5(3), 192-210. https://doi.org/10.2167/joe152.0
  24. Drumm, A., & Moore, A. (2005). An introduction to ecotourism planning. The Nature Conservancy: Arlington, VA, USA.
  25. Godarzi, M., Soltani, Z., & Metininejad, A. (2023). Compilation and prioritization of factors affecting the development of medical tourism in Ahvaz metropolis. Journal of Urban Tourism. 11(1), 1-20. http://doi.org/10.22059/JUT.2024.373612.1195. [In Persian].
  26. Henseler, J., Hubona, G., & Ray, P. A. (2016). Using PLS path modeling in new technology research: updated guidelines. Industrial management & data systems, 116(1), 2-20. https://doi.org/10.1108/IMDS-09-2015-0382
  27. Henseler, J., Ringle, C. M., & Sinkovics, R. R. (2009). The use of partial least squares path modeling in international marketing. In New challenges to international marketing .Vol(20), 277-319. Emerald Group Publishing Limited. https://doi.org/10.1108/S1474-7979(2009)0000020014
  28. Heshmati,M., Nemati,A., Gheitury,M., Ahmadi,M., & Mohebi,A. (2023). Evaluation factors threatening ecotourism and its needed infrastructures for sustainable natural resources in Kermanshah province, Iran. Integrated Watershed Management, 3(1), 1-15.https://doi:org / 10.22034/IWM.2023.1998777.1069. [In Persian].
  29. Heydari Sarban, l. (2012). Analysis of obstacles affecting tourism development in Sardabe village, Ardabil city. Quarterly Journal of Geography and Environmental Studies, 1(1). 68-81. [In Persian].
  30. Hunt, C. A., & Harbor, L. C. (2019). Pro-environmental tourism: Lessons from adventure, wellness and eco-tourism (AWE) in Costa Rica. Journal of Outdoor Recreation and Tourism, 28. 45-68. https://doi.org/10.1016/j.jort.2018.11.007
  31. Kazemi, S., (2021), an analysis of the obstacles to the development of ecotourism in Iran, 5th International Congress of Agricultural Development, Natural Resources, Environment and Tourism of Iran, Tabriz. [In Persian].
  32. Kline, R. B. (2023). Principles and practice of structural equation modeling. Guilford publications.
  33. Latifi, S., &Wadi, E. (2012). Analysis of barriers to the development of rural tourism in the target villages of Hamadan city. Proceedings of the first national conference on geography and rural planning, Mashhad. Iran. [In Persian].
  34. Latifi, S., Naderi, K., & Zulikhani Sayar, L. (2013). Obstacles to the development of tourism activities In the rural areas of Hamedan (with emphasis on the target villages for tourism), Regional Planning Journal, 3(9), 77-87. [In Persian].
  35. Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Newberry Park.
  36. Meimandi, F., Kivan Nia, S., & Shirmohammadi, A. (1402). Examining the challenges of smartening ecotourism accommodations. Journal of Urban Tourism, 10(4), 17-35. http://doi.org/10.22059/JUT.2024.352721.1102. [In Persian].
  37. Mobasheri. A.A. Shekari, F. Bagheri, M. Moaven, Z. Kiani, M. (2022). A Model of Ecotourism Development in Iran: Dimensions and Strategies. Tourism Management Studies, 17(57), 147-178. https://doi.org/10.22054/tms.2022.65355.2666. [In Persian].
  38. Moore, A. D., Drumm, A., Soles, A., Patterson, C., & Terborgh, J. E. (2005). Ecotourism Development: A Manual for Conservation Planners and Managers. Arlington, Virginia, USA: The Nature Conservancy. ISBN: 1-886765-14-6.
  39. Motlagh, E. Y., Hajjarian, M., Zadeh, O. H., & Alijanpour, A. (2020). The difference of expert opinion on the forest-based ecotourism development in developed countries and Iran. Land use policy, 94, 104549. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2020.104549
  40. Mousavi, S. H., Kiani, S., Sadeghi, A., & Akbari, H. (2022). Assessing the capability of ecotourism development based on ecology and management titration in Abbas Abad wildlife refuge. Desert Ecosystem Engineering, 6(16), 119-134. http://doi.org/10.22052/6.16.119. [In Persian].
  41. Movahed, A., & Zadeh Dabagh, N. (2010). Evaluation of Ecological Potential Dez River confine (Tanzimi sluice than Ghire sluice) for Ecotourism. Journal of Environmental Studies, 36(55), 13-24. [In Persian].
  42. Neger, C. (2022). Ecotourism in crisis: an analysis of the main obstacles for the sector's economic sustainability. Journal of Ecotourism, 21(4), 311-333. https://doi.org/10.1080/14724049.2021.1942019
  43. Nohegar, A. Hosseinzadeh, M.M. & Pirasteh, A. (2009). Evaluation of nature tourism capabilities of Qeshm Island using SWOT strategy management model. Geography and Development, 7(15), 151-172. [In Persian].
  44. Otcheskov, A. (2024). Development of ecotourism in the Volga region: Case studies and strategies. International Journal of Science and Research Archive,12(01), 671–682.
  45. Roday, S., Biwal, A., & Joshi, V. (2010). Tourism operations and management. Oxford: University Press.
  46. Ryngnga, P. K. (2008). Ecotourism prioritization: a geographic information system approach. South Asian journal of tourism and heritage, 1(1), 49-56.
  47. Salman, A., Jaafar, M., Mohamad, D., & Malik, S. (2021). Ecotourism development in Penang Hill: a multi-stakeholder perspective towards achieving environmental sustainability. Environmental Science and Pollution Research, 28, 42945-42958. https://doi.org/10.1007/s11356-021-13609-y
  48. Samal, R., & Dash, M. (2023). Ecotourism, biodiversity conservation and livelihoods: Understanding the convergence and divergence. International Journal of Geoheritage and Parks, 11(1), 1-20. https://doi.org/10.1016/j.ijgeop.2022.11.001
  49. Sepehr, A., & Safarabadi, A. (2012). Analysis of indicators affecting the development of ecotourism in the desert areas of Iran. Human Geography Research (Geographic Research), 45(4), 137-154.  https://doi:org/ 10.22059/JHGR.2013.36140 .[In Persian].
  50. Shemshad, M., & Malek Mohammadi, I. (2021). Analysis of Factors Affecting the Ecotourism Development (In Pasture and Forest Cooperatives in Golestan Province, Iran). International Journal of Architecture and Urban Development, 2 (4), 19-24.
  51. Summers, J., Cavaye, J., & Woolcock, G. (2019). Enablers and Barriers of Tourism as a Driver of Economic and Social-cultural Growth in Remote Queensland. Journal of Economic Papers, 38(2), 77094.https://doi.org/10.1111/1759-3441.12246
  52. Taber, K. S. (2018). The use of Cronbach’s alpha when developing and reporting research instruments in science education. Research in science education, 48, 1273-1296. https://doi.org/10.1007/s11165-016-9602-2
  53. UNESCO World Heritage Centre. (2020). World Heritage List, available at: https://whc.unesco.org/en/list/?order=country.
  54. UNWTO. (2024). Tourism Highlights, 2014Edition, Madrid: World Tourism Organization.
  55. Veicy, H., & Mehmandoost, K. (2015). Investigation of the Obstacles of the International Tourism Development in Iran (With Emphasis on Inbound Tourism). Geopolitics Quarterly Journal, 11(37), 197-194.  http://doi.org/20.1001.1.17354331.1394.11.37.6.7 [In Persian].
  56. yazdani, A., kiani salmi, S., & boshagh, M. R. (2018). Assessment of the role of nature tourism attraction on development of the Baghbahadoran tourism and analysis of its effective indicators. Geography and Development, 16(53), 195-218. http://doi.org/10.22111/GDIJ.2018.4217. [In Persian].
نشریه گردشگری شهری
دوره 11، شماره 2
مرداد 1403
صفحه 75-95

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار