هدف از این پژوهش، سنجش پایداری توسعة گردشگری شهر تبریز بود. مقالة حاضر از نوع توصیفیـ تحلیلی است و جمعآوری دادهها از طریق مطالعات کتابخانهای و مشاهدة میدانی (توزیع پرسشنامه) انجام گرفته است. جامعۀ آماری این پژوهش 400 نفر از ساکنان محلی شهر تبریز در سال 1393 بود که برای تعیین حجم نمونه و روش نمونهگیری، به ترتیب از روش تعیین حجم نمونة کوکران و نمونهگیری تصادفی طبقهای متناسب با حجم جامعه بهره گرفته شد. به منظور روایی و پایایی پرسشنامه، به ترتیب از روایی محتوا (نظر استادان و کارشناسان مرتبط با مسائل شهری و گردشگری) و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. از طریق پرسشنامههای تکمیلشده از سوی گردشگران و همچنین بهکارگیری نرمافزار AMOS، نیازهای این افراد و هماهنگی شاخصها با عوامل توسعۀ پایدار استخراج شدند. برای ارزیابی گردشگری پایدار و ارزیابی شاخصهای عملیاتی، روش تحلیل عاملی مرتبۀ دوم بهکار گرفته شد. نتایج نشان داد که شاخصهای در نظر گرفته شده همه ارتباط مثبت و معناداری با ساختار مرتبة دوم، یعنی پایداری گردشگری شهر تبریز، دارند و عامل «بهداشت و سلامت» با ضریب استاندارد 003/1 بیشترین اثر را بر گردشگری پایدار دارد.
ــــــــــ (1376). «تهران ظهور یک کلانشهر»، شرکت پردازش و برنامهریزی شهری، ش 17. ص5.
Cooper, C. Fletcher, J. Gilbert, D. Wanhill, S. Shepherd, R., 1998, 2nd ed Tourism: Principlesand Practice, New York: Longma. P. 145.
European Commission 1998, Sustainable urban development in the European Union: a framework foraction, Communication from the Commission, October 28.p. 76.
Hall, C.M., Page, S. J. 2001, Tourism and Recreation. London: Routledge.p.23
HIGHAM, J.; LUECK, M. , 2002, Urban ecotourism: a contradiction in terms? Journal of Ecotourism, v. 1, n. 1, p. 36-51.International Ecotourism Society, 2004.
JIM, C. 2000, Environmental changes associated with mass urban tourism and naturetourism development in Hong Kong. The Environmentalist, v. 20, n. 3, p. 233-247.
Iordache, C. and Cebuc, I. 2009, The influence of juridical regulations upon tourist town planning. Theoretical and Empirical Researches in Urban Management, 1(10), pp. 86-92.
Maslow AH. 1943, A theory of human motivation. Psychological Review; 50.
Rees, W. 1989, Defining sustainable development. Center for Human Settlements research bulletin. Vancouver, Canada: Center for Human Settlements, University of British Columbia.
Stanciulescu, G. C. 2009, The role of urban marketing in the local economic development. Theoretical and Empirical Researches in Urban Management, 1(10), pp.114-135
Timothy, Dallen J. and Geoffrey wall, 1995, Tourist Accommodation in anAsian Historic city, The Journal of Tourism Studies, Vo1. 6, No. 2.p.63
Weaver D B. 2001, The encyclopedia of ecotourism. New York: CABI Publishing.
WTO, 2001, Tourism Highlights 2001, Madrid, WTO.
World Tourism Organization;1999, 2005, Tourism Highlights 2006 editions.
World Commission on Environment and Development (WCED), 1987, Our Common Future. Oxford: Oxford University Pres.