عوامل مؤثر بر انتخاب شهر مشهد به‌عنوان هدف گردشگری پزشکی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی‌ـ دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری‌ـ دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

گردشگری پزشکی موضوعی کاملاً جدید است. این نوع گردشگری با مداخلة مستقیم مسائل پزشکی ارتباط دارد و انتظار می‌رود نتایج چنین مسافرت‌هایی اساسی و طولانی‌مدت باشد. گردشگری پزشکی امروزه صنعتی جهانی با دامنة وسیعی از ذی‌نفعان، شامل واسطه‌ها، ارائه‌دهندگان مراقبت سلامت، بیمه‌ها و ایجادکنندگان وب‌سایت‌هاست. در این مقاله، تلاش شد عوامل مؤثر بر انتخاب کلان‌شهر مشهد جهت درمان از دیدگاه گردشگران پزشکی بررسی شود. روش تحقیق در این مطالعه، از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی‌ـ تحلیلی است و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای و میدانی و روش تجزیه ‌و تحلیل اطلاعات هم به‌صورت آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار) و استنباطی (تحلیل عاملی و آزمون T تک‌نمونه‌ای) انجام گرفته است. جامعة آماری تحقیق، شامل گردشگران حاضر در شهر مشهد، که براساس برآوردها در سال 1393 حدود 13 هزار نفر است، طبق فرمول کوکران تعداد نمونة لازم 80 نفر به‌دست آمد. با توجه به یافته‌های تحقیق، میزان کیفیت خدمات درمانی با آمارة 9/16 درصد بیشترین تأثیر را بر انتخاب این شهر جهت درمان از سوی گردشگران پزشکی داشته است. همچنین بر پایة آزمون T تک‌نمونه‌ای اختلاف معناداری بین میانگین عوامل و میانة نظری 3 در شهر مشهد از دیدگاه گردشگران وجود دارد که بیانگر اثرگذاری درخور ‌ملاحظة این عوامل در انتخاب این شهر برای درمان است. با توجه به یافته‌ها، راهکارهایی شامل احداث شرکت‌های خدمات گردشگری پزشکی، اطلاع‌رسانی در مورد گردشگری پزشکی از طریق رسانه‌های ارتباط جمعی (تلویزیون، ماهواره، اینترنت و...)، ایجاد هماهنگی بین سازمان‌های متولی امر گردشگری و پزشکی و... پیشنهاد شده است.
 

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. ایزدی، مرتضی؛ ایوبیان، علی؛ نصیری، طه و همکاران (1391). «وضعیت گردشگری سلامت در ایران؛ فرصت یا تهدید»، مجلة طب نظامی، س 14، ش 2، ص 69ـ75.
  2. جباری، علیرضا (1388). «طراحی یک مدل برای گردشگری پزشکی در ایران»، (پایان‌نامة کارشناسی ارشد منتشرنشده). دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران.
  3. جباری، علیرضا؛ فردوسی، مسعود؛ کیوان‌آرا، محمود؛ آقارحیمی، زهرا (1391). «تحلیل ذی‌نفعان صنعت گردشگری پزشکی: ارائة راهبردهای مؤثر در شهر اصفهان»، مدیریت اطلاعات سلامت، س 9، ش6، ص 1ـ9.
  4. دلگشایی، بهرام؛ جباری، علیرضا؛ فرزین، محمدرضا و همکاران (1391). «وضعیت موجود گردشگری پزشکی: مطالعة موردی ایران»، مجلة پایش، س 11، ش 2، ص 171ـ179.
  5. رنجبریان، بهرام. زاهدی، محمد (1384). مقدمه‌ای بر گردشگری، اصفهان: چهارباغ.
  6. زرقانی، سیدهادی؛ حجازی جوشقانی، محسن (1390). «محاسبة درآمد، ارزش‌افزوده و اشتغال ناشی از گردشگران خارجی در شهر مشهد»، چهارمین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت شهری، دانشگاه فردوسی مشهد.
  7. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور (1386). «قانون برنامة چهارم توسعة اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور»، بازیابی‌شده در 20 شهریور 1386 از http://parliran.ir/index.aspx?siteid=1&pageid=2941.
  8. شالبافان، علی (1386). «عوامل مؤثر بر توسعة گردشگری سلامت»، (پایان‌نامة کارشناسی ارشد منتشرنشده)، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
  9. صدرممتاز، ناصر. آقارحیمی، زهرا (1389). «صنعت گردشگری پزشکی در ایران: راهکارهایی برای توسعه»، مدیریت اطلاعات سلامت،ش 7 (ویژه‌نامه‌)، ص 516ـ524.
  10. ضیاء شیخ‌الاسلامی، نازنین؛ رضائیان، محسن؛ بهسون، مریم؛ تقوی‌پور، مونا (1389). «آگاهی و نگرش پزشکان و پرستاران و دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان در مورد توریسم پزشکی در سال 1386»، مجلة اپیدمولوژی، س 5، ش 4، ص 6ـ31.
  11. کلانتری، خلیل (1387). پردازش و تحلیل داده‏ها در تحقیقات اجتماعی‌ـ اقتصادی با استفاده از نرم‏افزار SPSS، تهران: فرهنگ صبا، چ 2.
  12. گودرزی، مجید؛ تقوایی، مسعود؛ زنگی‌آبادی، علی (1393). «توسعة گردشگری پزشکی داخلی در شهر شیراز»، مدیریت اطلاعات سلامت، س11، ش 4‌، ص485ـ496.
  13. لفظی، لاله (1383). «توسعة گردشگری: راه حلی برای معضل بیکاری»، (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد منتشرنشده)، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
  14. موحدی، علی (1374). «عوامل مؤثر در بی‌میلی از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در صنعت گردشگری»، (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد منتشرنشده)، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
  15. مهدوی، علیرضا (1374). «بررسی عوامل مؤثر بر عدم تمایل بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در گردشگری»، (پایان‌نامة کارشناسی ارشد منتشرنشده). دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
  16. مؤمنی، مصطفی؛ صرافی، مظفر؛ قاسمی‌خوزانی، محمد (1387). «ساختار و کارکرد گردشگری مذهبی‌ـ فرهنگی و ضرورت مدیریت یکپارچه در کلان‌شهر مشهد»، جغرافیا و توسعه، س 6، ش 11، ص 13ـ38.
  17. میرفخرالدینی، سید حیدر؛ میرفخرالدینی، فائزه‌السادات؛ صدر بافقی، سیدمهدی (1391). «بررسی میزان رضایت‌مندی گردشگران درمانی شهر یزد و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر آن با روش TOPSIS  فازی»، مجله دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، س 20، ش 5، ص 668-678.
  18. هادیزاده مقدم، اکرم؛ زاهدیان‌نژاد، محمدحسین؛ قنبرزاده میاندهی، رضا؛ فخارمنش، سینا (1392). «الگوی عوامل مؤثر بر انگیزة گردشگران پزشکی برای ورود به ایران»، مجلة چشم‌انداز مدیریت بازرگانی، س 4، ش15، ص59ـ79.
    1. Alsharif, M. J., Labonté, R., & Lu, Z., 2010, Patients beyond borders: A study of medical tourists in four countries. Global Social Policy, Vol.10, No.3, Pp. 315-335.
    2. Amodeo, J., 2010, Medical refugees and the future of health tourism. World Medical & Health Policy, Vol.2, No.4, Pp. 65-81.
    3. Bovier, P. A., 2008, Medical tourism: a new kind of traveler? Revue médicale suisse, Vol.4, Issue.157, Pp.1196-1198.
    4. Carrera, P. M., & Bridges, J. F., 1995, Health and medical tourism: what they mean and imply for health care systems. Europe.
    5. Connell, J., 2006, Medical tourism: Sun, sea, sand and … surgery [MSc Thesis]. Australia: University of Sydney.
    6. Courtney, L., & Valverde, L., 2010, Potential Impacts of Medical Tourism on Health Care in Costa Rica. Institute de Investigations Socials; Universidad De Costa Rica [Online]. 2010; Available from: URL: www.ucr.academia.edu/Instituto_de_Investigaciones
    7. Crooks, V. A., Turner, L., Snyder, J., Johnston, R., & Kingsbury, P., 2011, Promoting medical tourism to India: Messages, images, and the marketing of international patient travel. Social Science & Medicine, Vol.72, No.5, Pp. 726-732.
    8. Harahsheh, S. S., 2002, Curative tourism in Jordan and its potential development. Bournemouth University, United Kingdom, Vol.3, No.1, Pp. 45-78.
    9. Horowitz, M. & Rosensweig, J., 2008, Medical tourism vs. traditional international medical travel: a tale of two models. International Medical Travel Journal, Vol.3, No.1, Pp. 3-30.
    10. Horowitz, M. D., Rosensweig, J. A., & Jones, C. A., 2007, Medical tourism: globalization of the healthcare marketplace. Medscape General Medicine, Vol.9, No.4, Pp. 33-40.
    11. Kalshrtti, P., & Pillai, D., 2008, Tourism products development and management medical tourism: A shifting paradigm. India; Proceedings of the 1st Conference on Tourism in India.
    12. Kazemi, Z., 2007, Study of effective factors for attracting medical tourist in Iran, [MSc Thesis] Lulea: Lulea University of Technology.
    13. Lunt, N., Smith, R., Exworthy, M., Green, S., Horsfall, D., & Mannion, R., 2012, Medical Tourism: Treatments, Markets and Health System Implications: A scoping review. OCED Publications. Directorate for employment, labour and social affairs.
    14. Miller, C., 2007, Social Welfare in Africa: Meeting the needs of households caring for orphans and affected by AIDS. Social Protection Initiatives for Children, Women and Families. New York: New School University and UNICEF.
    15. Moody, M., 2007, Medical tourism: employers can save significant healthcare dollars by having employees seek overseas options. Rough Notes, Vol.150, No.11, Pp.114-116.
    16. Nagarajan, G.S., 2004, Medical tourism in India: strategy for its development, [MSc Thesis]. Bangalore, Indian Institute of Management Bangalore.
    17. Nikolaos C., 2012, Medical Tourism: A study about motivational factors and the prerequisites for creating a competitive offer – with a Swedish perspective. [MSc Thesis]. Swedish, Souderton University, School of Business Studies.
    18. Piazolo, M., & Zanca, N. A., 2011, Medical tourism-A case study for the USA and India, Germany and Hungary. Acta Polytechnica Hungarica, Vol.8, No.1, Pp.137-60.
    19. Runnels, V., & Carrera, P. M., 2012, Why do patients engage in medical tourism?. Maturitas, 73(4), 300-304.
    20. Smart, T., & Watch, A., 2006, Travel and hospitality industry set to tap into Asia’s US $4 billion medical tourism market. Travel Smart–Asia Watch, April–May, Pp.1-4.
    21. Smith, M. & Puczko, L., 2009, Health and wellness tourism. London: Routledge.
    22. Suthin, K., Assenov, I., & Tirasatayapitak, A., 2007, Medical Tourism: Can supply keep up with the demand. Proceedings of the 5th APac-CHRIE and the 13th Asia Pacific Tourism Association Joint Conference; 2007 May 2-27; Beijing, China; 2007.
    23. Tourism Research and Marketing (TRAM)., 2006, Medical Tourism: A global analysis, a report by tourism research and marketing. Netherlands: Atlas Publication.
    24. Turner, L., 2011, Canadian medical tourism companies that have exited the marketplace: Content analysis of websites used to market transnational medical travel. Globalization and health, Vol.7, No.40, PP.1-16.
    25. Williams, S., 2009, Tourism Geography A New Synthesis (Routledge Contemporary Human Geography Series). London: Routledge.
    26. Yu, J. Y., & Ko, T. G., 2012, A cross-cultural study of perceptions of medical tourism among Chinese, Japanese and Korean tourists in Korea. Tourism Management, Vol.33, No.1, Pp.80-88.
نشریه گردشگری شهری
دوره 2، شماره 3
مهر 1394
صفحه 275-289

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار