مقایسه تطبیقی ارزشگذاری اقتصادی CVM مقاصد گردشگری شهری (مطالعه موردی: پارک‌های ائل‌گلی و باغلارباغی کلانشهر تبریز)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی، دانشگاه تبریز، تبریز ، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

بنا به گزارش سازمان جهانی گردشگری، صنعت گردشگری بعد از صنعت نفت به عنوان دومین اقتصاد جهان، درآمدهای بسیاری را برای کشورهای مختلف در پی دارد و از طرفی چون به گسترده‌ترین صنعت دنیا نیز تبدیل شده است، لذا به یکی از مؤلفه‌های تفکیک‌ناپذیر زندگی انسان معاصر نیز تبدیل شده است. ارزشگذاری مناطق توریستی در شهرها در راستای اتخاذ راهبردها و سیاست‌های اقتصادی از مهمترین مقولات توسعه و برنامه‌ریزی صنعت گردشگری به شمار می-آید. پارک‌های ائل‌گلی و باغلارباغی واقع در استان آذربایجان شرقی و شهر تبریز به دلیل دارا بودن جاذبه های زیاد، از مناطق توریستی و گردشگری مهم شهر تبریز می باشند. لذا مطالعة ارزش توریستی آن می‌تواند در پیش‌بینی نیاز‌ها و رفع کمبود‌ها و توسعة گردشگری در این شهر مؤثر باشد. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی است. هدف پژوهش حاضر برآورد ارزش توریستی پارک‌های ائل‌گلی و باغلارباغی با استفاده از روش ارزشگذاری مشروط CVMبوده که در این راستا با استفاده از مدل لوجیت و پرسشنامه انتخاب دوگانه به بررسی عوامل مؤثر در پذیرش تمایل به پرداخت برای بازدید از این پارک‌ها می‌پردازد. با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده 320 نمونه برای پارک ائل‌گلی و تعداد 150 نمونه برای پارک باغلارباغی انتخاب شدند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که 65 درصد بازدیدکنندگان پارک ائل‌گلی و 67 درصد بازدیدکنندگان پارک باغلارباغی حاضر به پرداخت مبلغی برای بازدید از این جاذبه های توریستی می‌باشند. متغیر‌های مبلغ پیشنهادی، میزان تحصیلات، درآمد، رضایت، بعدخانوار، سن و جنسیت عوامل مؤثر در احتمال پذیرش تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان از این پارک‌ها می‌باشند. متوسط تمایل به پرداخت گردشگران در ازای استفاده از خدمات گردشگری پارک ائل‌گلی 12000 ریال برای هر نفر و پارک باغلارباغی 10000 ریال برای هر نفر است و با در نظر گرفتن این میزان متوسط ارزش کل تفریحی سالانه پارک ائل‌گلی 1.069.409.952.000 میلیارد ریال و ارزش کل تفریحی سالانه پارک باغلارباغی 63.894.732.000 میلیارد ریال برآورد می‌شود.. لذا با توجه به ارزش و اهمیت بالای این پارک‌ها، می‌بایست برنامه‌ریزان برای توسعة گردشگری و بالا بردن رفاه بازدیدکنندگان به این منطقه توجه بیشتری داشته باشند

کلیدواژه‌ها


1)      آذر، عادل و مومنی، منصور (1392) آمار و کاربرد آن در مدیریت، جلد اول، چاپ دوم، تهران: انتشارات سمت.
2)      امیرنژاد، حمید و خلیلیان، صادق (1385) برآورد ارزش تفریحی جنگل‌های شمال ایران با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط CVM پارک جنگلی سی‌سنگان نوشهر، فصلنامه منابع طبیعی ایران، تیر 1385، سال 2، شماره 2. صص. 16- 1.
3)      امینی، عباس و شهبازی، زینب (1394) برآورد ارزش تفریحی جنگل‌های بلوط شهرستان‌های سیروان و چرداول با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط، فصلنامه برنامه‌ریزی فضایی، بهار 1394، سال 5، شماره 1، صص. 47- 27.
4)      پاپلی یزدی، محمدحسین و سقایی، مهدی (1385) گردشگری ماهیت و مفاهیم، چاپ اول، تهران: انتشارات سمت.
5)      یخشکی، علی (1353) مقدمه‌ای بر پارک‌های ملی و جنگلی ایران، چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
6)      تقوایی، مسعود؛ وارثی، حمیدرضا؛ صفرآبادی، اعظم (1391) عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری شهری کرمانشاه، فصلنامه جغرافیای ایران، تابستان 1391، سال 3، شماره 43، صص. 78- 62.
7)      جعفری، علی؛ یارعلی، نبی‌الله؛ باقری، لیلا (1392) برآورد ارزش اقتصادی منطقه گردشگری کهمان استان لرستان با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط، فصلنامه مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، زمستان 1392، سال 4، شماره 14، صص. 81- 71.
8)      حافظ نیا، محمدرضا (1388) مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، چاپ دوم، تهران: انتشارات سمت.
9)      حکمتی، جواد (1389) مهندسی فضای سبز، چاپ اول، تهران: انتشارات سپهر.
10)   حیدری چیانه، رحیم (1387) مبانی برنامه‌ریزی صنعت گردشگری، چاپ اول، تهران: انتشارات سمت.
11)   خداوردی­زاده، محمد؛ حیاتی، باب اله؛ کاووسی کلاشمی، محمد (1387) برآورد ارزش تفرجی روستای توریستی کندوان آذربایجان شرقی با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط، فصلنامه علوم محیطی، تابستان 1387، دوره 5، شماره 4، صص. 125- 114.
12)   زنده‌دل، حامد (۱۳۷۶) مجموعه ایران‌گردی همدان، چاپ اول، همدان: نشر ایران‌گردی.
13)   عسگری، علی و مهرگان، نادر (1380) برآورد تمایل به پرداخت بازدیدکنندگان میراث تاریخی – فرهنگی با استفاده از CVM نمونه موردی: گنج‌نامه همدان، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، تابستان و پاییز 1380، سال3، شماره1، صص. 115- 93.
14)   فتاحی، احمد؛ قزل سفلو، نفیسه؛ رضوانی، محمد؛ حسینی، کلثوم (1393) ارزش‌گذاری تفرجگاه‌های طبیعی در مناطق روستایی (مطالعه موردی: پارک جنگلی چهل چای)، فصلنامه راهبردهای توسعه روستایی، بهار 1393، دوره 1، شماره 1، صص. 14- 1.
15)   قاضی، مرتضی (1387) برآورد ارزش تفریحی پارک ساعی در تهران با استفاده از روش ارزش‌گذاری مشروط، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته اقتصاد، به راهنمایی علی امامی میبدی، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی.
16)   قرخلو، مهدی (1385) جغرافیای جهانگردی و برنامه‌ریزی اوقات فراغت، چاپ اول، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
17)   کردوانی، پرویز و مورد غفاری، ونوس (1390) گردشگری و رویکرد نوسازی در بافت‌های تاریخی شهری نمونه موردی: اصفهان، فصلنامه جغرافیای سرزمین، تابستان 1390، سال 4، شماره 30، صص. 32- 19.
18)   کیانی سلمی، صدیقه (1395) برآورد ارزش تفریحی و شناسایی عوامل مؤثر بر تمایل به پرداخت پارک‌های طبیعی شهری به روش ارزش‌گذاری مشروط (CVM)، فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، تابستان 1395، سال 8، شماره 26، صص. 42- 31.
19)   مجنونیان، هادی (1374) مباحثی پیرامون پارک‌ها، فضای سبز و تفرجگاه‌ها، چاپ اول، تهران: انتشارات سازمان پارک‌ها و فضای سبز.
20)   موحد، علی و دولتشاه، صدیقه (1390) بررسی ظرفیت‌های گردشگری جهت توسعه گردشگری شهری خرم‌آباد، فصلنامه جغرافیا و آمایش سرزمین، پاییز 1390، سال 3، شماره 1، صص. 41- 25.
21)   یغفوری، حسین؛ تقی­زاده، زهرا؛ رحیمی، دانا (1390) راهبردهای گردشگری در ایران و تأثیر آن بر اقتصاد کلان‌شهرها، اولین کنفرانس اقتصاد شهری ایران، 19 آذرماه 1390، دانشگاه فردوسی مشهد، صص. 14-1.
22) Alberini, Anna. & Krupnick, Alan. (2002) ‘Valuing the health effects of pollution’, in T. Tietenberg and H. Folmer (eds) (2002) The International Yearbook of Environmental and Resource Economics 2002/2003, Cheltenham, UK and Northampton, MA: Edward Elgar.
23) Asafu- Adjaya, John. (2000) Environmental Economics: An Introduction for the Non- Economist (Singapore/ River Edge, N.J., World Scientifice publishing), Asia-Pacific Development Journal, Vol.7, No.2, pp.3-24.
24) Amirnejad, Hamid. & Khalilian, sadegh. & Assareh, Mohammad. & Ahmadian, Majid. (2006) Estimating the existence Value of north of iran by using a contingent valuation method, Ecological Economics Sciences Journal, Vol.58, No.4, pp. 665-667.
25) Chanel, Olivier. & Faugere, Elsa. & Geniaux, Ghislain. & Kast, Robert. & Luchini, Stéphane. & Scapecchi, Pascale. (2004) Economic valuation of air pollution effects: evidence from a cantextual CV survey, Groupement de Recherche en Economie, pp.1-33.
26) Dasgupta, Susmita. & Hamilton, Kirk. & Wheeler, David. (2004) Air Pollution During Growth: Accounting for governance and Vulnerability, World Bank Policy Research Working Paper, No.3383. https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/14162 License: CC BY 3.0 IGO.”
27) Guo, Zhongwei. & Xiao, Xiangming. & Gan, Yaling. & Zheng, Yuejun. (2001) Ecosystem functions, services and their values a case study in Xingshan country of China, Ecological Economics Sciences Journal, Vol.3, No.9, pp.130-145.
28) Gurluk, Serkan. (2006) The Estimation of Ecosystem Services Value in the Region of Misi Rural Development Project: Results from a Contingent Valuation Survey, Journal of ForestPolicy and Economics, Vol.9, No.2, pp.209-218.
29) Hakim, Arif Rahman. (2011) Economic valuation of nature -based tourism object in Ravapening, Indonesia: an application of travel cost and contingent valuation method. Journal of Sustainable Development, Vol.4, No.2, pp.91-101.
30) Haneman, Michael. (1984) Welfare evaluation in contingent valuation experiments with discrete responses. American Journal of Agricultural Economics, Vol.3, No.7, pp.332-341.
31) Judge, George. & Carter, Hill. & William, Griffiths. & Helmut, Lutkepol. & Tsoung Chao, Lee. (1982) Intruduction to the theory and practice of econometrics. New York: Wiley.
32) Krieger, Dougla. (2001) Economic value of forest ecosystem services: A review, the wilderness society, Washington, D.C, U.S.A.
33) Lee, Choong. & Han, Sang. (2002) Estimating the use and preservation values of national parks tourism resources using a contingent valuation method.Tourism Management, Vol.2, No.3, pp.531-540.
34) Majumdar, Suman. & Deng, Jinyang. & Zhang, Yaoqi. & Pierskalla, Chad. (2011) Using contingent valuation to estimate the willingness of tourist to pay for urban forest: a study in Savanah, Goergia.Urban Forestry & Urban Greening Sciences Journal, Vol.10, No.4, pp.275-282.
35) Reynisdottir, Maria. & Song, Haiyan. & Agrusa, Jerome. (2008) Willingness to Pay entrance fees to natural attractions: An Icelandic case study. Tourism Management, Vol.29, No.6, pp.1076-1083
36) Salazar, delSaz. & Menendez, Leandro Garcia. (2005) Estimating the Non-market Benefits of an Urban Park: Does Proximity Matter?, Land Use Policy, Vol.4, No.1, pp.241-296.
37) Sharpley, Richard. (2002) Rural tourism and the challenge of tourism diversification. Tourism Management, Vol.15, No.3, pp.230-250.
38) Sattout, Elsa. & Talhouk, Salma. & Caligari, Peter. (2007) Economic value of cedar relics in Lebanon: An application of contingent valuation method for conservation. Ecological Economics, Vol.61, No.2-3, pp.315-322.
39) UNWTO. (2014) WTO Basic Documents, Madrid: UNWTO, http://www.world-tourism. org/market-research.
40) Vassanadumrongdee, Sjitra. & Shunji, Matsuoka. (2005) Risk Perceptions and Value of a Statistical Life for Air Pollution and Traffic Accident: Evidence from Bangkok, Thailand, The Journal of Risk and Uncertainty, Vol.3, No.4, pp.261-287.
41) Venkatachalam, Lakshmanan. (2003) The contingent valuation method: a review. Environmental impact assessment review, Vol.2, No.4, pp.89-124.
42) Whistler, David. (1999( An Introductory Guide to SHAZAM. www. Shazam. Econ. ubc.Ca. Logit Test for Heteroskedasticity.
43) Whittington, Dale. & Briscoe, John. & Mu, Xinming. & Barron, William. (1990) Estimating the willingness to pay foe water services in developing countries: A case study of the use of contingent valuation surveys in southern Haiti. Economic Development and Cultural Change Sciences Journal, Vol.38, No.2, pp.293-311.