شناسایی عوامل تاٌثیرگذار در توسعه گردشگری پایدار شهری با استفاده از روش مدل سازی ساختاری تفسیری ( ISM ) درشهر خرم آباد

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسنده

استادیار جغرافیا و برنامه یزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

گردشگری یک فعالیت پویا، متنوع، پاکیزه و نیز یکی از بخش‌های رشد یابنده در سیستم اقتصاد ملی به شمار می‌رود، گردشگری به عنوان فعالیتی چند وجهی دارای اثرات مثبت از قبیل اشتغال‌زایی، کسب درآمد، جذب ارز و همچنین تقویت زیرساخت‌ها است و پس از صنعت نفت و خودروسازی سومین منبع درآمدزای جهان است. صنعت گردشگری در ایران با وجود پتانسیل مناسب، نتوانسته به سهم قابل قبولی در محاسبه درآمد ملی دست یابد، شهر خرم‌آباد یکی از مناطق پر جاذبه، دارای پتانسیل‌ها و میراث ارزشمند گردشگری به‌ عنوان پایلوت توسعة پایدار گردشگری و دارای شناسنامة جهانی، امکانی مناسب برای توسعة پایدار شهری بر پایة گردشگری پدید آورده است، هدف مقاله، تحلیل عوامل موٌثر در توسعة پایدار گردشگری در شهر خرم‌آباد در راستای کمک به توسعه صنعت توریسم و تبدیل شهر به یک مقصد گردشگری بین المللی پایدار و رقابتی می‌باشد. روش پژوهش، بر اساس هدف، کاربردی و از نوع توسعه ای استراتژیک می‌باشد در این مقاله، ابتدا عوامل تأثیرگذار بر گردشگری خرم آباد لیست شدند، اهمیت نسبی عوامل کلیدی استراتژیک موجود به روش دلفی و با نظر کارشناسان تعیین گردیدند و 14 عامل با اهمیت بیشتر در توسعه گردشگری در شهر خرم آباد، انتخاب شدند. سپس با استفاده از متدولوژی تحلیلی نوین، تحت عنوان "مدل سازی ساختاری تفسیری" (ISM‎) روابط بین این عوامل تعیین و بصورت یکپارچه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و ضمن بررسی ارتباط و تعیین توالی عوامل موثر در گردشگری شهر خرم آباد، عواملِ مذکور سطح بندی شدند.

کلیدواژه‌ها


1)      ایمان­زاده، علی؛ همراه­زاده، ملیکا؛ جعفریان، وحیده؛ جیاری، کامران (1396) تجربیات زیسته گردشگران پزشکی از درمان در بیمارستان‌های شهر تبریز، فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری، سال12، شماره37، صص.46-25.
2)      بدیعی، فرناز؛ ابراهیمی، عبدالحمید؛ دیده خانی، حسین (1395) شناسایی و رتبه‌بندی راهکارهای توسعه گردشگری پزشکی؛ مطالعه موردی استان گلستان، مجله علمی و پژوهشی تحقیقات بازاریابی نوین، سال 6، شماره 4، صص.36-25.
3)      جباری، علیرضا؛ فردوسی، محمد؛ کیوان آرا، محمود؛ آقا رحیمی، زهرا (1391) تحلیل ذینفعان صنعت گردشگری پزشکی: ارائه راهبردهای مؤثر در شهر اصفهان، مدیریت اطلاعات سلامت، سال9، شماره6، صص.9-1.
4)      جعفری، حسن؛ بختیاری، الهام؛ کشتکار، مینا (۱۳۹۰) گردشگری پزشکی و اهمیت آن در نظام سلامت ایران، اولین همایش بین‌المللی مدیریت گردشگری و توسعه پایدار، مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت، صص.9-1.
5)      حقیقی کفاش، مهدی؛ ضیایی، محمود؛ جعفری، قاسم (1389) اولویت‌بندی عوامل مربوط به توسعه گردشگری درمانی ایران، مطالعات مدیریت گردشگری (مطالعات جهانگردی)، سال4، شماره11، صص. 35-21.
6)      سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور (1389) گزارش جامع گردشگری در ایران (آمارنامه)
7)      سقایی، مهدی؛ جوانبخت قهفرخی، زهره؛ مافی، عزت‌الله (1391) تحلیل نقش مراکز خرید در رابطه با گردشگری و زیارت در کلان‌شهرها (مطالعه موردی: کلان‌شهر مشهد)، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال 2، شماره 8، صص.101-77.
8)      عربشاهی کریزی، احمد و آریان­فر، مرتضی (1392) گردشگری سلامت و قابلیت‌های گردشگری پزشکی- درمانی در ایران، فصلنامه جغرافیایی فضایی گردشگری، دوره 3، شماره 9، صص.152-133.
9)      عنابستانی، علی‌اکبر و عنابستانی، زهرا (1394) عوامل مؤثر بر انتخاب شهر مشهد به‌عنوان هدف گردشگری پزشکی، مجله گردشگری شهری، دوره 2، شماره 3، صص.289-275.
10)   کاظمی، علی؛ صنایعی، علی؛ رنجبریان، بهرام؛ آذربایجانی، کریم (1389) شناسایی مزیت‌های رقابتی در صنعت گردشگری به‌منظور جذب گردشگران خارجی موردمطالعه استان اصفهان، فصلنامه مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال 2، شماره 5، صص. 93-110.
11)   گل شیری اصفهانی، زهرا؛ رکن‌الدین، عبدالرضا؛ پور طاهری، مهدی (1393) تبیین چرخه الگوی توسعه گردشگری سلامت در مناطق روستایی ایران با تأکید بر چشمه‌های آب گرم، مجله برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، سال 3، شماره 11، صص. 11-32.
12)   گودرزی، مجید؛ تقوایی، مسعود؛ زنگی‌آبادی، علی (1393) توسعه گردشگری پزشکی داخلی در شهر شیراز، مدیریت اطلاعات سلامت، دوره 11، شماره 4، صص.496-485.
13)   محمدی سلیمانی، علی؛ محمدی سلیمانی، یوسف؛ محمدی رابر، معصومه (1392) اهمیت گردشگری پزشکی در اقتصاد ملی، اولین همایش ملی گردشگری، جغرافیا و محیط‌زیست پایدار، آبان ماه 1392، دانشکده شهید مفتح همدان، صص.12-1.
14)   ملکی، سعید و توانگر، معصومه (1394) بررسی و تحلیل چالش‌های گردشگری سلامت مشهد از منظر بیماران خارجی، مجله جغرافیا و توسعه فضای شهری، سال 2، شماره 2، صص.165-153.
15)   هرندی، عطا اله و میرزائیان خمسه، پیوند (1396) تبیین مدل جذب گردشگر سلامت: با استفاده از راهبرد تئوری داده بنیاد کلاسیک، مجله گردشگری شهری، دوره 4، شماره 1، صص. 87-98.
16)   Azadi, Fatemeh. & Maleki, Mohammadreza. & Tabibi, Seyed Jamaledin. & Azmal, Mohammad. (2012) A medical tourist perception of Iranian hospital quality: Limited employee foreign language skills negatively impact communication, International Journal of Hospital Research, Vol.1, No.2, pp.85-90.
17) Harahsheh, Salem Salameh. (2002) Curative tourism in Jordan and its potential development, Bournemouth University, United Kingdom, Vol.3, No.1, pp.45-78.
18)   Jabbari, Alireza. & Delgoshaei, Bahram. & Mardani, Raja. & Tabibi, Seid Jamaledin. (2012) Medical tourism in Iran: Issues and challenges, Journal of education and health promotion, Vol.1, pp. 1-4.
19)   Lunt, Neil. & Smith, Richard. & Exworthy, Mark. & Green, Stephen. & Horsfall, Daniel. & Mannion, Russell. (2011) Medical tourism: treatments, markets and health system implications: a scoping review, Paris: Organisation for Economic Co-operation and Development.
20)   Moghavvemi, Sedigheh. & Ormond, Meghann. & Musa, Ghazali. & Isa, Che Ruhana Mohamed. Thirumoorthi, Thinaranjeney. Mustapha, Mohd Zulkhairi Bin. & Chandy, Jacob John Chiremel. (2017) Connecting with prospective medical tourists online: A cross-sectional analysis of private hospital websites promoting medical tourism in India, Malaysia and Thailand, Tourism Management, Vol.58, pp. 154-163.
21)   Nagarajan, GS. (2004) Medical tourism in India: strategy for its development, [MSc Thesis]. Bangalore, Indian Institute of Management Bangalore.
22)   Piazolo, Marc. & Zanca, Nursen Albayrak. (2011) Medical tourism: A case study for the USA and India, Germany and Hungary, Acta Polytechnica Hungarica, Vol.8, No.1, pp.137-160.
23)   Porter, Michael E. (1998) Clusters and the new economics of competition, Boston: Harvard Business Review, Vol.76, No.6, pp. 77-90.
24)   Porter, Michael E. & De Vera, Manuel. & Huang, Bill. & Khan, Omar. & Qin, Zhongguang Alice. & Tan, Adele. (2008) Medical tourism in the Philippines, pp. 1-30.
25) Runnels, Vivien. & Carrera, Percivil Melendez. (2012) Why do patients engage in medical tourism?, Maturitas, Vol.73, No.4, pp 300-304.
26)   Smart, Travel. & Watch, Asia. (2006) Travel and hospitality industry set to tap into Asia’s US $4 billion medical tourism market, Travel Smart–Asia Watch, April–May, pp. 1-4.
27)   Suthin, Kanyarat. & Assenov, Ilian. & Tirasatayapitak, Aree. (2007) Medical Tourism: Can supply keep up with the demand, In Proceedings, APac-CHRIE & Asia Pacific Tourism Association Joint Conference, pp. 23-27.