گردشگری بازتابی از زیست جهان شهری در دنیای مدرن

نوع مقاله : مقاله مستخرج از رساله دکتری

نویسندگان

1 دانشیار جامعه شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دکتری جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

فرض بنیادین گردشگری به‌مثابه پدیده‌ای در زندگی شهری و برگرفته از نظم‌های مدرن در طی چند دهه اخیر رشد چشمگیری یافته است. توسعه نظریه‌ها در این زمینه به حدی قابل‌توجه بوده است که نظریه‌پردازان این حوزه، تئوری‌های موجود را رقیبی قدرتمند برای بنیان‌های کلاسیک نظریه‌های علوم اجتماعی در شناخت امر اجتماعی ارزیابی می‌کنند. مقاله حاضر از نوع مقالات مروری است. نوع تحقیق نظری است که با استفاده از روش اسنادی، به ارزیابی مفاهیم اصلی و جاافتاده اندیشه اجتماعی  در متون مربوط به گردشگری پرداخته است. یافته‌های حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد، گردشگری صرفاً در پرتو نظام مدرنیته و زایش‌های مثبت و منفی و یا وجوه تاریک و روشن آن در زندگی شهرنشینان قابل تبیین است. از یک‌سو زایش اجتماعی گردشگری جاذبه مدرنیته است؛ لذا ظهور گردشگر با بالندگی شرایط مدرنیته و مظاهرش همچون تعطیلات سازی، سبک زندگیِ شهری مبتنی بر جدایی کار از اوقات فراغت، جهانی‌شدن، ارضای اروس به‌واسطه نهادهای نظم شهری، مصرف، ارضای کنجکاوی در فضای دور از شهر و اگزوتیسم مصادف است؛ از سوی دیگر، گردشگری نوعی فرار ازخودبیگانگیِ مدرنیته، رهایی از نظم لوگوسی، زیست افسون زدوده شهری و کشف اصالت و خود اصیل در جهان غیرشهری درک می‌شود.

کلیدواژه‌ها


1)      دورکیم، امیل (1393) قواعد روش جامعه‌شناسی، ترجمه علی‌محمد کاردان، تهران: دانشگاه تهران.
2)      سعیدی، علی‌اصغر و رضوی زاده، ندا (1393) دستاوردهای جامعه‌شناسی برای مطالعات گردشگری، راهبرد توسعه، دوره10، شماره 39، صص.100-80.
3)      شفیعی، بیژن (1388) جامعه‌شناسی گردشگری. ترجمه و اقتباس. چاپ دوم، وارسته، رشت.
4)      صادقی، سهیلا و عرفان منش، ایمان (1394) مبانی روش‌شناختی پژوهش اسنادی در علوم اجتماعی؛ موردمطالعه: تأثیرات مدرن شدن بر خانواده ایرانی. فصلنامه راهبرد فرهنگ، دوره 8، شماره 29، صص. 91-61.
5)     Beck, Ulrich. (1992) Society: towards a New Modernity, Trans By Mark Ritter, London: Sage.
6)     Bojanic, David C. (1991) The Use of Advertising in Managing Destination Image, Tourism Management, Vol.12, No.4, pp.352-55.
7)     Bourdieu, Pierre. (1984) Distinction: A Social Critique of the Judgement of Taste, Trans. By Richard Nice, London: Routledge.
8)     Borocz, Jozsef. (1996) Leisure Migration: A Sociological Study on Tourism, Oxford: Elsevier Science.
9)     Campbell, Cplin. (1995) The Society of Consumption. In Acknowledging Conssumption: A Review of New Studies, Daniel Miller, ed. PP. 96-126. London: Routledge.
10)  Cohen, E. & Cohen, S. (2012) Current Sociological Theories and Issues in Tourism, Annals of Tourism Research, Vol.39, No.4, pp. 2177-2202
11)  Cohen, Stanley. & Laurie, Taylor. (1992) Escape Attempts: The Theory and Practice of Resistance to Everyday Life (2nd ed.), London: Routledge.
12)  Dann, Graham M.S. (1996) Image of Destination People in Travelogues, In Tourism and Indigenous People, Editors : R. Butler and T. Hinch, London: International Thomson Business Press.
13)  Dan G.M.S. & Cohen, E. (1991) Sociology and Tourism, Annals of TourismResearch, Vol.18, No.1, pp.155 -169.
14)  Dimanche, F. & Samdahl, D. (1994) Leisure as Symbolic Consumption: a Conceptualization and Prospectus for Future Research, Leisure Studies, Vol.16, No.2, pp. 119-129.
15)  Elias, Norbert. & Eric, Dunning. (1986) Quest for Excitement: Sport and Leisure in the Civilizing Process. Oxford: Blackwell.
16)  Featherstone, Mike, ed. (1995) Undoing Culture: Globalisation, Postmodernism and Identity, London: Sage.
17)  Franklin, Adrian, (2009) The Sociology of Tourism, the SAGE Handbook of Tourism Studies.
18)  Giddens, Anthony. (1984) The Constitution of Society: Outlin of the Theory of Structuration, Cambridge: Polity Press.
19)  Gilbert, D.C. (1994) The European Community and Leisure Lifestyle. In Progress in Tourism, Recreation and Hospitality Management, vol. 5, C. P. Cooper and A. Lockwood, eds. PP. 116-131, Chichester: Wiley.
20)  Gottlieb, A. (1982). Americanl's Vacations. Annals of Tourism Research 9:165-187.
21)  Graburn, Nelson H.H. (1983) The Anthropology of Tourism, Annals of Tourism Research, Vol.10, No.1, pp.9-33.
22)  Graburn, Nelson H.H. (1989) Tourism: The Sacred Journey. In Hosts and Guests: The Anthropology of Tourism (2nd ed). V. Smith, ed. PP. 21-36, Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
23)  Hannerz, UIf. (1990) Cosmopolitans and Locals in World Culture, Culture & Society, Vol.7, pp.237-251.
24)  Horkheimer, M. & Adorno, T. W. (1973) Dialectic of Enlightenment, Trans. J. Cumming, London: Allen Lane.
25)  Hughes, George. (1992) Tourism and the Geographical Imagination, Leisure Studies Vol.11, No.1, pp.31-42.
26)  Hummon, David M. (1988) Tourist Worlds: Tourist Advertising, Ritual, and American Culture, Sociological Quarterly, Vol.29, No.2, pp.179-202.
27)  Lanfant, M.F. (1989). International Tourism Resists the Crisis, In Leisure and life-style, A. Olszewska and K. Roberts, eds. PP. 178-193. London: Sage.
28)  MacCannell, Dean. (1976) The Tourist: a New Theory of the Leisure Class, New York: Schocken.
29)  Marshment, Margaret. (1997) Gender Taskes a Holiday: Representation in Holiday Brochures. In Gender, Work and Tourism, M. Thea Sinclair, ed. PP.16-34, London: Routledge.
30)  Marx, Karl. (1977) Economic and Philosophic Manuscripts of 1844, London: Lawrence & Wishart.
31)  Mills, C. Wright. (1951) White Collar: The American Middle Classes, Oxford: Oxford University Press.
32)  Munt, Ian. (1994) The "Other" Postmodern Tourism: Culture, Travel and New Middle Classes. Theory, Culture & Society, Vol.11, pp.101-123.
33)  Pettman, Jan Jindy. (1997) Body Politics: International Sex Tourism, Third World Quarterly, Vol.18, No.1, pp.93-108.
34)  Pimlott, J. A. R. (1976) The Englishman's Holiday: A Social History Brighton: The Harvester Press (first published in London: Faber, 1947).
35)  Shield, Rob. (1991) Place on the Margin: Alternative Geography of Modernity, London: Routledge.
36)  Todorov, Tzvetan. (1993) On Human Diversity: Nationalism, Racism, and Exoricism in French Thought trans. By Catherine Porter. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.
37)  Turner, Louis. & John, Ash. (1975) The Golden Hordes: International Tourism and the Pleasure Periphery, London: Constable.
38)  Turner, Victor. (1973) The Center Out There: Pilgrims' Goal, History of Religion, Vol.12, No.3, pp.191-230.
39)  Urry, John. (1990) The Tourist Gaze: Leisure and Travel in Contemporary Societies. London: Sage
40)  Urry, John. (2002) The Tourist Gaze. SAGE: London, Thousand Oaks, New Delhi.
41)  Waters, Malcolm. (1995) Globalisation, London: Routledge.
42)  Watson, G. LIewellyn. & Joseph, P. Kopachevsky. (1994) Interpretation of Tourism as Commodity, Annals of Tourism Research, Vol.21, No.3, pp.643-660.