اولویت‌بندی ذی‌نفعان گردشگری مذهبی کلان‌شهر مشهد

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 استاد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

گردشگری یکی از پررونق‌ترین فعالیت‌های اقتصادی جهان بوده و به‌قدری در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها اهمیت دارد که اقتصاددانان آن را صادرات نامرئی نام نهاده‌اند. در این میان گردشگری مذهبی تحت عنوان زیارت در میان همه ادیان جهانی به‌ویژه دین مبین اسلام جایگاه خاصی را ایفا می‌نماید. در راستای دستیابی به گردشگری مذهبی پایدار الزامی است کنشگران و ذی‌نفعان در آن موردتوجه قرار بگیرند. بر این اساس هدف پژوهش حاضر، شناسایی ذینفعان کلیدی حوزه گردشگری مذهبی کلان‌شهر مشهد و اولویت‌بندی آن تعیین گردید. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و از نوع پیمایش است. با استفاده از روش‌های کمی و کیفی، گردآوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه‌ای و میدانی (با استفاده از ابزار پرسشنامه) صورت پذیرفته است. به‌منظور تحلیل داده‌ها برای اولویت‌بندی معیارها از روش AHP-Fuzzy استفاده‌شده است. بر اساس نتایج حاصل از پژوهش جامعه میزبان (با وزن نرمال شده 191/0)، سازمان‌ها و نمادها (با وزن نرمال شده 184/0)، جامعه میهمان (با وزن نرمال شده 179/0)، رقبا (با وزن نرمال شده 162/0)، عرضه‌کنندگان کالا و خدمات گردشگری (با وزن نرمال شده 152/0) و محققین و کارشناسان (با وزن نرمال شده 130/0) به ترتیب مهم‌ترین اهمیت را دارا می‌باشند.

کلیدواژه‌ها


1)      ابطحی فروشانی، زینت السادات؛ فرصتکار، احسان؛ خوشنواپور، نادر؛ ابطحی فروشانی، سید تقی (1394) تحلیل ذی‌نفعان کلیدی با استفاده از ماتریس علاقه-قدرت (مطالعه موردی: طرح‌های توسعه میادین منطقه پارس جنوبی)، ماهنامه اکتشاف و تولید نفت و گاز، دوره13، شماره 127، صص.39-32.
2)      اکبریان رونیزی، سعیدرضا و بدری، سید علی (1394) تحلیل درک ذی‌نفعان از آثار و پیامدهای توسعه گردشگری در نواحی روستایی نمونه موردی: منطقه لواسانات)، جغرافیا و توسعه، دوره13، شماره38، صص.62-47.
3)      آقاجانی، حسین؛ امیرفخریان، مصطفی؛ کاظمی بی نیازف، مهدی (1391) زیارت و گردشگری در برنامه‌ها و اسناد کلان توسعه کشور (با تأکید بر زیارت امام رضا (ع))، دو فصلنامه مطالعات گردشگری. دوره 1، شماره1، صص.76-63.
4)      توانگر، معصومه (1390) بررسی تجارب بین‌المللی و تحلیل اثرات کمی کیفی زیارت و توسعه آن در شهرهای زیارتی جهان، کارفرما: پارک علم و فن‌آوری خراسان رضوی.
5)      ثقفی، فاطمه؛ عباسی شاهکوه، کلثوم؛ کشتگاری، احسان (1393) طراحی چارچوب شناسایی و اولویت‌بندی ذینفعان مبتنی بر روش فرا تلفیق (مطالعه موردی سیستم‌عامل بومی ایران)، مدیریت فردا، دوره13، شماره 39، صص.42-21.
6)      رضوانی، محمدرضا (1387) توسعه گردشگری روستایی با رویکرد گردشگری پایدار، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
7)      سرایی، محمد حسین و افشاری­پور، میثم (1397) ارزیابی ساختار گردشگری پزشکی بر اساس مدل الماس پورتر در کلان شهر مشهد، فصلنامه گردشگری شهری، دوره5، شماره3، صص.130-117.
8)      ضرغام بروجنی، حمید؛ ایوبی یزدی، حمید؛ اکبرپور، تقی (1390) مشارکت ذی‌نفعان در برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری؛ جایگاه، مدیریت و چالش‌ها، همایش مدیریت و توسعه گردشگری، چالش‌ها و راهکارها، تهران.
9)      مافی، عزت‌الله و سقایی، مهدی (1389) نگاهی به اقتصاد گردشگری در کلان‌شهرها (مطالعه موردی: کلان‌شهر مشهد)، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، دوره8، شماره15، صص.292-267.
10)   مهندسین مشاور فرنهاد  (1386) طرح توسعه و عمران کلان‌شهر مشهد مقدس، مطالعات پایه محیط طبیعی، مشهد.
11)   مؤمنی، مصطفی؛ صرافی، مظفر؛ قاسمی خوزانی، محمد (1387) ساختار و کارکرد گردشگری مذهبی-فرهنگی و ضرورت مدیریت یکپارچه در کلان‌شهر مشهد، فصلنامه جغرافیا و توسعه، دوره6، شماره11، صص.38-13.
12)   همتی، محمد و رسولی، محمدآمانج (1395) ذی‌نفعان و نوع نگاه آن‌ها به اثرات گردشگری (مطالعه موردی: اورامان تخت)، جغرافیا، دوره7، شماره1، صص.84-69.
 13)   Byrd, E.  & Bosley, H. & Dronberger, M. (2009) Comparisons of stakeholder perceptions of tourism impacts in rural eastern North Carolina,Tourism Management, Vol.30, pp.693- 703.
14)  Charter, M. (ED.) (1992) Greener Marketing: A Responsible Approach to Business. Sheffield: Greenleaf Publishing.
15)  Clement, R. W. (2005) The Lessons from Stakeholder Theory for U.S.Business Leaders, Business Horizons, Vol.48, No.3, pp.255-264.
16) Fontaine, Ch. & Haarman, A. & Schmid, S. (2006) The Stakeholder Theory, 2006, Available at: http://www.edalys.fr/documents/Stakeholders%20theory.pdf.
17)  Freeman, R.& Edward, A. (2001) Stakeholder Theory of the Modern Corporation, Perspectives in Business Ethics Sie, Vol.3, pp.38-48..
18)  Hardy, Z. L. & Beeton, R.J.S. (2001) Sustainable Tourism Or Maintainable Tourism: Managing Resources for More Than Average Outocomed, Journal Of Sustainable Tourism, Vol.9, No.3, pp.168-192.
19)  Jr, E.T. (2003) An analysis of variables that influence stakeholder participation and support for sustainable tourism development in rural north Carolina; A dissertation Submitted to the north Carolina state university of central Florida, for the degree of Doctor of Philosophy.
20) Malas, Zein. (2009) Saudi Retailers-Poised for growth، Global Markets Research, Company.
21)  Religious Tourism in Asia and the Pacific. (2011) Published and printed by the World Tourism Organization, Madrid, Spain.
22) Russel, R. & Currie, Sheilagh. & Seaton, Franz Wesley. (2008) Determining Stakeholders For Feasibility Analysis, Annals Of Tourism Research, Vol.36, No.1, pp.41-63.
23)  Timothy, Dallen J. & Olsen, Daniel H. (2006) Tourism, Religion and Spiritual Journeys, Rutledge.