مطالعه تطبیقی سیاست‌گذاری‌ها و تجارب حفاظت میراث فرهنگی در شهرهای تاریخی شهرهای ارومیه، ایران و تورین، ایتالیا

نوع مقاله : مقاله مستخرج از رساله دکتری

نویسندگان

گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

دو کشور ایران و ایتالیا دارای تاریخی بسیار کهن و به‌تبع آن جلوه‌هایی باشکوه در معماری و شهرسازی مراکز تاریخی-شهری خود هستند. حفاظت از این میراث فرهنگی غنی در مقیاس شهری، وجود و اجرای قوانین و سیاست‌های مرتبط را طلب می‌کند. این پژوهش تطبیقی به روش تحلیلی و توصیفی، بامطالعه و تحلیل اَسناد طرح‌های جامع و تفصیلی شهری به سه زبان فارسی، ایتالیایی و انگلیسی، بررسی‌های میدانی در دو شهر تاریخی ارومیه و تورین، ضمن بررسی قوانین و سیاست‌های دو کشور در حفاظت میراث فرهنگی در شهرهای تاریخی، به بررسی میراث‌های هر دو شهر و سیاست‌گذاری‌ها در حفظ آن‌ها می‌پردازد. بررسی تطبیقی این قوانین ازنظر نوع و کیفیت نظام برنامه‌ریزی در طرح‌های جامع و تفصیلی به همراه واکاوی سیاست‌های این دو کشور برای حفاظت کارآمدتر میراث فرهنگی در راستای مدیریت شهری پایدار از اهداف پژوهش حاضر هستند. نتایج نشان داد علاوه بر مشابهت‌های فرهنگی فراوان به‌ویژه در شناخت آثار و میراث فرهنگی، هر دو جامعه هم به لحاظ فلسفه ادراکی در بحث حفاظت میراث فرهنگی و هم در نوع مداخلات در بافت‌های تاریخی اشتراکاتی دارند. باوجود تشابهاتِ تکوینیِ هر دو شهر و به‌تبع آن برنامه‌های مشابه در حوزه حفاظت میراث فرهنگی، شیوه‌های مداخله‌ای در ارومیه بیشتر سنتی و بومی و در تورین مبتنی بر برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌های مدرنِ غیرمتمرکز استوار بوده است. تورین با بهره‌گیریِ هوشمندانه مدیریتِ علمی، از استراتژی پخشِ فشارِ کاربری‌ها و فعالیت‌هایِ مستهلک کننده بافت مرکزی-تاریخی به واحدهای همسایگیِ دیگر و به‌کارگیریِ تکنولوژی‌هایِ نو، ضمن حفاظت موثر از میراث فرهنگی، گردشگری خود را به‌عنوان منبع اصلی درآمد شهری تقویت نموده که این رویکردِ هوشمندانه، برای شهرهای ایران ازجمله ارومیه در کسب درآمدهای جایگزین نفت ازجمله گردشگری همسو با توسعه پایدار شهری است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. ابلقی، علیرضا (1380) بافت تاریخی، حفاظت، مرمت، بهسازی یا نوسازی؟، نشریه شهرسازی و معماری هفت شهر، سال دوم، شماره چهارم، صص 113- 124
  2. آندرانویچ، گریگور.، گرگوری، ریپوسا (1380) روش‌های پژوهش شهری"، ترجمه سید محمد نجاتی حسینی، انتشارات سازمان شهرداری‌های کشور
  3. اوستروفسکی، ولادیمیر (1378) شهرسازی معاصر از نخستین سرچشمه‌ها تا منشور آتن، ترجمه لادن اعتضادی، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی تهران
  4. باستیه، ژرژ و دزر، برنارد (1382) شهر، مترجم دکتر علی‌اشرفی، انتشارات دانشگاه هنر
  5. بنیادی، ناصر (1391) سیر تحول در اندیشه مرمت شهری، هویت شهر، شماره 10، سال 6، صص 67-78
  6. بوداغی، امید (1390) ارزیابی تخلفات ساختمانی در نواحی تازه توسعه‌یافته کلان‌شهرها ) نمونه موردی کلان‌شهر ارومیه(، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز، تبریز
  7. پوراحمد، احمد و شماعی، علی (1389). بهسازی و نوسازی شهری از دیدگاه علم جغرافیا، چاپ دوم. انتشارات دانشگاه تهران.
  8. پوراحمد، احمد؛ حبیبی، کیومرث و کشاورز، مهناز (1389)، سیر تحول مفهوم شناسی بازآفرینی شهری به‌عنوان رویکردی نو در بافت‌های فرسوده شهری، فصلنامه مطالعات شهر ایرانی-اسلامی، دوره 1، شماره 1،صص 92-73.
  9. توکلیدینانی،سارا 1395، "بررسیتجاربونظاممدیریتواحیادرکنسرسیومRehabimdباهدف امکان‌سنجی دستیابیبهالگویمتناسبراهبریپروژهدرایران"، پایان‌نامه کارشناسیارشد،رشتهمرمتواحیاءبناهاو بافت‌های تاریخی،دانشگاههنردانشکدهحفاظتومرمت.
  10. حافظ نیا،محمدرضا(1389) مقدمه‌ای برروش تحقیق درعلوم انسانی،انتشاراتسمت
  11. حبیبی، سید محسن (1384) از شار تا شهر، انتشارات دانشگاه تهران
  12. رضایی،نعیمه وفرجی، فرناز(1397) ارزیابینقش سازمان‌های غیردولتیدرحفاظتازمیراثمعماریو شهری؛مطالعهتطبیقیایرانوفرانسه، مجله هویت شهر، شماره 33، سال دوازدهم،صص 37-26
  13. زارعشیبانی،مریم، (1391)، "میراثفرهنگیدر سیاست‌های فرهنگیجمهوریاسلامیایران (1389-1357)"، پایان‌نامه کارشناسیارشدرشتهمطالعاتفرهنگی،دانشکدهعلوماجتماعی،دانشگاهعلامهطباطبایی
  14. زیته، کامیللو (1385) ساخت شهر بر اساس مبانی هنری، ترجمه دکتر فریدون قریب، انتشارات دانشگاه تهران
  15. عباسزاده، مظفر و سلطان‌احمدی، الناز و محمدمرادی،اصغر (1394)نقش ارزش‌های میراثمعماریوشهریدرتوسعهگردشگریفرهنگی مطالعهموردی: بافتتاریخیارومیه"، فصلنامه علمی –پژوهشی مطالعات شهری، شماره چهاردهم
  16. عزیزی، مجتهد (1394) تراکم در شهرسازی: اصول و معیارهای تعیین تراکم شهری، انتشارات دانشگاه تهران
  1. علایی،نیرهسادات (1397) باز زنده سازیبافتتاریخیشهرفاسبااولویتحفظمنظربومیآن،فصلنامههنروتمدنشرقسالششم،شمارهبیستم،صص 31-36
    1. فلامکی، منصور (1384) باز زنده‌سازی بناها و شهرهای تاریخی، موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران
    2. فنی، زهره (1393)، مطالعات و جغرافیای شهری معاصر ) مفاهیم و دیدگاه‌های بنیادی(، انتشارات سمت
    3. قائدیهاهونجانی،نفیسه (1394)، "بررسی پتانسیل‌های ایجاد کسب‌وکار ازطریقمیراثفرهنگیناملموس ) با تکیه‌بر میراثفرهنگیناملموس ثبت‌شده جهانیدراصفهان ("، پایان‌نامه کارشناسیارشدرشتهکارآفرینیفرهنگی،دانشکدهکارآفرینیهنروگردشگری،دانشگاههنراصفهان
    4. کاستلز. امانوئلوهیمانن. پکا، (1400). باز فهم توسعهدرعصراطلاعات،مترجمان: مجتبیقلیپوروسمیهملکمکان،تهران: پژوهشگاهفرهنگ،هنروارتباطات، 394 ص.
    5. کاویان‌پور، احمد (1378) تاریخ ارومیه، انتشارات آذر کهن.
    6. گروسی،مریم، (1395) " ماهیتحقمالکیتبرمیراثفرهنگی "، پایان‌نامه دورهکارشناسیارشدرشتهحقوقخصوصی،پردیسدانشگاهیدانشگاهقم
    7. مبارکی،امید، (1391)،" برنامه‌ریزی استراتژیتوسعهپایدارشهرارومیه"، پایان‌نامه دکترا،رشتهجغرافیاو برنامه‌ریزی شهری،دانشکدهعلومجغرافیاییو برنامه‌ریزی،دانشگاهاصفهان
    8. مهندسین مشاور شارمند (1382) طرح تفصیلی جدید شهر ارومیه، شورای عالی معماری و شهرسازی
    9. مهندسین مشاور شارمند (1381)مطالعات راهبردی بافت‌های فرسوده شهر ارومیه، وزارت مسکن و شهرسازی
    10. مهندسین مشاور طرح و آمایش (1385) طرح جامع ارومیه، وزارت راه و شهرسازی
    11. مهندسین مشاور معماری-شهرسازی عرصه (1371) ضوابط اجرایی طرح تفصیلی ارومیه، وزارت مسکن و شهرسازی
    12. نسترن. مهین، هوشمندفر سپیده، (1389). برنامه‌ریزی استراتژیک جهت ساماندهی قسمتی از بافت فرسوده شهر ارومیه، جغرافیا و مطالعات محیطی: دوره 1، شماره 3، 61-72.
  1. Bruno, Z. (2014) Planning Practice & Research: Planners' Technical Expertise: Changing Paradigms and Practices in the Italian Experience, Planning Practice & Research, pp 1-20
  2. Bussadori, V. (2010) From Land-Use, Regulative Planning to Strategic Spatial Visions (A Long and Difficult Transition in Italy)”, European Council of spatial planners, saj, Vol. 17, No. 6, pp 181-192.
  3. Cardoza, Anthony L, Symcox, Geoffrey w. (2006) A history of Turin, Giulio Einaudi, editore, in corporation with Accademia delle scienze di Torino, ISBN:88-06-I8I24-6
  4. Caresio, Franco & fara, Gastone. (1980) Torino, Storia e immagini di una provinci- documentazione e coordinamento editorial”, Nicoletta Levis Bonino
  5. Cina, and Kamjou E. & Tavangar, M.R.(2018) Learning from urban heritage conservation in Yazd: Achievements and Warnings”, The Historic Environment: Policy and Practice, pp 1-25
  6. Cina, Giuseppe. (2015) A Planning & design approach for the rehabilitation of historic centers in Iraq,heritage and technology knowledge experience, pp 984-996
  7. Cina, Giuseppe. (2015) The commercial preservation of chinese heritage: A Poisoned panacea for city modernisation, 29th annual AESOP 2015 Congress, pp 2038-2052
  8. Comoli Mondracci, Vera. (1983) Le citta nella storia d’italia Torino, direttore Cesare De Seta, Prima edizione 1981
  9. De luca, G. and Lingua, V. (July 2012) Regional planning facing global challenges: issues and perspectives in the Italian case, 26th annual congress of the association of European school of planning, Ankara-Turkey, pp 1-10
  10. De Pieri, filipppo. (2010) EVENTUALLY PREDERVED Turin’s historic heritage in the policies for urban regeneration of the last twenty years, Rivista di Scienze del Turismo, p 167. 180
  11. Dezzani, L. (1973) Il Centro Storico (la realta e le prospettive per la riqualificazione della vecchiaTorino”, Turin
  12. Elnokaly, A. and Elseragy, A. (2013) Sustainable Heritage Development: Learning from Urban Conservation of Heritage Projects in Non Western Contexts, European Journal of Sustainable Development, Vol 2, pp 31-54
  13. European Commission. (2000) The EU compendium of spatial planning systems and policies Italy”, European Union Regional policy 28 I, pp 1-149, Italy, ISBN 92-828-2689-9
  14. Fanni, Z. (2006) Cities and urbanization in Iran after the Islamic revolution", Cities, Vol. 23, No. 6, pp 407-411
  15. Gabellini, P. (August 2008) Profiles of Italian Urban Planning, Planum, the European Journal of planning”, pp 2-15
  16. Governa, F. and Salone, C. (March 2005) Italy and European Spatial Policies: Polycentrism, Urban Networks and Local Innovation Practices”, European Planning Studies, Routlegde Vol. 13, No. 2, pp 265-283
  1. Khalaf, Roha. W., (2022). TheImplementationoftheUNESCOWorldHeritageConvention: ContinuityandCompatibilityasQualifyingConditionsofIntegrity, Heritage: 3, 384–401; Doi:10.3390/heritage3020023
    1. Matthias Ripp & Dennis Rodwell (2016) The governance of urban heritage, The Historic Environment: Policy & Practice, 7:1, 81-108, DOI: 10.1080/17567505.2016.1142699
    2. Piperno, Stefano and Gambino, Roberto and Garelli, Maria and Saccomani, Silvia & Bobbio, Luigi. (1995) Cento Progetti Cinque Anni Dopo L’attauzione dei principali progetti di trasformazione Urbana e territoriale in Piemonte”, Rosenberg & amp, Sellier
    3. (1995(Ambiente Urbano tessuto edilizio e Architettura nella zona centrale di Torino, Citta di Torino, Assessorato all’urbanistica
    4. (Novembre 1992) Piano Regolatore Generale di Torino", qualita e valori della struttura storica di Torino
    5. Rosso, E.)2004(Torino: Polices and actions at metropolitan level, Associazione torino internazionale”, Turin, pp 1-25
    6. Scattoni, P.and Falco, E. (2011) Why Italian planning is worth studying, Italian Journal of Planning Practice”, Volume 1, No 1, Issue 1, pp 4-32
    7. Servillo, L. and Lingua, V. (2014) The Innovation of the Italian Planning System: Actors, Path Dependencies, Cultural Contradictions and a Missing Epilogue, European Planning Studies”, 22:2, pp 400-417
    8. Spacious, Agata. (2008) Turin, thirteen years of implementation of the MPDP, Society of Engineers and Architects A&RT, Anno 141, Nuova, serie, Numero 1-2, ATTI E RASSEGNA TECNICA.
  2. UNESCO & WorldheritageCenter, (2019). StrategicActionPlanfortheImplementationoftheWorldHeritageConvention 2012-2022, Bern, Switzerland 10-12 Junehttps://www.cbd.int/doc/c/bead/f46a/58bd9ebd6ed1733d6e507826/brc-ws-2019-01-presentation-whc-en.pdf
  3. UNESCOWorldHeritageCentre. ConceptNote: InternationalExpertsMeetingonHeritageinUrbanContexts, ImpactsofDevelopmentProjectsonWorldHeritagePropertiesinCities, 14–17, 2020, UNESCOWorldHeritageCentre: Paris, France; Availableonline: https://whc.unesco.org/en/events/1516/(accessedon 1 May 2020.
  4. UNESCO, (2022) WorldHeritageConvention (WHC), Availablein:https://whc.unesco.org/en/conventiontext/
    1. Vecco, M. (2010), “Adefinitionofculturalheritage: Fromthetangibletotheintangible”, Journalofculturalheritage, Elsevier
  5. World Heritage Center (2013). Operational Guidelines for the Implementation of the World Heritage Convention, Avaiable in: https://whc.unesco.org/archive/opguide13-en.pdf
  6. Yu, Yi. (2014), Research on sustainable development of immovable cultural heritage in the inner city of Changsha, China, PH.D Thesis, Polytechnic University of Turin, DOI:10.6092/polito/porto/2538093
نشریه گردشگری شهری
دوره 9، شماره 2
مرداد 1401
صفحه 107-130

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار