تأثیر پروژه‌های محرک توسعه بر ارتقاء گردشگری شهری مطالعه موردی: منطقه 11 شهر تهران

نوع مقاله : مقاله مستخرج از رساله دکتری

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استاد گروه جغرافیا انسانی، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، دانشکده علوم و فنون دریایی، تهران، ایران

چکیده

ارتقاء کیفیت فضاهای گردشگری شهری در مناطقی که پتانسیل و ظرفیت درونی گردشگری دارند توسط پروژه‌های محرک توسعه به‌عنوان یکی از رویکردهایی که در مناطقی که نشانه‌هایی از زوال در آن‌ها مشاهده می‌شود ضروری است. پژوهش حاضر با بررسی شاخص‌های پروژه‌های محرک توسعه با کمک مبانی نظری، به بررسی و تحلیل این شاخص‌ها در راستای توسعه فضاهای گردشگری پرداخته است. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش اجرا توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش گروه خبرگان که شامل اساتید و دانشجویان دکتری رشته‌های جغرافیا، برنامه‌ریزی شهری و شهرسازی است، می‌باشد که بر مبنای نرم‌افزار Sample Power، تعداد 30 نفر که در دسترس بودند به‌عنوان نمونه تخمین زده شد. به‌منظور جمع‌آوری داده‌های میدانی از ابزار پرسشنامه استفاده شد، که روایی آن ازنظر محتوایی و ظاهری به تأید خبرگان رسید و پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. در این پژوهش به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از مدل‌سازی معادلات ساختاری در محیط نرم‌افزار ایموس استفاده شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد ابعاد اقتصادی، کالبدی- فضایی، اجتماعی و زیست‌محیطی بر پروژه‌های محرک توسعه و در نهایت پروژه‌های محرک توسعه با ضریب مسیر 63/0 بر توسعه گردشگری تأثیر مثبت و معناداری دارد. به‌گونه‌ای که هر تغییری به‌صورت مثبت در ابعاد موردنظر باعث ارتقا کیفیت فضای گردشگری شهری خواهد شد و می‌توان گفت اجرای پروژه‌های محرک توسعه تأثیر بسزایی بر توسعه گردشگری خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. استعلاجی، علیرضا و خوش‌نیت بیاتی، محمد (1391) شناخت توانمندی‌های گردشگری و ارائه الگوهای بهینه توسعه گردشگری از دیدگاه جغرافیای کاربردی (مطالعه موردی: شهرری)، جغرافیا (انجمن جغرافیای ایران)، دوره 10، شماره 34، صص. 275-251.
  2. اسدی پیمان، زهرا؛ توکلی‌نیا، جمیله؛ رضویان، محمدتقی؛ قورچی، مرتضی (1399) ارزیابی کیفیت مقصد گردشگری مرکز شهر تهران (مطالعه موردی: بازار بزرگ، منطقه 12 تهران)، فصلنامه گردشگری شهری، دوره 7، شماره 3، صص.50-35.
  3. اسعدی، علی؛ پرتوی، پروین؛ حبیبی، کیومرث (1399) ارزیابی محورهای مطلوب پیاده مداری به‌منظور ارتقای گردشگری شهری مطالعه موردی: بافت مرکزی و تاریخی شهر سقز، فصلنامه گردشگری شهری، دوره 7، شماره 3، صص. 33-17.
  4. افخمی، فاطمه (1392) بازآفرینی شهری با رویکرد گردشگری شهری؛ نمونـه مـوردی محـدوده ورودی بـازار بزرگ تبریـز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد طراحی شهری، به راهنمایی محمد سعید ایـزدی، دانشـکده معمـاری و شهرسـازی، دانشـگاه هنـر اسلامی تبریز.
  5. پوراحمد، احمد؛ حسینی سیاه گلی، مهناز؛ صفدری مولان، امین (1395) ارزیابی شاخص‌های توسعه پایداری گردشگری در جوامع میزبان مطالعه موردی: شهر ساری، مجله آمایش جغرافیایی فضا، دوره 6، شماره 21، صص. 172-159.
  6. حاجی حسینی، حجت اله؛ اشتری، حسن؛ مهدنژاد، حافظ (1393) نقش نظریه شهر خلاق در پویش اقتصاد فرهنگی و زندگی شهری، فصلنامه ترویج علم، دوره 5، شماره 2 پیاپی 7، صص. 37-15.
  7. حیدریان قراملکی، ژیال (1394) طراحی مسیر گردشگری با اولویت پیاده در بافت تاریخی شـهر تبریـز، پایان‌نامـه کارشناسـی ارشد گرایش طراحی شهری، به راهنمایی سینا رزاقی اصل، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی.
  8. رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا؛ مهدوی، داوود؛ پور طاهری، مهدی (1389) فرآیند بومی‌سازی شاخص‌های توسعه پایدار گردشگری روستایی در ایران، پژوهش‌های روستایی، دوره -، شماره 4، صص. 41-1.
  9. سجادزاده، حسن و زلفی گل، سجاد (1394) نقش طراحی شهری در بازآفرینی محلات سنتی با رویکرد محرک توسعه نمونه موردی: محله کلپا همدان، آمایش محیط، دوره 8، شماره 31، صص. 171-147.
  10. سجادزاده، حسن؛ حمیدی نیا، مریم؛ دالوند، رضوان (1396) سنجش و ارزیابی ابعاد محرک توسعه در بازآفرینی محله‌های سنتی نمونه موردی: محله حاجی در بافت تاریخی شهر همدان، جغرافیا و توسعه، دوره 15، شماره 49، صص. 22-1
  11. سرور، رحیم، نعمتی، ناهید، نعمتی، محمدجواد (1399) تدوین، غربالگری و اولویت‌بندی شاخص‌های برنامه‌ریزی پروژه‌های محرک توسعه شهری، مورد مطالعاتی: بررسی شاخص‌های احصا شده در کلان‌شهر تهران، فصلنامه معماری و شهرسازی آرمان‌شهر، سال 13، شماره 30، صص 310-291.
  12. شماعی، علی؛ پریزادی، طاهر؛ بدخشان، بابک (1398) ارزیابی اثربخشی طرح‌های توسعه شهری تهران مطالعه موردی: پارک دانشجو تهران، مهندسی جغرافیایی سرزمین، دوره 3، شماره 5، صص. 28-13.
  13. شهاب‌زاده، مرجان (1391) راهنمای طراحی فضاهای محرک توسعه در بافت‌های فرسوده، نشریه شرکت عمران و بهسازی، شماره 8، صص. 23-16.
  14. صادقی، نرگس و اردکانی، سهیل (1392)، امکان‌سنجی احداث پیاده راه به‌عنوان یک کاتالیزور در جهت ارتقای کیفیت فضای شهری (مطالعه موردی: محور بوعلی همدان)، فصلنامه مطالعات محیطی هفت حصار، سال 2، شماره 5، صص 20-13.
  15. ضرغام بروجنی، حمید و نیک‌بین، مهنا (1391) سنجش پایداری توسعه گردشگری در جزیره کیش، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، دوره 12، شماره 2، صص. 168-137.
  16. قربانی، رسول؛ حسین‌آبادی، سعید؛ طورانی، علی (1392) شهرهای خلاق، رویکردی فرهنگی در توسعه شهری، مجله مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، دوره 3، شماره 11، صص. 18-1.
  17. مشکینی، ابوالفضل؛ احمدی فرد، نرگس؛ موحد، علی (1396) شناسایی کانون‌های محرک توسعه خلاق در بافت تاریخی با رویکرد گردشگری (مطالعه موردی: منطقه 12 شهر تهران)، پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، دوره 5، شماره 3، صص. 423-405.
  18. نیک کار، محمد؛ صادقی، علیرضا؛ شمس، فاطمه (1399) تحلیل تأثیر احداث زیرگذر خیابان کریم‌خان زند شیراز به‌عنوان محرک توسعه بر ادراک شهروندان از کیفیت‌های محیطی، نشریه علمی معماری و شهرسازی ایران، دوره 11، شماره 2، صص. 56-35.
  19. هاشمی، محمدرضا؛ شیعه، اسماعیل؛ ذبیحی، حسین (1399)، مکان‌یابی موقعیت پردازه‌های محرک توسعه در بافت‌های ناکارآمد شهری (مورد پژوه: ناحیه 2 منطقه 18 شهرداری تهران)، باغ نظر، سال 17، شماره 84، صص 62-51.
  20. Ariani V. (2018) Integrated city as a model for a new wave urban tourism, IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, Vol.126, pp.1-8.
  21. Colantonio, Andrea. & Dixon, Tim. (2011) Urban Regeneration & Social Sustainability: Best Practice from European, Cities, Vol.10, No.45, pp.32-47.
  22. Doratli, Naciye. (2000) A model for conservation and revitalization of historic urban quarters in northern Cyprus, unpublished Ph.D. Thesis, Eastern Mediterranean University, Gazimag˘usa.
  23. Doratli, Naciye. (2005) Revitalizing historic urban quarters: A model for determining the most relevant strategic approach, European Planning Studies,Vol.13, No.5, pp.749-772
  24. Evans, Graeme. & Shaw, Phyllida. (2004) The contribution of culture to regeneration in the UK: a review of evidence, A report to the Department for Culture Media and Sport, London.
  25. Francin, K.I. (2015) Urban Catalyst. Supervised Research Project Submitted to Prof. Raphaël Fichler, School of Urban Planning, McGill University. May.
  26. Hajihoseini, Hojat. & ashtari, Hasan. & Mahdnejhad, Hafez. (2014) The Theory of Creative City in Exploring Cultural Economy and Urban Life, The Popularization of science, Vol.5, No. 2, pp. 15-37. [In Persian].
  27. Hashemi, Mohammad Reza. & Shiite, Ismail. & Zabihi, Hossein. (2020), Location of development stimulus processes in dysfunctional urban contexts (Case study: District 2, District 18 of Tehran Municipality), Bagh-e Nazar, Vol.17, No.84, pp.62-51. [In Persian].
  28. Heidarian Gharamaleki, Jial. (2015) Designing a tourist route with pedestrian priority in the historical context of Tabriz, Master's thesis in urban design, under the guidance of Sina Razaghi Asl, Faculty of Architecture and Urban Planning, Tarbiat Dabir Shahid Rajaei University. [In Persian].
  29. Ms. & Karimiimashaver, Mehrdad. & Sajadzadeh, Hassan. & Tavassoli, Mohsen (2018) Locating Urban Catalyst Projects in Inefficient Urban Textures with the Regeneration Approach: A Case Study on Tehran, Journal of History Culture and Art Research, Vol.7, No.3, pp.1-12.
  30. Kongsombat, P. (2010) Study on Urban Catalyst for Sustanable Urban Developement Case Study of IMS/Solaria Plaza, Hotel II Palazzo.
  31. Medeiros, E. & Van Der Zwet, A. (2020 Evaluating integrated sustainable urban development strategies: A methodological framework applied in Portugal, European Planning Studies, Vol. 28, No. 3, pp. 563-582.
  32. Memarzadeh, M & Memarzadeh, H. (2019) Evaluating Urban Maps Efficiency in Historical Pedestrian routes; Case Study: Isfahan Historical Bazaar, Socio-Spatial studies, Vol.3, No.7, pp.1–12.
  33. Meshkini, Abolfazl. & Ahmadifard, Narges. & Movahed, Ali. (2017) Identification of the Zones for Creative Development in Historical Context by a Tourism Approach (Case Study: Region 12 of Tehran), Geographical Urban Planning Research, Vol.5, No. 3, pp. 405-423. [In Persian].
  34. Nikkar, Mohammad. & Sadeghi, Alireza. & Shams, Fatemeh. (2015) Analysis of the Impact of Underpass Construction on Karim Khan Zand Street in Shiraz as a Stimulus for Development on Citizens' Perception of Environmental Quality, Iranian Journal of Architecture and Urban Planning, Vol. 11, No. 2, pp. 35-56. [In Persian].
  35. Pendlebury, John. (2009) Conservation in the Age of Consensus, ublisher: Routledge
  36. Peng, Y. & Bai, X. (2020) Financing urban low-carbon transition: The catalytic role of a city-level special fund in shanghai, Journal of Cleaner Production, Vol.3, No.7, pp.12-45.
  37. Qorbani, rasool. & Hossein Abadi, Saeed. & Ali, Torani. (2013) Creative Cities, a Cultural Approach in Urban Development, Journal of Geographical Studies of Arid Areas, Vol.3, No. 11, pp. 1-18. [In Persian].
  38. Roberts, P. (2020) The Evolution, Definition and purpose of urban regeneration, urban regeneration: Hand book, London: SAGE.
  39. Roberts, Peter & Hugh Sykes. (2000) Urban Regeneration: Handbook. London: Sage Publications.
  40. Rokn al-Din Eftekhari, Abdul Reza. & Mahdavi, Davood. & Portaheri, Mehdi. (2010) The process of localization of indicators of sustainable development of rural tourism in Iran, Rural Research, No.4, pp.1-41. [In Persian].
  41. Sadeghi, Narges. & Ardakani, Soheil. (2013) Feasibility study of sidewalk construction as a catalyst to improve the quality of urban space (Case study: Hamali Bouali axis), Haft Hesar Environmental Studies Quarterly, Vol. 2, No. 5, pp. 13 -20. [In Persian].
  42. Sajadzadeh, Hasan. & Hamidi Nia, Maryam. & Dalvand, Rezvan. (2018)  Assessment and Evaluation the Dimensions of Development Catalyst in Recreation of Traditional Districts (Case study: Haji District in Hamadan Historical Context), Geography and Development Iranian Journal, Vol.15, No. 49, pp. 1-22. [In Persian].
  43. Sajadzadeh, hasan. & zolfigol, sajjad. (2016) Role of Urban Design in Regeneration of Ancient District with Catalyst Approach Case Study: KOLAPA District in Hamedan, Quarterly journal of Environmental Based Territorial Planning, Vol.8, No. 31, pp. 147-171. [In Persian].
  44. Sarvar, Rahim. & Nematikutenaee, Nahid. & Nematikutenaei, Mohammadbagher. (2020) Development, Sift, and Prioritization of Urban Catalyst Projects Planning Indicators; Case Study: Analysis of Indicators in Tehran Metropolis, ARMANSHAHR Architecture & Urban Development, Vol.13, No. 30, pp. 291-310 [In Persian].
  45. Shahabzadeh, Marjan. (2012) Guide to designing development stimulus spaces in worn-out tissues, Journal of Civil and Improvement Company, No. 8, pp. 23-16 [In Persian].
  46. Shamai, ali. & parizadi, taher. & Badakhshan, Babak. (2019) Analyzing the Effectiveness of Urban Development Stimulus Projects (Case Study: Daneshjoo Park, Tehran), journal of geographical engineering of territory, Vol.3, No.5, pp.13-28. [In Persian].
  47. Sun, M. & Li, Z. & Huang, L. (2019) Assessment of the Catalytic Effects of Transforming Industrial Heritage: Case Study of Sanbao Street Industrial Historic District in Changzhou, Built Heritage, Vol. 3, No.1, pp.59-75.
  48. Tiesdell, S. & Oc, T. & Heath, T. (2007) Revitalizing Historic Urban Quarters, (Cornwall: Architectural Press).
  49. Vehbi, g. & HOSKARA, S. (2009) Revitalization of Traditional Rural Settlements: A Model Proposal‖, Proceedings: International Symposium on Revitalizing Built Environments: Requalifying Old Places For New Uses, jointly organized by IAPS-CSBE ‗Culture & Space in the Built Environment Network and the IAPS, Istanbul, Turkey.
  50. Zargham Borujeni Hamid. & Nikbin, Mahna. (2012) Measuring the Sustainability of Tourism Development in Kish Island, Journal of Economic Research, Vol. 12, No. 2, pp. 137-168. [In Persian].
نشریه گردشگری شهری
دوره 8، شماره 2
مرداد 1400
صفحه 127-140

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار