تحلیل نقش عوامل اجتماعی و فرهنگی در توسعه گردشگری بوم‌گردی شهرستان زنجان

نوع مقاله : مقاله مستخرج از رساله دکتری

نویسندگان

گروه مدیریت، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.

چکیده

در صورت عدم برنامه‌ریزی و مدیریت مناسب، توسعه گردشگری می‌تواند تأثیرات منفی عمده‌ای بر توسعه اقتصادی، محیط فیزیکی و ساختار فرهنگی اجتماعی جامعه برجای بگذارد. بر این اساس دستیابی به توسعه گردشگری بوم‌گردی موفق و پایدار به‌گونه‌ای که بتواند به اهداف خود دست‌یافته و تأثیرات و پیامدهای کمتری برای مقاصد ایجاد نماید نیازمند شناخت ساختارهای و عوامل تشکیل‌دهنده جوامع میزبان بخصوص عوامل فرهنگی و اجتماعی تأثیرگذار می‌باشد. در این تحقیق تلاش شد نقش عوامل اجتماعی و فرهنگی در توسعه گردشگری بوم‌گردی زنجان مورد بررسی قرار گیرد. مطالعه حاضر ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر روش توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری این تحقیق شامل اساتید دانشگاه، کارمندان سازمان میراث فرهنگی، خبرگان حوزه گردشگری و... مشتمل بر 396 نفر بود که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 213 نفر برآورد گردید. روایی ابزار تحقیق با استفاده از مدل تحلیل عاملی تأییدی و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ محاسبه شده است. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای SPSSو AMOS با روش آمار توصیفی و مدل‌سازی معادلات ساختاری انجام شد. یافته‌ها نشان داد که عوامل فرهنگی با میزان ضریب مسیر 48/0 بر توسعه گردشگری بوم‌گردی تاثیر مثبت و معناداری دارد به گونه‌ای که این عامل قادر است که 23 درصد از واریانس متغیر وابسته را تببین نماید. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که عوامل اجتماعی با میزان ضریب مسیر 38/0 بر توسعه بوم‌گردی زنجان تاثیر مثبت و معناداری دارد به گونه‌ای که این عامل قادر است که 4/14 درصد از واریانس متغیر وابسته را پیش‌بینی نماید.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. ابراهیم پور، حبیب؛ بابایی، یاور و سخندان، الناز. (1396). بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر مشارکت در توسعه گردشگری پایدار با نقش میانجی اثرات گردشگری (مطالعه موردی: شهر سرعین). برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 6 (22)، 143-118.
  2. امین بیدختی، علی‌اکبر؛ جعفری، سکینه و فرهادی، وحید رضا. (1394). رابطه تعلق اجتماعی و مشارکت اجتماعی با توسعه گردشگری پایدار: نقش میانجی اثرات ادراک‌شده. مطالعات مدیریت گردشگری، 9 (26)،30-7.
  3. امینی، عباس و زیدی، زهرا. (1394). تأثیرات فرهنگی گردشگری در مناطق روستایی از دید جامعه محلی (مطالعه موردی: روستای ابیانه). فصل‌نامه تحقیقات جغرافیایی، 30 (2)، 32-13.
  4. حیدری، زهرا؛ بدری، سید علی و رضوانی، محمدرضا. (1395). تحلیل عوامل مؤثر بر مشارکت اجتماع محلی در برنامه‌ریزی توسعه گردشگری کشاورزی (مطالعه موردی: نواحی روستایی بخش مرکزی شهرستان تنکابن). مجله آمایش جغرافیایی فضا، 6 (21)، 26-13.
  5. خواجه نبی، فهیمه؛ درویشی، یوسف. کیایی، مریم. (1398). سنجش ساختارهای اقتصادی و اجتماعی - فرهنگی در رشد و توسعه گردشگری شهری (مطالعه موردی: شهر گلوگاه). مطالعات محیطی هفت حصار، 7 (28)، 74-61.
  6. دیوسالار، اسدالله. (1395). نقش صنایع‌دستی در اقتصاد گردشگری روستایی مورد: روستاهای کوهپایه‌ای شهرستان بهشهر. اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 5 (16)، 174-161.
  7. زارع اشکذری، سیدمحمد؛ سقایی، محسن؛ موسوی، میرنجف و مختاری ملک‌آبادی، رضا. (1395). تحلیلی بر نقش جاذبه‌های میراث فرهنگی در توسعه و جذب گردشگری شهری در ایران مرکزی (مطالعه موردی: شهر یزد). پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 48 (3)، 427-407.
  8. سعیدی، سعیده. (1399). نقش اقامتگاه‌های بومگردی در توسعه گردشگری قومی در زمان بحران: مطالعه موردی استان گیلان. جامعه فرهنگ رسانه، 9 (34)، 41-11.
  9. سلیمی سبحان، محمدرضا؛ فیضی زنگیر، سلمان و غراوی، محمد. (1398). تأثیر امنیت اجتماعی بر ارزش ادراک‌شده از توسعه مقصدهای گردشگری مرزی مطالعه موردی: شهر مرزی گرمی. فصلنامه پژوهش‌نامه مطالعات مرزی، 7 (3)، 41-21.
  10. شمس‌الدینی، علی و سنایی مقدم، سروش. (1397). تحلیلی بر سنجش زیرساخت‌های گردشگری در فضاهای شهری (مطالعه موردی: شهر زنجان). مجله گردشگری شهری، 5 (3)، 82-65.
  11. شیران جنگ، پریسا؛ عباسی اسفجیر، علی‌اصغر و رحمانی فیروزجاه، علی. (1398). بررسی رابطه بین شاخص‌های سرمایه اجتماعی و فرهنگی با توسعه صنعت گردشگری (مطالعه موردی: شهرهای محمودآباد، نور، رویان). پژوهش اجتماعی، 11 (44)، 126-104.
  12. صالحی، صادق؛ ابراهیمی، لیلا و فتاحی، ناصر. (1397). مشارکت محلی و توسعه بوم‌گردی (مطالعه موردی روستای جنت رودبار). فصلنامه علمی آموزش محیط‌زیست و توسعه پایدار، 6 (3)، 136-121.
  13. عنابستانی، علی‌اکبر؛ گیاهی، حسن و مهدی جوانشیری. (۱۳۹۷). بررسی و تحلیل آثار ایجاد اقامتگاه‌های بوم گردی بر توسعه سکونتگاه‌های روستایی (نمونه: روستای رادکان شهرستان چناران). فصلنامه برنامه‌ریزی فضایی (جغرافیا)، 8 (2)، 24-1.
  14. قدیری معصوم، مجتبی؛ مینایی، مهرسا و دربان آستانه، علیرضا. (1399). نقش اقامتگاه‌های بوم گردی در توسعه گردشگری روستایی در نواحی روستایی شهرستان خور و بیابانک. اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 9 (32)، 42-23.
  15. مرید السادات، پگاه و افتخاری، عبدالرضا رکن‌الدین. (۱۳۹۷). ارزیابی وضعیت توسعه پایدار کشاورزی با رویکرد کارآفرینانه، مطالعه موردی: استان خوزستان. برنامه‌ریزی و آمایش فضا، 22 (3)، 111-80.
  16. مودودی ارخودی، مهدی و فردوسی، سجاد. (1400). تبیین نقش بوم‌گردی در توسعه جوامع روستایی (موردمطالعه: روستای افین). کاوش‌های جغرافیایی مناطق بیابانی، 9 (11)، 257-241.
  17. میرزاده کوهشاهی، مهدی؛ شهدادی، علی و رستمی، منا. (1398). تحلیل ظرفیت‌های محلی برای توسعه بوم‌گردی در روستای بنگلایان بندرعباس. فصلنامه روستا و توسعه، 22 (1)، 70-45.
  18. نکوئی صدری، بهرام؛ حیدری بروجنی، الهه و فهرست، فاطمه. (1400). رابطه انگیزه‌های بوم‌گردی و بازدید مجدد از منطقه گردشگری در منطقه سلیمان تنگه ساری، استان مازندران. مطالعات اجتماعی گردشگری، 20 (17)، 106-83.
  19. ورهامی، ویدا و حامدی نسب، مریم. (1396). تأثیر فرهنگ بر رشد اقتصادی و گردشگری. میراث و گردشگری، 2 (5)، 139-136.
  1. Amin Bidokhti, A., Jafari, S., farhadi, V. (2015). The Relationship of Community Attachment and Community Involvement with Sustainable Tourism Development: The Mediating Role of Perceived Effects. Tourism Management Studies, 9(26), 7-30.
  2. Amini, A. & Zaidi, Z. (2015). Cultural effects of tourism in rural areas from the perspective of the local community (Case study: Abyaneh village). Geographical Research, 30(2), 13-32. [In Persian].
  3. Anabestani, A., Giyahi, H., & Javanshiri, M. (2018). An Analysis of the Effects of Establishing Ecotourism Residence on Development of Rural Settlements (A Case Study of Radakan Village, Chenaran County). Journal of Spatial Planning, 8(2), 1-24. [In Persian].
  4. Andereck, K. L., Valentine, K. M., Knopf, R. C., & Vogt, C. A. (2005). Residents’ perceptions of community tourism impacts. Annals of tourism research, 32(4), 1056-1076.
  5. Ashworth, G., & Page, S. J. (2011). Urban tourism research: Recent progress and current paradoxes. Tourism Management, 32(1), 1-15.
  6. Bellini, N., Go, F. M., & Pasquinelli, C. (2017). Urban tourism and city development: notes for an integrated policy agenda. Tourism and Hospitality Research, 32(2), 32-45.
  7. Briedenhann, J., & Wickens, E. (2004). Tourism routes as a tool for the economic development of rural areas-vibrant hope or impossible dream?. Tourism management, 25, (1), 71-79.
  8. Bunruamkaew, K., & Murayama, Y. (2012). Land use and natural resources planning for sustainable ecotourism using GIS in Surat Thani, Thailand. Sustainability, 4(3), 412-429.
  9. Christou, P., & Sharpley, R. (2019). Philoxenia offered to tourists? A rural tourism perspective. Tourism Management, 72(4), 39-51.
  10. Divsalar A. (2016). The Role of Handicrafts in Rural Tourism Economy Case: Foothill Villages of Behshahr County. Journal Space Economy & Rural Development, 5(16), 161-174. [In Persian].
  11. EbrahimPour, H., Babaei, Y., Sokhandan, E. (2017). Examining the Role of Social Capital on the Participation of Host Communities in the Sustainable Tourism Development with the Mediator Role of Tourism Effects (Case Study: Sareyn). Journal of Tourism Planning and Development, 6(22), 118-143. [In Persian].
  12. Edwards, D., Griffin, T., & Hayllar, B. (2008). Urban tourism research: developing an agenda. Annals of Tourism Research, 35(4), 1032-1052.
  13. Eyisi, A., Lee, D., & Trees, K. (2021). Facilitating collaboration and community participation in tourism development: The case of South-Eastern Nigeria. Tourism and Hospitality Research, 21(3), 275-288.
  14. Gao, Y., & Mayf, L. I. U. J. S. (2016). Study on the coupling coordinative development and types among tourism, urbanization and ecological system: A case study of Beijing-Tianjin-Hebei area. Journal of Shaanxi Normal University (Natural Science Edition), 44, (5), 109-118.
  15. Ghadiri Masoom, M., Minaei, M., & Darban Astaneh, A. (2021). The role of ecotourism resorts in the development of rural tourism in rural areas of Khor and Biabank. Space Economics and Rural Development, 9(32), 23-42. [In Persian].
  16. Giannakis, E. (2014). The role of rural tourism on the development of rural areas: The case of Cyprus, Romanian Journal of Regional Science, 8(1), 1-15.
  17. Gursoy, D., Chi, C. G., & Dyer, P. (2010). Locals’ attitudes toward mass and alternative tourism: The case of Sunshine Coast, Australia. Journal of travel research, 49(3), 381-394.
  18. Heydari, Z., Badri, S. (2016). Attitude of Community Participation in the Agricultural Tourism Development Planning. Geographical Planning of Space, 6(21), 13-26. [In Persian].
  19. Hong, H. U. I., Bin, T. A. N. G., & Yang, J. I. N. G. (2010). A Study on Cultural Reasons for Difference on Community Participation in Tourism Development in Different Nations. In Tourism Forum, 2(4), 2-15.
  20. Khje Nabi, F., Darwish, Y., & Kiai, M. (2019). Assessment of economic and socio-cultural structures in the growth and development of urban tourism (Case study: the city of Gulogah). Environmental Studies Haft Hesar, 7(28), 61-74. [In Persian].
  21. Lee, T. H. (2013). Influence analysis of community resident support for sustainable tourism development. Tourism management, 34(4), 37-46.
  22. Mawdudi Arkhodi, M., & Ferdowsi, S. (2021). Explaining the role of ecotourism in the development of rural communities (Case study: Afin village). Geographical explorations of desert areas, 9(1), 241-257. [In Persian].
  23. Mirzadeh Kouhshahi, M., Shahdadi, S., Rostami, M. (2019). Analysis of Local Capacities for Ecotourism Development in Bangelayan Village in Bandar Abbas County of Iran. Village and Development, 22(1), 45-70. [In Persian].
  24. Murid Al-Sadat, P., & Eftekhari, A. (2016). Assessing the situation of sustainable agricultural development with an entrepreneurial approach, a case study: Khuzestan province. Geographical planning and space, 22(3), 80-111. [In Persian].
  25. Nekouei Sadri, B., Heydari Borujeni, E., & Fehrast, F. (2021). The Relationship between Ecotourism Motivations and Revisiting the Tourist Area in Soleiman Tangeh Sari, Mazandaran Province. Social Studies in Tourism, 20(17), 83-106. [In Persian].
  26. Prayag, G., Hosany, S., & Odeh, K. (2013). The role of tourists' emotional experiences and satisfaction in understanding behavioral intentions. Journal of Destination Marketing & Management, 2(2), 118-127.
  27. Saidi, S. (2020). The role of ecolodges in development of ethnic tourism in Gilan. Society Culture Media, 9(34), 11-41. [In Persian].
  28. Salehi, S., Ebrahimi, L., & Fattahi, N. (2015). Local Participation and Ecotourism Development (Case Study of Janat Rudbar Village). Journal of Environmental Education and Sustainable Development, 6(3), 121-136. [In Persian].
  29. salimi sobhan, M., Feizi, S., & Yapeng Gharavi, M. (2019). The Impact of Social Security in Boundary Destinations on Perceived Value of Tourism Development and Resident Participation and Support: Emphasizing the Moderating Role of Place Attachment (Case Study of Germi City). Journal of border studies, 7(3), 21-48. [In Persian].
  30. Shamsoddini, A., & Sanaeei, S. (2018). Analysis of tourism infrastructure in the Space cities (A case study: Zanjan city). Journal of Urban Tourism, 5(3), 65-82. [In Persian].
  31. Sheresheva, M., & Kopiski, J. (2016). The main trends, challenges and success factors in the Russian hospitality and tourism market. Worldwide Hospitality Tourism Themes, 8 (3), 260-272.
  32. Shiran jang, P., Abasi Sfajir, A., & Rahmani firozjah, A. (2019). Investigating the Relationship between Social and Cultural Capital Indices with Tourism Industry Development (Case Study: Mahmoud Abad, Noor, Royan Cities). Journal of Social Research, 11(44), 104-126. [In Persian].
  33. Sinclair-Maragh, G., & Gursoy, D. (2016). A conceptual model of residents’ support for tourism development in developing countries. Tourism Planning & Development, 13(1), 1-22.
  34. Stylidis, D., Biran, A., Sit, J., & Szivas, E. M. (2014). Residents' support for tourism development: The role of residents' place image and perceived tourism impacts. Tourism management, 45(5), 260-274.
  35. Than, T. T., Kieu, T. P. H., Pham, T. A. D., Hoang, T. C. V., TRAN, T. H., Nguyd, H. D., & DAO, T. K. (2020). Impact of community attachment and resident's support on destination sustainability: Evidence from spiritual and community destination in Vietnam, The Journal of Asian Finance. Economics, and Business, 7(8), 361-369.
  36. Thetsane, R. M. (2019). Local community participation in tourism development: The case of Katse villages in Lesotho. Athens Journal of Tourism, 6(2), 123-140.
  37. (2018). Global report on city tourism, AM reports: Volume 6. UNWTO, Madrid.
  38. Verhami, V., & Hamedi Nasab, M. (2017). The effect of culture on economic growth and tourism. heritage and tourism, 2(5), 136-139. [In Persian].
  39. Zare Ashkezari, S., Saghaei, M., Mousavi, M., Mokhtari Malekabadi, R. (2016). Analysis of the Role of Cultural Heritage Attractions in Development of Urban Tourism in Central Iran Case Study: Yazd City. Human Geography Research, 48(3), 407-427. [In Persian].
نشریه گردشگری شهری
دوره 9، شماره 1
اردیبهشت 1401
صفحه 33-47

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار