تحلیل مؤلفه‌های مؤثر بر توسعه گردشگری فرهنگی در کلان‌شهر شیراز

نوع مقاله : علمی - پژوهشی مستقل

نویسندگان

1 گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه ازاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

دنیای امروز بر پایه رقابت پیش می‌رود که این روند شامل صنعت گردشگری و مقاصد مختلف نیز می‌شود. بنابراین، امروزه، مقاصد گردشگری به‌شدت در پی کسب مزیت رقابتی هستند و بر همین اساس بر خلاقیت و کسب حداکثر بهره‌مندی از پتانسیل‌های خود می‌باشند. پژوهش حاضر، باهدف شناسایی و تحلیل مؤلفه‌های مؤثر بر توسعه گردشگری فرهنگی در کلان‌شهر شیراز تدوین‌شده است و بر جاذبه‌های ادبی که زیرمجموعه‌ای از گردشگری فرهنگی هستند، تأکید دارد. روش پژوهش توصیفی و از نوع کاربردی می‌باشد. جامعه آماری تحقیق شامل متخصصان و خبرگان گردشگری و شهری است. به‌منظور تعیین حجم نمونه از نرم‌افزار  Sample Power استفاده گردید که تعداد 138 نفر به‌عنوان حجم نمونه تعیین شد. روش گردآوری داده‌ها ابزار پرسش‌نامه و به‌منظور بررسی آمار توصیفی و بررسی وضعیت موجود از نرم‌افزار SPSS و برای تحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده و کشف میزان تأثیر هر یک از مؤلفه‌های گردشگری فرهنگی، از نرم‌افزار Smart –PLS استفاده‌شده است. مطابق با یافته‌های حاصل از تحلیل مدل‌سازی معادلات ساختاری در تعیین سهم و اولویت‌بندی مؤلفه‌های توسعه گردشگری فرهنگی به جهت دستیابی به مدلی مناسب نشان داد که مؤلفه‌های مدیریتی - نهادی با ضریب استاندارد 838/0، دسترسی و زیرساخت‌ها با ضریب استاندارد 786/0، کالبدی - محیطی با ضریب استاندارد 341/0، مؤلفه تسهیلات با ضریب استاندارد 180/0، و درنهایت، مؤلفه منابع و جاذبه‌های فرهنگی - ادبی با ضریب استاندارد 147/0، به ترتیب، دارای رتبه اول تا پنجم و بیشترین اهمیت در توسعه گردشگری فرهنگی کلان‌شهر شیراز می‌باشند.  

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. اکبریان رونیزی، سعیدرضا. (1396). نقش گردشگری در پایداری شهری موردمطالعه: شهر سی سخت (شهرستان دنا). مجله گردشگری شهری، 4(4)، 12-1. doi: 10.22059/JUT.2018.222651.272
  2. باصولی، مهدی؛ هاشمی، سید سعید؛ ایمانی خوشخو، محمدحسین و میرغفوری، سید حبیب‌الله. (1398). طراحی مدل توسعه کارآفرینی گردشگری فرهنگی با استفاده از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری حداقل مربعات جزئی (موردمطالعه: شهر یزد). مجله گردشگری و توسعه، 8(2)، 104-83. doi: 10.22034/JTD.2019.190606.1771
  3. بدین، گلن؛ آلن، جانی؛ اتول، ویلیام؛ هریس، راب و مک دنل، یان. (1399). مدیریت جامع رویدادهای گردشگری. ترجمه زهره عباسی و مریم محمدجعفر، چاپ دوم، تهران: انتشارات مهکامه.
  4. بیکی، پریسا و تردست، زهرا. (1397). ارزیابی کیفیت اجزای مقصد گردشگری شهری از جنبة مدیریت مقصد (مطالعة موردی: آرامگاه فردوسی، شهر توس). مجله گردشگری شهری، 5(1)، 68-53. doi: 10.22059/JUT.2018.232874.312
  5. بیکی، پریسا و مودتی، زهرا. (1393). تحلیل قابلیت آرامگاه‌های مشاهیر ادبی به‌عنوان مقصد گردشگری ادبی مطالعه موردی: گورستان ظهیرالدوله. اولین همایش ملی توریسم و گردشگری سبز، 18 اردیبهشت 1393، همدان.
  6. حسینی تهرانی، غزاله؛ رجبی، آزیتا و اقبالی، ناصر. (1399). تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری بافت‌های باارزش تاریخی مطالعه موردی: منطقه 12 تهران. مجله گردشگری شهری، 7(3)، 63-51. doi: 10.22059/JUT.2020.306337.813
  7. رازقی، علیرضا. (1398). مطالعه ظرفیت‌های گردشگری میراث‌فرهنگی و طبیعی در نوار ساحلی مکران استان هرمزگان. مجله گردشگری و توسعه، 8(4)، 180-148. doi: 10.22034/JTD.2019.174166.1666
  8. رمضان‌پور بیجی، مائده. (1399). راهکارهای توسعه گردشگری فرهنگی با رویکرد گردشگری خلاق شهری (نمونه موردی: شهر رشت). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی دکتر مهرناز مولوی، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه گیلان.
  9. سام، فاطمه؛ ترابی فارسانی، ندا؛ مرتضوی، محمد و نجفی پور، امیرعباس. (1399). بررسی تقاضای بازار گردشگری ادبی (موردپژوهی: استان کرمان). مجله اقتصاد شهری، 5(2)، 48-35. doi: 10.22108/UE.2021.126877.1173
  10. فتح اله زاده، مریم. (1398). بازآفرینی بافت تاریخی شهر تبریز با رویکرد ارتقاء گردشگری فرهنگی مطالعه موردی: مجموعه ارگ علیشاه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی دکتر آرش ثقفی اصل، دانشکده معماری و عمران، دانشگاه غیردولتی سراج.
  11. قاسمی، تارا. (1396). طراحی بافت تاریخی شهر تهران با رویکرد گردشگری ادبی نمونه موردی: حصار ناصری شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی دکتر الهام امینی، دانشکده معماری و شهرسازی، تهران مرکزی.
  12. قاسمی، تارا؛ امینی، الهام و مدیری، آتوسا. (1397). طراحی بافت تاریخی شهر تهران با رویکرد گردشگری ادبی نمونه موردی: حصار ناصری شهر تهران، مجله مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 5(16)، 26-9. doi: 10.22080/SHAHR.2018.2010
  13. کروبی، مهدی؛ قادری، اسماعیل و جلیلیان، نگار. (1398). امکان‌سنجی توسعة گردشگری رویداد (با تأکید بر رویدادهای فرهنگی) و تأثیر آن بر تعدیل فصلی بودن مقصدهای گردشگری مطالعه موردی: شهر همدان. مجله مطالعات مدیریت گردشگری، 14(45)، 56-35. doi:10.22054/tms.2019.27611.1794
  14. گراوندی، فریبا. (1399). تحلیل ظرفیتی توسعه گردشگری ادبی در شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی دکتر علی موحد، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی.
  15. گل محمدزاده، پریسا. (1399). بررسی موانع کارآفرینی گردشگری فرهنگی در جامعه عشایر شاهسون دشت مغان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی دکتر ابوالفضل قنبری، دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز.
  16. مخصوص، ماهرخ؛ نجفی زاده، نادره السادات و جوانمرد، حبیب‌الله. (1400). تبیین مدل توسعه گردشگری با تأکید بر نقش محرک‌های فرهنگی - اجتماعی مطالعه موردی: شهر اراک. مجله گردشگری شهری، 8(3)، 62-47. doi: 10.22059/JUT.2021.319675.889
  17. مطهر، رضا و شکوهی بیدهندی، محمد صالح. (1400). رتبه‌بندی شهرستان‌های استان سیستان و بلوچستان بر اساس ظرفیت گردشگری فرهنگی و میراثی با استفاده از روش آراس. مجله گردشگری و توسعه، 10(4)، 198-175. doi: 10.22034/JTD.2021.268687.2242
  18. میرتقیان رودسری، سید محمد؛ پوراحمد، احمد و زیاری، کرامت الله. (1401). مدل عوامل مؤثر بر وفاداری به گردشگری میراث‌فرهنگی در رامسر، مجله مدیریت گردشگری، 17(57)، 146-113.ئdoi: 10.22054/tms.2021.46606.2206
  19. نصر، طاهره. (1398). شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر گردشگری در کلان‌شهر شیراز با رویکرد آینده‌پژوهی. مجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 10(37)، 66-55. doi: 20.1001.1.22285229.1398.10.37.5.9
  20. نیک‌بین، مهنا؛ بروجنی، ضرغام؛ صالحی امیری، سید رضا؛ محمدخانی، کامران و غفاری، فرهاد. (1399). مدل‌سازی پیامدهای توسعه پایدار گردشگری فرهنگی؛ رویکرد آمیخته. مجله گردشگری و توسعه، 9(1)، 234-214. doi: 10.22034/JTD.2019.183458.1717
  21. نیک‌خواه، فرناز؛ کیانی فیض‌آبادی، زهره و نجارزاده، محمد. (1400). تأثیر تجربه گردشگری بر خاطرات، رضایتمندی و نیات رفتاری گردشگران مطالعه موردی: شهر شیراز. مجله گردشگری شهری، 8(1)، 93-88. doi: 10.22059/JUT.2021.310080.835
  22. ویلیامز، استیون. (1393). جغرافیای گردشگری. ترجمه محمود ضیایی. چاپ ششم، تهران: دانشگاه پیام‌نور.
  23. یاری، منیر. (1398). تحلیل فضایی - تطبیقی مقاصد گردشگر شهری مدل تبیینی گردشگری فرهنگی پایدار شهر سنندج. پایان‌نامه دکتری، به راهنمایی دکتر اسماعیل علی‌اکبری، دانشگاه پیام‌نور.
  24. Akbarian Rounizi, S. (2016). The role of tourism in the sustainability of the studied city: the city of Sisherd (Dana city). Journal of Urban Tourism, 4(4), 1-12. doi: 10.22059/JUT.2018.222651.272. [In Persian].
  25. Badin, G., Allen, J., Atwell, W., Harris, R., & McDonnell, I. (2019). Comprehensive management of tourism events. Translated by Zohra Abbasi and Maryam Mohammad Jaafar, second edition, Tehran: Mahkameh Publications. [In Persian].
  26. Bassoli, M., Hashemi, S. S., Imani Khoshkho, M. H., & Mirghafouri, S. H. (2018). Designing a cultural tourism entrepreneurship development model using the partial least squares structural equation modeling method (case study: Yazd city). Journal of Tourism and Development, 8(2), 104-83. doi: 10.22034/JTD.2019.190606.1771. [In Persian].
  27. Beiki, P., & Mudti, Z. (2013). Analyzing the capability of literary famous tombs as a literary tourism destination, a case study: Zahir al-Douleh cemetery. The first national conference on tourism and green tourism, May 18, 2013, Hamedan. [In Persian].
  28. Beiki, P., & Tardest, Z. (2017). Evaluation of the quality of urban tourism destination components from the point of view of destination management (case study: Ferdowsi Mausoleum, Tos city). Journal of Urban Tourism, 5(1), 53-68. doi: 10.22059/JUT.2018.232874.312. [In Persian].
  29. Fathullah Zadeh, M. (2018). Re-creating the historical context of Tabriz city with the approach of promoting cultural tourism, case study: Alisha Citadel Collection. Master's thesis, under the guidance of Dr. Arash Thaghafi Assal, Faculty of Architecture and Civil Engineering, Siraj Non-Governmental University. [In Persian].
  30. Ghasemi, T. (2016). Designing the historical context of Tehran city with the approach of literary tourism, case example: Hesar Naseri, Tehran. Master's thesis, under the guidance of Dr. Elham Amini, Faculty of Architecture and Urban Planning, Central Tehran. [In Persian].
  31. Ghasemi, T., Amini, E., & Moderi, A. (2017). Designing the historical fabric of Tehran city with the approach of literary tourism, a case example: Hesar Naseri, Tehran. Journal of Urban Structure and Function Studies, 5(16), 9-26. doi: 10.22080/SHAHR.2018.2010. [In Persian].
  32. Gómez, L. A. E. (2021). Cultural tourism in cities post-COVID-19: a perspective and proposals for an alternative model. Boletín de la Asociación de Geógrafos Españoles, 6 (91), 1-12. doi:10.21138/bage.3138
  33. Graundi, F. (2019). Capacity analysis of literary tourism development in Tehran. Master's thesis, under the guidance of Dr. Ali Mohad, Faculty of Geographical Sciences, Khwarazmi University. [In Persian].
  34. Gul Mohammadzadeh, P. (2019). Investigating cultural tourism entrepreneurship barriers in Shahson nomadic community of Moghan plain. Master's thesis, under the guidance of Dr. Abolfazl Ghanbari, Faculty of Planning and Environmental Sciences, University of Tabriz. [In Persian].
  35. Hosseini Tehrani, Gh., Rajabi, A., & Iqbali, N. (2019). Analysis of factors affecting the development of tourism of valuable historical contexts, case study: District 12 of Tehran. Journal of Urban Tourism, 7(3), 51-63. doi: 10.22059/JUT.2020.306337.813. [In Persian].
  36. Ju, G., Liu, J., He, G., Zhang, X., & Yan, F. (2021). Literary destination familiarity and inbound tourism: evidence from mainland China. Journal of Social Computing, 2(2), 193-206. doi: 10.23919/JSC.2021.0013
  37. Karroubi, M., Qadri, I., & Jalilian, N. (2018). Feasibility of development of event tourism with emphasis on cultural events and its effect on seasonal adjustment of tourism destinations, case study: Hamadan city. Journal of Tourism Management Studies, 14(45), 35-56. doi:10.22054/tms.2019.27611.1794. [In Persian].
  38.  Lerario, A., & Turi, S. D. (2018). Sustainable Urban Tourism: Reflections on the Need for Building-Related Indicators, Sustainability, 10, 1-25. doi: 10.3390/su10061981
  39. Lopes, E., Almeida, R., & Marques, C. (2018). Cultural Tourism and Sustainable Development. 7th Intentational Conference on Tourism & Hospitality Management.
  40. Mirtoghian Rudsari, S. M., Pourahmad, A., & Ziari, K. (2021). Model of factors affecting loyalty to cultural heritage tourism in Ramsar, Journal of Tourism Management, 17(57), 113-146. doi: 10.22054/tms.2021.46606.2206. [In Persian].
  41. Motahar, R., & Shokohi Bidhandi, M. S. (1400). Ranking of the cities of Sistan and Baluchistan province based on cultural and heritage tourism capacity using Aras method. Journal of Tourism and Development, 10(4), 175-198. doi: 10.22034/JTD.2021.268687.2242. [In Persian].
  42. Nasr, T. (2018). Identifying the key factors affecting tourism in Shiraz metropolis with a future research approach. Journal of Urban Planning and Research, 10(37), 55-66. doi: 20.1001.1.22285229.1398.10.37.5.9. [In Persian].
  43. Nikbin, M., Borojni, Z., Salehi Amiri, . R., Mohammadkhani, K., & Ghaffari, F. (2019). Modeling the consequences of sustainable development of cultural tourism; Mixed approach. Journal of Tourism and Development, 9(1), 214-234. doi: 10.22034/JTD.2019.183458.1717. [In Persian].
  44. Nikkhah, Farnaz; Kayani Faizabadi, Zohra and Najarzadeh, Mohammad. (1400). The effect of tourism experience on memories, satisfaction and behavioral intentions of tourists, a case study: Shiraz city. Journal of Urban Tourism, 8(1), 88-93. doi: 10.22059/JUT.2021.310080.835. [In Persian].
  45.  PLETSAN, Kh., ANTONENKO, V., HAVRYLIUK, A., MOTSA, A., & IZHAK, T. (2022). Creative Principles of Cultural Tourism Development in Ukraine. WSEAS TRANSACTIONS on ENVIRONMENT and DEVELOPMENT, 18, 1058-1093. doi: 10.37394/232015.2022.18.103
  46. Ramzanpour Biji, M. (2019). Strategies for the development of cultural tourism with a creative urban tourism approach (case example: Rasht city). Master's thesis, under the guidance of Dr. Mehrnaz Molavi, Faculty of Architecture and Art, Gilan University. [In Persian].
  47. Razaghi, A. (2018). Studying the capacities of cultural and natural heritage tourism in Makran coastal strip of Hormozgan province. Journal of Tourism and Development, 8(4), 148-180. doi: 10.22034/JTD.2019.174166.1666. [In Persian].
  48. Saarinen, J., & Rogerson, Ch., & Manwa, H. (2013). Tourism and the Millennium Development Goals. Rutledge.
  49. Sam, F., Torabi Farsani, N., Mortazavi, M., & Najafipour, A. A. (2019). Investigating the literary tourism market demand (case study: Kerman province). Journal of Urban Economics, 5(2), 35-48. doi: 10.22108/UE.2021.126877.1173. [In Persian].
  50. special, M., Najafizadeh, N. E., & Javanmard, H. (2021). Explaining the tourism development model with emphasis on the role of social-cultural drivers, case study: Arak city. Journal of Urban Tourism, 8(3), 62-47. doi: 10.22059/JUT.2021.319675.889. [In Persian].
  51.  Stoica, G. D., Andreiana, V. A., Duica, M. C., Stefan, M. C., Susanu, I. O., Coman, M. D., & Iancu, D. (2022). Perspectives for the Development of Sustainable Cultural Tourism. Sustainability, 14, 56-78. doi: 10.3390/su14095678
  52.  Terkenli, T. S., & Georgoula, V. (2021). Tourism and cultural sustainability: Views and prospects from Cyclades, Greece. Sustainability, 14, 78-96. doi: 10.3390/su14010307
  53.  Watson, Nicola. (2006). The Literary Tourist: Readers and Places in Romantic and Victorian Britain. Basingstoke: Palgrave.
  54. Wetzels, M., Odekerken-Schröder, G., & Van Oppen, Claudia A. M. L. (2009) Using PLS Path Modeling for Assessing Hierarchical Construct Models: Guidelines and Empirical Illustration. MIS, 33, 177-195. doi: 10.1108/IMDS-09-2015-0382
  55. Williams, S. (2013). Geography of tourism. Translated by Mahmoud Ziyai. 6th edition, Tehran: Payam Noor University. [In Persian].
  56. Yari, M. (2018). Spatial-comparative analysis of urban tourist destinations explanatory model of sustainable cultural tourism in Sanandaj city. PhD thesis, under the guidance of Dr. Ismail Ali Akbari, Payam Noor University. [In Persian].
  57. Yu, Wenting L., Jiaming, Zh., & Li, T. (2018). Sustainable Development and Tourist Satisfaction in Historical Districts: Influencing Factors and Mechanisms Preprint, November 2018.
نشریه گردشگری شهری
دوره 10، شماره 1
اردیبهشت 1402
صفحه 1-21

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار