تحلیل تأثیر مؤلفه‌های فرهنگی بر توسعه گردشگری خلاق شهری در بافت‌های تاریخی مطالعه موردی: بازار تاریخی تبریز

نوع مقاله : مقاله مستخرج از رساله دکتری

نویسندگان

گروه معماری و شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

چکیده

نظام معرفت افزای گردشگری، با ظهور پارادایم گردشگری خلاق، گردشگران را به‌جای بازدید صرف از دارایی ملموس در موزه و آثار باستانی، به دیدار و تعامل با فرهنگ زنده و یگانه جوامع دعوت می‌کند. در این تحقیق تلاش شد نقش مؤلفه‌های فرهنگی در توسعه گردشگری خلاق شهر در بافت تاریخی شهر و در این میان بازار تاریخی شهر تبریز موردبررسی قرار گیرد. مطالعه حاضر ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر روش توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری این تحقیق شامل گردشگران ورودی به شهر تبریز در سال 1400 بود که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر برآورد گردید. روایی ابزار تحقیق با استفاده از مدل تحلیل عاملی تأییدی و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ محاسبه‌شده است. که نتایج حاصل از بررسی روایی و پایایی تأییدکننده پرسشنامه مورداستفاده بود. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و AMOS با روش آمار توصیفی و مدل‌سازی معادلات ساختاری انجام شد. نتایج این پژوهش نشان داد که مؤلفه فاصله از قدرت کم با ضریب مسیر 30/0، مؤلفه توسعه صنایع‌دستی و مراودات فرهنگی با ضریب مسیر 37/0، مؤلفه جمع‌گرایی با ضریب مسیر 33/0، مؤلفه پرهیز از عدم اطمینان با ضریب مسیر 52/0 بر توسعه گردشگری خلاق تأثیر مثبت و معناداری دارد. از بین مؤلفه‌های شناسایی‌شده مؤلفه پرهیز از عدم اطمینان با ضریب مسیر 52/0 دارای بیشترین تأثیر بر توسعه گردشگری خلاق شهری بودد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. اسحاقیه فیروزآبادی، عماد؛ صالحی، سید مصطفی و رشیدی، محمدمهدی. (1398). سنجش پتانسیل ظرفیت‌های بازآفرینی فرهنگ مبنا در محله فهادان یزد با هدف توسعه گردشگری در محله. مجله گردشگری شهری، 6(3)، 59-74. https://doi.org/10.22059/jut.2019.260083.499
  2. امینی، عباس و زیدی، زهرا. (1394). تأثیرات فرهنگی گردشگری در مناطق روستایی از دید جامعه محلی (مطالعه موردی: روستای ابیانه). فصل‌نامه تحقیقات جغرافیایی، ۳۰ (۲)، ۱۳-۳۲.
  3. بذرافشان جواد و بامری علی. (1397). بررسی و تحلیل وضعیت گردشگری خلاق در شهر زاهدان. برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 8(31)، 45-60.  https://dorl.net/dor/20.1001.1.22516735.1397.8.31.12.4
  4. پناهی، علی و داداش پورمقدم، مجید. (1398). تحلیل نقش شاخص‌های شهر خلاق در توسعه گردشگری شهری (مطالعه موردی شهر اصفهان). شباک، 5(1)، 77-96.
  5. حق‌پرست، فرزین؛ آصفی، مازیار و ابی زاده، الناز. (1398). تأثیر مؤلفه‌های هویت مکان بر حس تعلق به مکان؛ مطالعه بازار تاریخی تبریز. تحقیقات جغرافیایی، 34(3)، 303-312.
  6. دوستی، فرشته؛ زال، محمدحسن و رمضان زاده، مهدی. (1398). سنجش ظرفیت‌های گردشگری خلاق در کلان‌شهر تبریز. نشریه گردشگری شهری، 6(2)، 1-13. https://doi.org/10.22059/jut.2018.253316.461
  7. سالاری پور، علی‌اکبر؛ حسام، مهدی؛ برادران، آرش و حمیدی، آرمان. (1399). تبیین راهبردهای توسعه گردشگری خلاق در شهر رشت. نشریه گردشگری شهری، 7(3)، 127-142.  https://doi.org/10.22059/jut.2020.303292.801 
  8. شاطریان، محسن؛ حیدری سورشجانی، رسول و ورفی نژاد، ژیلا. (1396). اثرات توان گردشگری در گسترش زیرساخت‌ها و ایجاد شهر خلاق مطالعه موردی: شهر کرمانشاه. جغرافیا، 5(52)، 201-216.
  9. گلرخ، شمین و مطهریان، محسن. (1398). پذیرش گردشگری خلاق در تجربه شهروندان و گردشگران شهرهای پشتیبان گردشگری؛ نمونه موردی شهر یاسوج. معماری و شهرسازی (هنرهای زیبا)،24(4)، 83-92. https://doi.org/10.22059/jfaup.2019.270831.672173
  10. مهاجر، بشری؛ شفیعی، زاهد؛ خواجه، احمد؛ عطاری، علیرضا و طغرایی، محمدتقی. (1399). شناسایی مؤلفه‌های کلیدی گردشگری خلاق کودک محور (مطالعه موردی: شهر خلاق صنایع‌دستی). مطالعات شهری، 9(35)، 75-86. https://doi.org/10.34785/J011.2021.395
  11. Amini, A & Zaidi, Z. (2014). The cultural effects of tourism in rural areas from the perspective of the local community (case study: Abyaneh village). Geographical Research Quarterly, 30 (2), 13-32. [In Persian]
  12. Bakas, F. E., Duxbury, N., & de Castro, T. V. (2019). Creative tourism: Catalysing artisan entrepreneur networks in rural Portugal. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 3(12), 102-123. https://doi.org/10.1108/IJEBR-03-2018-0177
  13. Bayliss, D. (2017). The rise of the creative city: Culture and creativity in Copenhagen. European planning studies, 15(7), 889-903. https://doi.org/10.1080/09654310701356183.
  14. Bazrafshan, J., & bameri, A. (2018). Study and analysis of the status of creative tourism in Zahedan. Regional Planning, 8(31), 167-180. https://dorl.net/dor/20.1001.1.22516735.1397.8.31.12.4 [In Persian]
  15. Carvalho, R. M. F., da Costa, C. M. M., & Ferreira, A. M. A. P. (2019). Review of the theoretical underpinnings in the creative tourism research field. Tourism & Management Studies, 15(1SI), 11-22.
  16. Doosti, F., Zaal, M. H., & Ramezanzadeh Lasbouee, M. (2019). Assessing the Capacities of Creative Tourism in Tabriz City. Journal of Urban tourism, 6(2), 1-13. https://doi.org/10.22059/jut.2018.253316.461 [In Persian].
  17. Eshaghiye Firoozabadi, E., salehi, S. M., & rashidi, M. M. (2019). Assessing the potential of culture-led regeneration in Fahadan district of Yazd with the aim of developing tourism in the district. Journal of urban tourism, 6(3), 59-74. https://doi.org/10.22059/jut.2019.260083.499 [In Persian]
  18. Eyisi, A., Lee, D., & Trees, K. (2021). Facilitating collaboration and community participation in tourism development: The case of South-Eastern Nigeria. Tourism and Hospitality Research, 21(3), 275-288. https://doi.org/10.1177/1467358420966035
  19. Fernandez, J. A. S.& Azevedo, P. S.& Martín, J. M. M. & Martín, J. A. R. (2020) Determinants of tourism destination competitiveness in the countries most visited by international tourists: Proposal of a synthetic index. Tourism Management Perspectives, 33(3),435-450. https://doi.org/10.1016/j.tmp.2019.100582
  20. Golrk, SH., & Motaharian, M. (2019). Acceptance for Creative Tourism by citizens and tourists in Tourism- Supporting Cities; the case of Yasouj. Journal of Fine Arts: Architecture & Urban Planning, 24(4), 83-92. https://doi.org/10.22059/jfaup.2019.270831.672173 [In Persian].
  21. Haq Parast, F; Asefi, M & Abizadeh, E. (2018). The effect of place identity components on the sense of belonging to the place; A study of the historical market of Tabriz. Geographical Research, 34(3), 303-312. [In Persian].
  22. Henriques, C., & Moreira, M. C. (2019). Creative tourism and urban sustainability: the cases of Lisbon and Oporto. Revista Portuguesa de Estudos Regionais, 51, 93-114.
  23. Hong, H. U. I., Bin, T. A. N. G., & Yang, J. I. N. G. (2010). A Study on Cultural Reasons for Difference on Community Participation in Tourism Development in Different Nations. In Tourism Forum. https://doi.org/10.1016/j.tmp.2023.101127.
  24. Kim, H. (2016). The concept and strategy of creative tourism. Policy of Korean Tourism,2(6), 8-20. https://doi.org/10.1016/j.annals.2020.102922
  25. Lee, T. H. (2013). Influence analysis of community resident support for sustainable tourism development. Tourism management, 34, 37-46. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2012.03.007
  26. McManus, C., & Carruthers, C. (2014) Cultural quarters and urban regeneration: The caseof cathedral quarter Belfast. International Journal of Cultural Policy, 20 (1), 78–98. https://doi.org/10.1080/10286632.2012.737322
  27. Mohajer, B., shafiee, Z., khaje ahmad attari, A., & toghraee, M. T. (2020). Identifying the key components of child-based creative tourism, (Case study: Isfahan, the creative city of handicrafts). Motaleate Shahri, 9(35), 75-86. https://doi.org/10.34785/J011.2021.395 [In Persian].
  28.  Panahi, A & Dadash Pourmoghadam, M. (2018). Analysis of the role of creative city indicators in the development of urban tourism (case study of Isfahan city). Shabak, 5(1), 77-96. [In Persian].
  29. Phillips, M.R. & House, C. (2009) an evaluation of priorities for beach tourism: Case studies from South Wales, UK. Tourism Management, 30 (1), 176-183. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2008.05.012
  30. Richards, G. (2011). Creativity and tourism: The state of the art. Annals of tourism research, 38(4), 1225-1253. https://doi.org/10.1016/j.annals.2011.07.008
  31. Richards, G. (2018). Cultural tourism: A review of recent research and trends. Journal of Hospitality and Tourism Management, 36, 12-21. https://doi.org/10.1016/j.jhtm.2018.03.005
  32. Romana, K. V. (2013), Enforcing sustainability principles in tourism via creative tourism development. Journal of Tourism Challenges and trends, 6(1), 35-57.
  33. Salaripour, A., Hesam, M., Baradaran sagharloo, A., & Hamidi, A. (2020). Explaining the Creative Tourism Development Strategies of Rasht City. Journal of Urban tourism, 7(3), 127-142. https://doi.org/10.22059/jut.2020.303292.801 [In Persian].
  34. Shatrian, M., Heydari Sureshjani, R., & Varfinejad, J. (2016). The effects of tourism power in expanding infrastructure and creating a creative city, a case study: Kermanshah city. Geography, 5(52), 201-216. [In Persian].
  35. Sinclair-Maragh, G., & Gursoy, D. (2016). A conceptual model of residents’ support for tourism development in developing countries. Tourism Planning & Development, 13(1), 1-22. https://doi.org/10.1080/21568316.2015.1047531
  36. Stylidis, D., Biran, A., Sit, J., & Szivas, E. M. (2014). Residents' support for tourism development: The role of residents' place image and perceived tourism impacts. Tourism management, 45, 260-274. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2014.05.006
  37. Than, T. T., Kiu, T. P. H., PHAM, T. A. D., HOANG, T. C. V., TRAN, T. H., NGUYEN, H. D., & DAO, T. K. (2020). Impact of community attachment and resident's support on destination sustainability: Evidence from spiritual and community destination in Vietnam. The Journal of Asian Finance, Economics, and Business, 7(8), 361-369. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2023.104796
نشریه گردشگری شهری
دوره 10، شماره 2
مرداد 1402
صفحه 75-91

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار