تحلیل مسائل گردشگری شهری در پیشران‌های آینده کلان‌شهر شیراز مواجهه با بیماری‌های واگیردار و کووید 19

نوع مقاله : مقاله مستخرج از طرح پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیای انسانی و برنامه‌ریزی، دانشکده جغرافیا ، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

3 گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه مازنداران، بابلسر، ایران

چکیده

فعالیت گردشگری یک صنعت جهانی می‌باشد و به‌این‌ترتیب در معرض خطرات جهانی است. کووید 19 و گردشگری به‌طور پیچیده‌ای به هم مرتبط شده‌اند. گردشگران از آن دسته کسانی بودند که در مراحل آغازین شیوع بیماری، بیشترین آسیب را به خود دیده بودند. آن‌ها به ناقل این بیماری تبدیل شدند و درنهایت مسافرت و گردشگری خود قربانیان این بیماری شدند. در قرن بیست و یکم، دو عامل محرک تغییر در صنعت گردشگری، تغییرات آب‌وهوا و فوریت‌های بهداشت جهانی است. توجه سریع به این رویداد و آینده سفر و گردشگری در دنیایی که شیوع بیماری و همه‌گیری‌ها به‌طور فزاینده‌ای به دلیل افزایش سفر و سهولت دسترسی به مقاصد در سراسر جهان به‌طور فزاینده‌ای موردتوجه قرار می‌گیرد، لازم است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از حیث روش پیمایشی در سطح اکتشافی و مبتنی بر رویکرد آینده‌پژوهی صورت گرفته است. در این پژوهش با استفاده از روش دلفی و مشارکت 34 نفر متخصص نتایج در محیط نرم‌افزار میک مک تحلیل شد و سپس این عوامل بر اساس میزان اهمیت و عدم قطعیت، اولویت‌بندی و حیاتی‌ترین عوامل مشخص، و برای شناسایی پیشران‌های کلیدی از نرم‌افزار (Micmac) استفاده‌شده است. نتایج نشـان می‌دهد از بـین 36 متغیر مـؤثر کشف‌شده در وضعیت آینده گردشگری شیراز 10 متغیر به‌عنوان پیشـران حیـاتی مشـخص شـدند. نتایج حاکی از آن است که پیشران کلیدی عدم انتشار آمار بروز مبتلایان به کووید 19 با امتیاز 92، دارای بیشترین ضریب تأثیرگذاری بر دیگر متغیرها بوده است. همچنین پیشران‌های نبود برنامه واحد برای مقابله با این بحران، همکاری شهرداری برای نظارت بیشتر بر بهداشت اماکن و فضاهای عمومی، در دستور کار قرار دادن توسعه سیاست‌های شهر سالم به‌عنوان دیگر پیشران‌های کلیدی گردشگری و موانع بهبود وضعیت گردشگری در هنگام رخ دادن بیماری‌های واگیردار در کلان‌شهر شیراز شناسایی شدند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. ابدالی، یعقوب؛ پوراحمد، احمد؛ امینی، میلاد و خندان، اسحاق. (1398). بررسی و مقایسه تاب‌آوری اجتماعات از پیش ایجادشده و اجتماعات برنامه‌ریزی‌شده به‌منظور کاهش اثرات سوانح طبیعی (زلزله): مطالعه موردی: شهر نورآباد و مسکن مهرشهر نورآباد. فصلنامه سپهر، 28 (110)، 161-147. https://doi.org/10.22131/sepehr.2019.36620
  2. امانپور، سعید؛ ملکی، سعید؛ صفایی‌پور، مسعود و امیری‌فهلیانی، محمدرضا. (1398). تدوین سناریوها و ارائه راهبردهای مؤثر در تاب‌آوری اجتماعی آینده (مطالعة موردی: کلانشهر اهواز). دوفصلنامة جغرافیای اجتماعی شهری، 6(2)، 273-255. doi: 10.22103/JUSG.2019.2000
  3. پوراحمد، احمد؛ زیاری، کرامت‌الله و صادقی، علی‌رضا. (1397). تحلیل فضایی مؤلفه‌های تاب‌آوری کالبدی بافت‌های فرسوده شهری در برابر زلزله (مطالعه موردی، منطقه 10 شهرداری تهران). فصلنامه برنامه‌ریزی فضایی (جغرافیا)، 8، 130- 111. doi: 10.22108/sppl.2018.109941.1178
  4. سرایی، محمدحسین و شمشیری، مسلم. (1392). بررسی وضعیت گردشگری شهر شیراز در راستای توسعه پایدار با استفاده از تکنیک SWOT. جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، 24(1)، 88- 69.  Dor: 20.1001.1.20085362.1392.24.1.7.2
  5. کروبی، مهدی؛ میرتقیان رودسری، سید محمد؛ نقوی، مریم و سلجوقی، سینا. (1400). بررسی تأثیر عوامل مؤثر بر تمایل به سفر گردشگران به مقصد شهری رامسر در طول دوره شیوع کووید ـ 19. مجله گردشگری شهری، 8 (2)، 16-1. doi: 10.22059/jut.2021.324660.907
  6. محمدی، مصطفی. (1400). بررسی علل گردشگری خانه‌های دوم شهری در ایام شیوع کوویدـ 19. مجله گردشگری شهری، 8(3)، 78-63. doi: 10.22059/jut.2021.319329.888
  7. مهندسین مشاور پارهاس. (1381). طرح جاذبـه‌هـای گردشگری شیراز. معاونت معماری و شـهرداری شیراز، جلد 1. https://shiraz.ir/
  8.  مهندسان مشاور شهر وخانه. (1382). طرح مجموعـه شهری شیراز. وزارت مسکن و شهرسازی، جلد 2. https://shiraz.ir/
  9. Abdali, Y., Pourahmad, A., Amini, M., & Khandan, I. (2018). examining and comparing the resilience of pre-established communities and planned communities in order to reduce the effects of natural disasters (earthquake) Case study: Noorabad city and Mehr housing of Noorabad city. Sepehr Quarterly, 28(110), 147-161. https://doi.org/10.22131/sepehr.2019.36620[In Persian]
  10. Almeida García, F., Balbuena, A., & Cortes Macias, R. (2015). Resident's attitudes towards the impacts of tourism. Tourism Management Perspectives 13(1). DOI:10.1016/j.tmp.2014.11.002
  11. Amanpour, S., Maleki, S., Safaipour, M., & Amiri Fahliani, M R. (2018). Developing scenarios and providing effective strategies for future social resilience (case study: Ahvaz metropolis). Urban Social Geography, 6(2), 255-273. doi: 10.22103/JUSG.2019.2000. [In Persian]
  12. Baker, D. (2015).  Tourism  and the  Health  Effects  of Infectious  Diseases:  Are  TherePotential  Risks  for  Tourists?.  International  Journal  of  Safety  and  Security  in  Tourism  and Hospitality, 1(12), 17-1.
  13. Bratić, M., Radivojević, A., Stojiljković, N., Simović, O., Emil, J., Lesjak, M., & Podovšovnik, E. (2021). Should I Stay or Should I Go? Tourists’ COVID-19 Risk Perception and Vacation Behavior Shift. Sustainability, 13(6), 1-19. doi.org/10.3390/su13063573
  14. Buultjens, J., Ratnayake, I., & Gnanapala, A. C. (2017). Sri Lankan tourism development and implications for resilience. Oxfordshire, CABI, 95-83. DOI:10.1079/9781780648330.0083
  15. Cevik, S. (2022). Going Viral: A Gravity Model of Infectious Diseases and Tourism Flows. Open Economies Review, 156-141. https://doi.org/10.1007/s11079-021-09619-5
  16. Godet. M. (2008). “Strategic Foresight”, Lipsor Working Paper, France, Paris. https://www.scribd.com/document/355766865/Strategic-Foresight-Michel-Godet-pdf
  17. Gordon, A. (2009). «Future Savvy,» American Management Association Press, New York. https://books.google.com/books/about/Future_Savvy.html?id=Hrh7mAEACAAJ
  18. Gössling, S., Daniel, S., & Michael, H. (2021). Pandemics, tourism and global change: a rapid assessment of COVID-19. Journal of Sustainable Tourism, 29(1), 1-20, DOI: 10.1080/09669582.2020.1758708
  19. Haas, W.H. (2003). Imported Lassa fever in Germany: surveillance and management of contact persons. Clin. Infect. Dis, 36, 1254–1258. doi: 10.1086/374853. 
  20. Holladay, P., & Powell, R. B. (2016). Social-ecological resilience and stakeholders: A qualitative inquiry into community-based tourism in the Commonwealth of Dominica. Caribbean Studies, 44(1–2), 3–28. https://doi.org/10.1353/crb.2016.0000
  21. International Air Transport Association. (2017). IATA Annual Review. IATA
  22. Kalateh Sadati, A., Lankarani, M H., & Bagheri K., (2020), Risk Society, Global Vulnerability and Fragile Resilience; Sociological View on Coronavirus Outbreak, 2-1. Shiraz E-Medical Journal. DOI: https://doi.org/10.5812/semj.102263
  23. Karroubi, M., Mirtoghian R., Naqvi, M., & Seljuqi, S. (2021). Investigating the effect of factors influencing the willingness of tourists to travel to the city of Ramsar during the period of the outbreak of Covid-19. Journal of Urban Tourism, 8(2), 1-16. doi: 10.22059/jut.2021.324660.907, 16-1 [In Persian]
  24. Milano, C., Cheer, J M., & Novelli, M. (2019). Overtourism: Excesses, Discontents and Measures in Travel and Tourism. CABI: Wallingford, UK, 2019; ISBN 1786399822, 17-1. https://www.cabidigitallibrary.org/doi/book/10.1079/9781786399823.0000
  25. Mohammadi, M. (2021). Investigating the causes of urban second home tourism during the outbreak of Covid-19. Journal of Urban Tourism, 8(3), 63-78. doi: 10.22059/jut.2021.319329.888. [In Persian]
  26. Neuma, W. (2007). Social research methods. 6thed. Upper Saddle River, NJ: Pearson Education, London. https://www.amazon.com/Social-Research-Methods-Neuman/dp/8131714640
  27. O’Hare, G., & Barrett, H. (1994). Effects of market fluctuations on the Sri Lankan tourist industry: Resilience and change, 1981–1991. Tijdschr. voor Econ. en Soc. Geogr, 85, 39–52. DOI:10.1111/j.1467-9663.1994.tb00672.x
  28. Parhas Consulting Engineers. (2008). Shiraz Tourism Attractions Plan, Shiraz Architecture and Municipalities Department, Volume 1. https://shiraz.ir/ [In Persian]
  29. Pourahmad, A., Ziyari, K., & Sadeghi, A. (2017). Spatial analysis of physical resilience components of worn-out urban tissues against earthquakes (case study: District 10 of Tehran Municipality). Spatial Planning, 8(1), 111-130. doi: 10.22108/sppl.2018.109941.1178. [In Persian]
  30. Prayag, G. (2020). Time for a reset? Covid-19 and tourism resilience. Tourism Review International, 24(2), 179–184. https://doi.org/ 10.3727/154427220x15926147793595
  31. Rossello, J., Santana-Gallego, M., & Awan, W. (2017). Infectious disease risk and international tourism demand. Health Policy and Planning, 32, 538–548, doi: 10.1093/heapol/czw177
  32. Saarinen, J., & Gill, A. (2018). Placing resilience in the sustainability frame. In Resilient Destinations and Tourism: Governance Strategies in the Transition Towards Sustainability in Tourism. Saarinen, J., Gill, A., Eds.; Routledge: London, UK, 2018; p. 204-218. ISBN 9781351667357. https://doi.org/10.4324/9781315162157
  33. Saraei, M H., & Shamshiri, M. (2012). Investigating the tourism situation in Shiraz city in line with sustainable development using SWOT technique. Geography and Environmental Planning, 24(1), 69-88. 20.1001.1.20085362.1392.24.1.7.2 [In Persian].
  34. Shahr and Khaneh Consulting Engineers. (2012). Shiraz Urban Complex Plan, Ministry of Housing and Urban Development, Volume 2. https://shiraz.ir/ [In Persian]
  35. Sheppard, V. A., & Williams, P. W. (2016). Factors that strengthen tourism resort resilience. Journal of Hospitality and Tourism Management, 28, 20–30. https://doi.org/10.1016/ j.jhtm.2016.04.006
  36. Tyrrell, T., & Johnston, R. (2008). Tourism sustainability, resiliency, and dynamics: Towards a more comprehensive perspective. Tourism and Hospitality Research, 8(1), 14–24. https://doi. org/10.1057/thr.2008.8
  37. Un World Tourism Organization. (2017). UNWTO Tourism Highlights, United Nations United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division International Migration Report: Highlights, United Nations
  38. United Nations’ World Tourism Organization, 2020. https://www.e-unwto.org/doi/book/10.18111/9789284422456
  39. UNTWO. (2013). Annual report 2013. Retrieved from www.untwo.org/publication/unwto-annualreport-2013. Press release. https://www.unwto.org/archive/global/press-release/2013-01-28/international-tourism-continue-robust-growth-2013
  40. Wollman, P., Jelic, A M., & Wells, N. (2018). The impact of the built environment on health behaviours and disease transmission in social systems. Published by the Royal Society, 18-1. https://doi.org/10.1098/rstb.2017.0245
  41. World Bank. (2014). The Economic Impact of the 2014 Ebola Epidemic: Short and Medium Term Estimates for West Africa, World Bank. https://documents1.worldbank.org/curated/en/524521468141287875/pdf/912190WP0see0a00070385314B00PUBLIC0.pdf
  42. Zhan, Ke., Hou, Y. & Li, G. (2020). Threat of infectious disease during an outbreak: Influence on tourists' emotional responses to disadvantaged price inequality.Annals of Tourism Research, 84, 11-1. https://doi.org/10.1016/j.annals.2020.102993
نشریه گردشگری شهری
دوره 11، شماره 4
آبان 1403
صفحه 95-111

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار